Het was de Belgische professor Van Cotthem die in 2007 begon met het inzamelen van zaden voor zijn schooltuinproject in Algerije. Met een beetje bodemverbeteraar kunnen namelijk zelfs ‘onze zaden’ groeien in drogere gebieden. Zeven jaar nadat professor Van Cotthem begon met het inzamelen van zaden, is dit inmiddels in België én Nederland opgepakt. Het stokje is overgedragen aan een groep vrijwilligers, die het niet erg vinden te worden bestookt met zakjes zaad.
Slaapkamer vol zaden
Bewoner van één van de drie Nederlandse instuuradressen Marja Verrijk, krijgt wekelijks zo’n 15 tot 20 enveloppen binnen. Ze is inmiddels goed bevriend met de postbode, want die bezorgt niet alleen enveloppen met zaadjes uit het hele land, maar nu en dan ook een pakketje. ‘De avocadopitten passen niet door de brievenbus. De pakketjes zet hij al naast de deur als ik er niet ben.’ Mevrouw Verrijk krijgt al sinds 2011 enveloppen met zaadjes binnen. ‘We vragen de mensen de zaadjes gesorteerd in te sturen. In mijn huis heb ik een slaapkamer met mayonaise- en saté-emmers uit de snackbar, waar ik de zaden in opsla. Er staan nu zeker 20 emmers met zaden.’
Een postzegel of een kwartje
Ook een zadenbedrijf in Lelystad is sinds een jaar inzameladres geworden. ‘Ik heb zelf in het buitenland gewoond en heb daar veel armoede gezien, daarom spreekt dit project me zo aan’, aldus Lara Artz van Zaden en zo. ‘De mensen daar kunnen écht iets met onze zaden en het is zo makkelijk om ze hier op te sparen. Effectief kost het je maar een postzegel. Ons bedrijf stelt daarnaast ook alle zaden ter beschikking die meer dan twee jaar oud zijn. De kiemkracht is minder en daarom niet meer geschikt voor de verkoop, maar de zaadjes komen gewoon nog uit. Onze klanten hebben bij elke bestelling de optie om voor 25 cent extra een zakje zaden te doneren voor Zaden voor voedsel. Dat doet bijna iedereen. Laatst was er zelfs een meneer die honderd euro doneerde. Daar kun je véél bonen van planten!’
Alle zaden verzamelen
Nadat de zaden opgestuurd en verzameld zijn, worden ze weer doorgestuurd of opgehaald door kleine hulporganisaties. Zij stoppen vaak grote zakken zaad tussen hun eigen bagage en leveren ze eigenhandig bij de boeren of schooltuinen af. ‘Soms krijgen we foto’s terug waarop onze zakjes zaad en de oogst te zien zijn. Dat geeft zo veel voldoening’, aldus Lara. De hele organisatie van Zaden voor voedsel is gebaseerd op vrijwilligers en ze werken samen met kleine hulporganisaties die projecten zoals schooltuinen realiseren, vooral in Afrika.
Zaden uitdelen in Senegal
Landen waar projecten zijn opgezet met de opgestuurde zaden zijn onder andere Senegal, Rwanda, Oeganda, Ghana en Gambia. In Senegal werkt Ilonka van Rooij met haar partner aan een landbouwproject voor de lokale bevolking. ‘Als je de zaden zomaar afgeeft, komt er niets van terecht. Sowieso proberen we eerst de grond vruchtbaar te maken. Dat doen we met afval van de lokale markt en met het opvangen van regenwater uit het regenseizoen. Daarnaast groeit niet alles, maar hier in Senegal is tomaten- en paprikazaad het meest welkom, wortelen, uien en sla ook.
Liever Nederlandse zaden dan groenten
‘We weten dat er hier in Senegal ingevoerde aardappelen, wortels en uien uit Nederland worden gegeten. Die zijn door de lange invoertijd vaak al oud. Bovendien is dit erg duur en als gevolg eten de mensen dan over het algemeen toch weer rijst, rijst en nog meer rijst. Vorig jaar hebben we zaden aan een meisjesschool gegeven. We zagen de pompoenen in de tuin liggen, maar het was nog niet genoeg om veel mensen van te voeden. We staan hier voor een enorme uitdaging.’
