Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Nicaragua heeft haar eigen ‘Dakota Pipeline’. Afgelopen zomer oordeelde een federale rechter in de VS dat de vergunningen voor de aanleg van de oliepijpleiding van Illinois naar Dakota moeten worden herzien. Dat was fantastisch nieuws voor de Sioux. Als de plannen doorgaan, loopt de pijplijn dwars door hun land. Helaas hebben de inheemse groepen in Nicaragua geen federale rechter die ze steunt. Boeren en grote bedrijven vestigen zich op grond van de Miskitos, een van de inheemse groepen in Nicaragua. Bos wordt gekapt voor palmolie en veeteelt, in rivieren worden waterkrachtcentrales gebouwd. De Nicaraguaanse mensenrechtenactivist Lotte Cunningham zet zich in voor de Miskitos, die geen gehoor krijgen bij hun overheid. Via het Shelter City Project van Justice and Peace en Peace Brigades International is Cunningham drie maanden in Nederland. OneWorld sprak met haar: “Hoewel we een autonome regio zijn, kunnen we in de praktijk niet over ons eigen land beslissen”.
De geschiedenis van de Miskitos gaat ver terug. Hoewel een groot gedeelte van Nicaragua werd gekoloniseerd door de Spanjaarden, werd de Noord-Caribische kust van Nicaragua door de Britten bezet. In 1900 werd alles samengevoegd tot één groot Nicaragua; de overheid beloofde de Miskitos dat zij autonomie zouden krijgen over hun land. Helaas bleek de praktijk weerbarstiger en maakte de regering dat niet waar. Zo gaf zij toestemming aan het Koreaanse bedrijf Kimyung om in de komende dertig jaar 62.000 hectare bos te kappen.
Begin jaren ’80 brak er een burgeroorlog uit. Duizenden Miskitos sloegen op de vlucht, hun huizen verbrand, hun land onteigend. Cunningham werkte als verpleegster in een van de vele vluchtelingenkampen. Ze deed er goed werk, maar toch knaagde het: “Na zoveel jaar van burgeroorlog, voelde ik dat ik mijn mensen niet genoeg hielp.” Cunningham besloot van beroep te veranderen en ging rechten studeren.
CIDH
De Miskitos vroegen de regering om de vergunningen voor bedrijven als Kimyung terug te draaien, maar de overheid gaf geen krimp. Cunningham besloot de zaak naar het Inter-Amerikaans Hof voor de Rechten van de Mens (CIDH) te brengen. Dat stelde de Miskitos in het gelijk: de Nicaraguaanse overheid moest het land aan de inheemse gemeenschappen teruggeven.
Illegale kolonisten
“Vanuit het hele land komen mensen naar dit gebied om zich illegaal te vestigen.
Maar hoewel het CIDH oordeelde dat het land aan de Miskitos toebehoort, vinden er in hun gebied nog steeds landonteigeningen plaats. Cunningham: “De invasie van illegale kolonisten is nu onze grootste zorg. Vanuit het hele land komen mensen naar dit gebied om zich illegaal te vestigen.” Cunningham vermoedt dat het mensen zijn die een link hebben met grote bedrijven, in hout, palmolie, goud of elektriciteit. Cunningham: “Bossen worden gekapt voor hout, of voor boeren die vee willen houden. Ze planten palmolieplantages en gras voor koeien.”
De meeste van deze ‘kolonisten’ zijn gewapend. Cunningham: “Tussen 2011 en 2017 zijn er 34 mensen vermoord, en 44 mensen gewond geraakt”. Meer dan vijftig gemeenschappen lopen verhoogd gevaar, maar het CIDH kan weinig doen. “Het CIDH kan niet ingrijpen in het bestuur van een land.” Van de Nicaraguaanse overheid heeft Cunningham weinig te verwachten en dus probeert ze nu druk uit te oefenen via mensenrechtenorganisaties. Gedurende haar verblijf in Nederland brengt ze haar verhaal zoveel mogelijk onder de aandacht bij partijen die invloed kunnen uitoefenen.
“Dit heeft me laten zien dat het beter is om tijdelijk stil te zijn, dan voor altijd te moeten zwijgen.
Nederland
Aanvankelijk wilde Cunningham niet naar Nederland komen. “Als mensenrechtenverdediger wil je de strijd en je land niet verlaten. Je voelt dat je daar nodig bent, dat je niet weg kunt.” Maar ze loopt gevaar en heeft al verschillende doodsbedreigingen gehad. “Als mensenrechtenverdediger voel je dat je altijd sterk en energiek moet zijn. Ik had even een plek nodig als Nederland, waar ik me veilig voel, op straat kan lopen zonder angst en soms even kan huilen.”
Daarnaast gaf haar verblijf hier haar de tijd en energie om een plan te maken voor haar eigen veiligheid. “Als mensenrechtenverdediger denk je alleen maar aan de mensen waar je het voor doet. Je denkt niet aan jezelf, aan je eigen veiligheid.” Zo had haar kantoortje in Nicaragua maar één vluchtroute. Na drie maanden van bezinning gaat Cunningham binnenkort weer terug: “Ik heb nieuwe energie opgedaan en ben nu beter voorbereid. Het programma heeft me laten zien dat het beter is om tijdelijk stil te zijn, dan voor altijd te moeten zwijgen.”
