Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
In het noordoostelijkste puntje van de Amerikaanse staat Californië, aan de grens met Nevada, ligt een ranch die al generaties in dezelfde familie is. Het is een uitgestrekt gebied, ver weg van de progressieve kustgebieden van Californië. De ranch doet denken aan de tijd van het Wilde Westen. Je zou niet denken dat er op deze ranch klimaatneutrale wol geproduceerd wordt.
Toch is dat precies wat er op de Bare Ranch van de Estill-familie gebeurt. En met succes: met een uitgebreid CO2-plan slaan de boeren meer CO2 op in de grond dan er de lucht in gaat. En ook commercieel gaat het Bare Ranch voor de wind: het outdoor-merk North Face neemt twee derde van de wol die de boerderij produceert af en maakt er mutsen, sjaals en vesten van.
“
We zijn zo gefocust op bronnen elders zo goedkoop mogelijk uitbuiten, dat we vergeten wat er onder onze voeten groeit
Bare Ranch begon aan het klimaatvriendelijke boeren toen de eigenaren vier jaar geleden uit het niets een telefoontje kregen van Rebecca Burgess. Zij was net
Fibershed gestart, een non-profit organisatie die regionale netwerken van textielproducenten en -verwerkers wilde opzetten. Te beginnen in haar eigen staat Californië, maar uiteindelijk over de hele wereld. “We zijn zo gefocust op hoe we bronnen ergens anders zo goedkoop mogelijk kunnen uitbuiten, dat we vergeten wat er onder onze eigen voeten groeit”, zegt Burgess.
Goed voor de bodem en het milieu
Met Fibershed wil Burgess drie dingen doen: de bodem herstellen van de intensieve landbouw, de vervuiling die de globale textielketen met zich meebrengt terugdringen, en regionale, agrarische economieën herstellen.
“
Kunstmest gebruiken is alsof je naar McDonalds gaat: je krijgt een hoop calorieën binnen, maar nul voedingsstoffen
Daarvoor zijn een aantal zaken noodzakelijk. Bijvoorbeeld de kennis hoe je land kunt verbouwen op een manier zonder kunstmest te gebruiken. “Kunstmest gebruiken is alsof je naar McDonalds gaat: je krijgt een hoop calorieën binnen, maar nul voedingsstoffen.” Zo werkt het ook met de bodem, legt Burgess uit. “Door de bodem vol te pompen met kunstmatige stoffen en van natuurlijk materiaal (zoals mest, ES) te onthouden, creëren we een schaarste aan essentiële mineralen.” Dertig procent van de CO2 die bomen opnemen wordt via het wortelstelsel in de bodem losgelaten, waar het allerlei andere processen op gang brengt.”
Het tweede doel van Fibershed is vervuiling tegengaan in het productieproces van textiel. “Het probleem van de globale textielketen is dat het productieproces ontzettend geconcentreerd is. Het is in feite old school kolonialisme, waarbij de grote bedrijven andermans bronnen innemen en de kosten externaliseren.” Wie op regionale schaal, in de eigen gemeenschap, textiel produceert, is meer geneigd zorg te dragen voor de omgeving. Je neemt meer moeite afvalstoffen op een verantwoorde manier te verwerken als het alternatief is dat je zelf in de vervuiling die je creëert moet leven. Fibershed doet daarnaast onderzoek naar milieuvriendelijke methoden voor textielproductie. Dat varieert van onderzoek naar een manier waarop indigo (als kleurstof) klimaatneutraal geteeld kan worden tot het ontdekken van hennepteelt of uitzoeken hoe spijkerbroeken van begin tot eind milieuvriendelijk gemaakt kunnen worden in de VS.
Pre-industrieel?
Tenslotte wil Fibershed met de regionale netwerken regionale economieën versterken. Bare Ranch kreeg in eerste instantie een subsidie om om te schakelen naar een nieuwe manier van boeren, maar kan zichzelf nu volledig bedruipen, omdat zich een grote afnemer van de wol heeft aangediend. Burgess hoopt andere boeren en producenten op dezelfde manier te ondersteunen, zodat ze een stabiel inkomen hebben. Daarvoor is het wel noodzakelijk dat alle componenten van de keten in voldoende mate aanwezig zijn. Aan boeren, wevers en ververs heeft Californië geen gebrek, maar bijvoorbeeld wel aan spinnerijen. “Daar werken we hard aan, maar de kennis is er op dit moment niet genoeg”, aldus Burgess. Oftewel: er zijn meer (jonge) mensen nodig die zichzelf tot spinner op willen laten leiden en zelf ondernemingen willen starten om de in Californië geproduceerde wol, katoen en andere stoffen te verwerken.
“
We willen een gesloten keten creëren, waar regionaal textiel dat niet meer gedragen wordt volledig kan worden hergebruikt
Het lijkt erop dat Fibershed de globale textielketen wil opbreken en fast fashion in de ban wil doen door terug te keren naar pre-industriële praktijken. Klopt dat? “Kijk, de globale textielketen heeft niet alleen maar slechte dingen gebracht. Het heeft producten ook een stuk goedkoper gemaakt en mensen uit de armoede gehaald. Maar tegelijkertijd werkt het overconsumptie in de hand, en daar moeten we het over hebben. Ook in de context waarin wij werken. Inderdaad gebruiken we methoden die niet bepaald nieuw zijn in de productie van textiel, maar uiteindelijk willen we een gesloten keten creëren, waar regionaal textiel dat niet meer gedragen wordt volledig hergebruikt kan worden. De technologie daarvoor is hartstikke nieuw en moet nog veel verder ontwikkeld worden.”
Fibershed in de Lage Landen
Fibershed vindt zijn oorsprong in Californië, waar Burgess woont en werkt, maar er zijn ondertussen tientallen aangesloten netwerken over de hele wereld. Zo’n vier jaar geleden werkte Mieke de Bruijn aan de oprichting van Fibershed de Lage Landen, waarmee ze een netwerk van textielproductie wilde oprichten in een straal van 400 kilometer rondom Axel (in Zeeuws-Vlaanderen). “Ik had verschillende mensen bij elkaar gevonden die direct of indirect bezig zijn met het produceren van lokale textiel of grondproducten hiervoor”, vertelt De Bruijn. “Maar het had geenszins de omvang van Fibershed Californië.”
De Bruijn moest vanwege gezondheidsredenen twee jaar geleden een stapje terug doen, en heeft inmiddels wat afstand genomen van de 400 kilometer-regel. “Ik denk dat, voordat we ons op lokaal richten, we moeten zorgen dat mensen weer een normale prijs voor kleding gaan betalen, en dat er kleding geproduceerd wordt die minstens een paar jaar meegaat. Ik wil een netwerk oprichten en ondersteunen van producenten die dat soort textiel maken en verkopen. Als dit gebeurt op een andere plek in de wereld dan binnen een straal van 400 kilometer, dan wil ik dat graag voor lief nemen.”
