Kunnen we beter eten zoals we honderd jaar geleden deden? Velen moeten er niet aan denken. Ook de bezoekers van Foodtopia niet, zo blijkt uit de offline poll op de tentoonstelling waar museumgangers hun stem konden aangeven door gedroogde boontjes te gooien in een doorzichtige ‘eens’- of ‘oneens’-buis. Een paar gasten wierpen ze in de ‘eens’-buis. Maar het merendeel van de bezoekers – wellicht gehecht aan Senseopads, Bifi-worstjes of echt innovatieve levensmiddelen die we honderd jaar geleden nog niet kenden – strooiden hun boontjes in de ‘oneens’ koker.
Van mutatietheorie tot bestralingVoedselinnovaties zijn van alle tijden. Zo fungeerde rond 1900 de mutatietheorie van Hugo de Vries als basis voor de utopische hoop op beheersbare evolutie en voldoende eten voor een groeiende wereldbevolking. Margarine diende als goedkoop alternatief voor het luxeproduct roomboter. Pas na 100 jaar lukte het om margarine met de juiste botersmaak te produceren. Tegenwoordig is de wereld bezig met het ontwikkelen van een kweekburger, een camera die de versheid van vis kan vaststellen en het veilig conserveren van vers voedsel via bestraling.
het verhogen van de productie en efficiëntie van de landbouw is een paradepaardje van de Nederlandse wetenschap
Jansje 103, de ultieme melkmachine
Toegegeven, naast de (overigens niet tentoongestelde) Senseopads en Bifi-worstjes zijn er indrukwekkendere voedselinnovaties geweest. Zo is het verhogen van de productie en efficiëntie van de landbouw een paradepaardje van de Nederlandse wetenschap. Om een voorbeeld te geven: het is gelukt om maar liefst 175.000 kilo melk uit één koeienleven te melken. De 22-jarige Jansje 103 uit Tolbert, Groningen is de meest efficiënte, wandelende melkfabriek van Nederlandse bodem. Met de groeiende wereldbevolking, maar vooral onze stijgende vraag naar luxe producten zoals kaas en vlees, werden landbouwinnovaties als doorfokken van vee, toediening van hormonen, gebruik van kunstmest, antibiotica en de ontwikkeling van moderne landbouwmachines enthousiast verwelkomd.
Gekweekt vlees
Foodtopia laat bovendien een geplastificeerde versie van de kweekburger zien. Gekweekt vlees of te wel imitatievlees, bedacht door Mark Post, professor Vasculaire Fysiologie aan de Universiteit Maastricht. De infographics aan de wand laten de bezoeker niet langer in het ongewisse: de huidige vleesproductie en -consumptie heeft desastreuze gevolgen voor het milieu. De unieke Nederlandse kweekburger biedt mogelijkerwijs een uitkomst. WUR-voorzitter en gastconservator Louise O. Fresco, die haar top 10 toont van meest spraakmakende voedselinnovaties voor de toekomst, heeft er alle vertrouwen in. Dat vertelt ze onder in de te aanschouwen filmpjes. Bij mij persoonlijk loopt na het zien van dit laboratoriumvlees het water nog niet in de mond.
Anders eten
Met de blik op de toekomst geeft food & concept designer Chloé Rutzerveld, als onderdeel van Foodtopia. workshops over haar nieuwe idee ‘Anders Eten’. Het blijkt dat ons niet zo efficiënte verteringssysteem ongeveer 20 procent van alle voedingstoffen onverteerd laat ontsnappen. Dat is niet erg duurzaam. Met een futuristisch ontwerp van gelaagd voedsel neemt ze deelnemers door middel van experimenten mee in haar wereld van food design. Gelaagd voedsel zou zo maar eens de oplossing kunnen zijn voor de verspilling van voedingsstoffen. Misschien ziet ons toekomstige diner er wel uit als een grote ibuprofen.
Denkvoer
Foodtopia serveert verder borden vol interessante food facts. Een wand met grote, gekleurde flessen laat je ruiken hoe de industrie de afgelopen decennia de beleving van ons eten heeft beïnvloed met aroma’s, minder fel gekleurde flessen laten de vele verschillende soorten eetbare wieren zien die Wageningen Universiteit op dit moment onderzoekt. WUR-onderzoeker Zilte Zeeën Willem Brandenburg stelt zelfs dat met een wateroppervlakte ter grootte van Portugal de hele wereld van hoogwaardige eiwitten kan worden voorzien. En aan een lopende-band-sushibar worden filmpjes opgediend waarin WUR-Voorzitter Louise Fresco je vertelt waarom zij zo dol is op voedzaam brood en wat er zo bijzonder is aan de Hollandse, veredelde pieper.
Interessant denkvoer. Maar of de tentoonstelling daadwerkelijk mijn vertrouwen heeft gewekt in toekomstige, eetbare innovaties, daar blijven de boontjes verdeeld over.
