Ondanks dat steun van de Europese lidstaten ontbreekt, blijft 's werelds meest gebruikte herbicide glyfosaat ook de komende 1,5 jaar toegestaan in de EU. De licentie van het controversiële landbouwgif, beter bekend onder de merknaam Roundup van de Amerikaanse agrogigant Monsanto, zou op 30 juni aflopen, maar is deze week eigenhandig door de Europese Commissie verlengd. Dat maakte eurocommissaris Vytenis Andriukaitis (Volksgezondheid) dinsdag bekend tijdens een persconferentie van de Landbouw- en Visserijraad in Luxemburg.
Geen meerderheid binnen EU
De Commissie mag een bestrijdingsmiddel goedkeuren als er geen 'gekwalificeerde meerderheid' van EU-landen is die zich vóór of tegen uitspreekt. Voor zo'n meerderheid is 55 procent van de lidstaten noodzakelijk, die samen minimaal 65 procent van de EU-bevolking vertegenwoordigen. Meerdere pogingen vanaf maart om in Brussel tot zo'n meerderheid te komen mochten niet baten.
Glyfo…wat?
Glyfosaat is het meestgebruikte bestrijdingsmiddel ter wereld, verkocht door de Amerikaanse agrogigant Monsanto onder de merknaam Roundup. Het middel verstoort de groei van planten, en is daardoor effectief bij het bestrijden van onkruid. Glyfosaat wordt onder meer ingezet bij de teelt van gewassen als tarwe, mais, koolzaad en suikerbiet. Boeren spuiten het vaak op een veld voordat ze gaan zaaien om zo geen last te hebben van ongewenste plantgroei. Ook wordt het ingezet om gewassen uit te drogen voordat wordt geoogst. In 2013 werd de urine van inwoners van 18 Europese steden onderzocht, waaronder ook enkele Nederlanders. In 44 procent van de urinemonsters troffen de onderzoekers residuen van glyfosaat aan. Het gebruik van glyfosaat is volgens het CBS in Nederland in twaalf jaar tijd meer dan verdubbeld.
Door zelf geen standpunt in te nemen hebben de (voorlopig nog) 28 lidstaten de Europese Commissie de hete kastanjes uit het vuur laten halen, iets dat ten koste kan gaan van het toch al gebrekkige democratisch imago dat de EU geniet. Publiek hebben landen als Duitsland en Frankrijk geen steun willen geven voor de hernieuwde licentie van glyfosaat, maar achter de schermen zouden zij bij eurocommissaris Andriukaitis juist hebben aangedrongen op deze goedkeuring. Dat berichtte nieuwswebsite POLITICO. Reden voor deze strategie zou de impopulariteit van glyfosaat zijn, en het negatieve beeld dat het grote publiek heeft van producent Monsanto, een bedrijf waar maar weinig politici zich met enthousiasme openlijk mee associëren. Volgens de Britse krant The Guardian zou uit opiniepeilingen blijken dat maar liefst twee derde van de Europeanen wil dat glyfosaat in de EU wordt verboden.
In een reactie tegenover POLITICO ontkent de Duitse regering dat het achter de schermen in Brussel heeft gelobbyd voor de hernieuwde goedkeuring van glyfosaat.
'Glyfosaat waarschijnlijk kankerverwekkend'
De Commissie heeft de licentie nu met 18 maanden verlengd, omdat dan het Europees Chemicaliënagentschap (ECHA) met een oordeel komt over glyfosaat. ECHA zal zich uitspreken over de vraag of glyfosaat kanker veroorzaakt, de kern van de controverse rond het landbouwgif. In maart 2015 stelde een werkgroep van de WHO vast dat glyfosaat 'waarschijnlijk kankerverwekkend' is voor mensen, Deze conclusie werd vervolgens in november 2015 tegengesproken door EU-voedselautoriteit EFSA, die geen gevaar ziet voor de volksgezondheid.
