De Nederlandse Tweede Kamer in 2016

Het aantal vrouwen in onze Tweede Kamer daalt; hoe zit dat wereldwijd?

Het percentage vrouwen in de Tweede Kamer loopt in Nederland al jaren langzaam terug. Ook onder Rutte-III gaat de Nederlandse politiek weer een stapje achteruit wat betreft de deelname van vrouwen. Maar hoe zit dat in de rest van de wereld? En wat zegt het aantal vrouwen in de politiek eigenlijk over de positie van vrouwen in de rest van het land?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
‘Nederland keldert op ranglijst gelijkheid man en vrouw’, kopte de NOS een paar weken geleden. In de jaarlijkse wereldranglijst voor gendergelijkheid van het World Economic Forum zakt Nederland van de 16e naar de 32e plek. Naast een groeiend verschil in inkomen en gezondheid, is de ondervertegenwoordiging van vrouwen in de politiek een belangrijke factor in deze daling. En dat kan kloppen. Hoewel Nederland er, gekeken naar het aantal vrouwen in de Tweede Kamer, nog steeds beter voorstaat dan de veel andere landen, stagneert dit percentage al jaren. Sinds 2009 loopt het aantal vrouwen in de Tweede Kamer zelfs langzaam terug, met als resultaat dat wij ingehaald worden door landen als Nicaragua, Mozambique en Senegal.
Nederland staat op basis van de cijfers tussen 2011 en 2015 ongeveer op gelijke voet met landen als Noorwegen, Nicaragua, Mozambique en Senegal.

Meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen voor 2030

In 2015 hebben wereldleiders met het aannemen van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDGs) afgesproken zich in te zetten voor meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen voor 2030. Volgens SDG-5, moeten vrouwen gelijke kansen krijgen om deel te nemen in besluitvormingsprocessen op allerlei niveaus, zowel in de politiek, het economische als het openbare leven. Een van de manieren om te meten hoe landen er op dit punt voorstaan, is kijken naar het percentage vrouwen in het nationale parlement (in Nederland: het aantal vrouwen in de Tweede Kamer).

Gereserveerde zetels voor vrouwen: het vrouwenquotum

De absolute koploper op dit gebied is Rwanda. Dat komt onder andere door het in 2003 ingestelde vrouwenquotum van dertig procent. Van de tachtig zetels in het Rwandese Huis van Afgevaardigden (vergelijkbaar met onze Tweede Kamer) zijn er 24 gereserveerd voor vrouwen: één zetel voor een vrouw uit elke Rwandese provincie plus eentje uit de hoofdstad Kigali. Alleen vrouwen mogen hun stem uitbrengen op een van deze vrouwen. Ook de vrije zetels worden deels bekleed door vrouwen, waardoor Rwanda nu het enige land ter wereld is waar meer vrouwen dan mannen in het parlement zitting hebben.
Ook Saoedi-Arabië maakt gebruikt van een vrouwenquotum binnen de politiek. In 2012 was er nog geen enkele vrouw te bekennen in de 150 koppen tellende Shura Council, de adviesraad voor de koning. Vrouwen in Saoedi-Arabië hadden tot 2011 zelfs helemaal geen stemrecht. Maar in 2013 stelde koning Abdullah een vrouwenquotum in van twintig procent en benoemde dertig vrouwelijke leden tot de raad. Onder hen bevinden zich universitair afgestudeerden, mensenrechtenactivisten en twee prinsessen.

Zijn vrouwen beter af met meer vrouwen in de politiek?

Wat zeggen deze cijfers precies over gendergelijkheid in de betreffende landen? “Het is lastig het percentage vrouwen in de politiek te vertalen naar de positie van vrouwen in de rest van Nederland”, zegt Marysha Molthoff, woordvoerder van het College van de Rechten van de Mens. “Je hebt altijd sectoren waar het goed gaat wat betreft de gelijkheid tussen mannen en vrouwen en sectoren die het minder goed doen.”

De genderranglijst van het World Economic Forum zegt niets over de levensstandaard van vrouwen (en mannen) in deze landen. Hoewel Saoedi-Arabië qua aantal vrouwen in de politiek redelijk op het wereldwijde gemiddelde ligt, mochten sommige Saoedische vrouwelijke kandidaten tijdens de campagne voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2015 niet eens hun eigen speech houden. Zij werden vertegenwoordigd door een man of mochten alleen hun zegje doen vanachter een scheidingswand. Ondanks hun aandeel in de politiek, hebben vrouwen in Saoedi-Arabië nog steeds bitter weinig rechten ten opzichte van mannen.

Ook het splinternieuwe kabinet Rutte-III slaagde er niet in evenveel mannelijke als vrouwelijke bewindslieden aan te stellen. Waar de Franse president Macron en de Canadese premier Trudeau kozen voor een 50/50 verdeling, volgde Rutte deze trend niet. “Bijzaak”, vond Rutte de gelijke man-vrouwverdeling in zijn nieuwe kabinet. Hij ging voor “de juiste persoon op de juiste plek”, vertelde hij het AD. Van de zestien ministers en acht staatssecretarissen in kabinet Rutte-III, zijn er tien vrouw.

Wat zeggen de cijfers dan wel?

Meer vrouwen in de politiek betekent dus niet automatisch dat vrouwen het dan ook beter hebben dan in landen waar minder vrouwen op politieke posities zitten. Toch is meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen in de politiek uiterst belangrijk voor het promoten van gendergelijkheid in een land, vindt Majeste Nkundimfura van de Rwandese NGO Empower Women. “In sommige Rwandese kringen klampen mensen zich vast aan de traditionele rolverdeling tussen mannen en vrouwen. Het idee dat vrouwen minder waard zijn, verander je niet zomaar. Maar het besluit om meer vrouwen op hoge politieke functies te introduceren, heeft het publieke bewustzijn omtrent gendergelijkheid vergroot. Mensen gaan anders denken over de potentie van vrouwen op besluitvormingsposities. In het Rwandese parlement zijn vrouwen nu in de meerderheid. Deze positie kunnen ze weer gebruiken om gendergelijkheid in het hele land te promoten.”

Hoewel dit soort percentages dus altijd binnen de context van een land moeten worden gezien, hebben ze wel degelijk betekenis. Uit het lijstje van het World Economic Forum blijkt bijvoorbeeld dat Nederland het op het gebied van gelijkheid in het onderwijs juist goed doet. Jonge vrouwen zijn tegenwoordig zelfs vaker hoogopgeleid dan jonge mannen, blijkt uit onderzoek van het CBS. Toch stromen vrouwen minder snel door naar functies op bestuursniveau. Molthoff: “Wat we in Nederland zien is dat vrouwen in bestuurlijke functies en dus ook in de politiek achterblijven. Lijstjes zoals die van het World Economic Forum laten zien dat we nog veel te doen hebben op het gebied van emancipatie in Nederland”.

Hoe politici militair succes claimen en framen

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons