Update 19-10: In het wetenschappelijke tijdschrift PLoS ONE. werden deze week de verontrustende resultaten gepresenteerd van een nieuw verdiepend onderzoek uitgevoerd door onderzoekers van de Radboud Universiteit in samenwerking met de Entomologische Vereniging uit Krefeld, Duitsland.
Verdwenen overhoekjes
Het onderzoek in Krefeld werd uitgevoerd in natuurgebieden waar niet extreem veel was veranderd in het beheer van die gebieden zelf. Maar in de omgeving is wel veel veranderd. Het landschap rond deze gebieden wordt steeds intensiever gebruikt door de landbouw. Houtwallen, overhoekjes, slootjes en greppels verdwijnen; alles lijkt steeds meer op een enorme monocultuur van gras of graan. Meerdere ruilverkavelingen hebben de omgeving eenvormig gemaakt. Er zijn steeds minder plekjes waar insectenlarven ongestoord tot wasdom kunnen komen.
Gif
De insectenkenners denken dat bestrijdingsmiddelen wel eens de boosdoeners zouden kunnen zijn. Er wordt tegenwoordig gif gebruikt dat het oriëntatievermogen van insecten kan aantasten en daarmee hun overlevingskansen zeer klein maakt. Het funeste effect van deze middelen op de bijenhouderij is al enige tijd bekend, maar dat ze ook veel schade onder wilde insecten zouden aanrichten, was onverwacht. De effecten blijken veel dramatischer dan gedacht. Opvallend is dat sinds het beperken van het gebruik van deze middelen in de landbouw, de bijensterfte in Nederland is afgenomen. De middelen worden echter nog veel ingezet om zaden te beschermen, waardoor het gif toch in het milieu komt en uiteindelijk wilde insecten bereikt.
Stikstof
Ook in Nederland wordt onderzoek gedaan naar de hoeveelheid insecten in de natuur. Daaruit kwam naar voren dat stikstof (dat als meststof wordt gebruikt) zo overvloedig aanwezig is in het milieu dat veel gewassen te snel groeien. Jonge rupsen die stikstofverzadigde bladeren eten, groeien eerst onstuimig maar krijgen onvoldoende bouwstoffen binnen, waardoor ze uiteindelijk sterven. Ze blijken zelfs geen ontwikkelde ingewanden meer te hebben. De hoeveelheid stikstof die op het land komt in Nederland is chronisch te groot, waardoor dergelijke problemen voor insecten mogelijk ook in de vrije natuur voorkomen.
Autovoorruit
Wat de oorzaak is van de insectenafname in Krefeld, weten de onderzoekers nog niet precies. Wel is helder dat die afname in aantallen insecten enorm en dramatisch is. Veel mensen zeggen dat insecten zich al jarenlang minder vaak te pletter vliegen op hun autovoorruit. Beweerd werd dat dat kwam door aerodynamische auto’s, maar dat lijkt nu toch niet het geval.
De enorme insectendaling heeft natuurlijk gevolgen. Veel dieren zijn afhankelijk van insecten. De gruttostand daalt, want hoe kunnen gruttojongen opgroeien zonder de eiwitrijke insecten? Maar ook vleermuizen, veldleeuwerikken, bonte vliegenvangers, gierzwaluwen en egels zijn afhankelijk van insecten. Als de enorme afname van de aantallen insecten doorzet, zou dat ingrijpende gevolgen kunnen hebben voor andere dieren. De onderzoekers stellen dat het onwaarschijnlijk is dat de mens de insecten zal uitroeien, maar dat andere dieren het niet redden door een gebrek aan voedsel is zeer goed mogelijk.
Foto: (cc)
Hier lees je wat we allemaal over de grutto hebben geschreven.
