Peter Eecen is bij het Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN, het grootste onderzoeksinstituut op energiegebied in Nederland) verantwoordelijk voor het onderzoek naar windenergie. Onlangs presenteerde Eecen zijn toekomstvisie op windenergie in Nederland. OneWorld sprak met hem.
Wat is de toekomst van windenergie in Nederland?
“Nederland kan niet zonder windenergie. De Europese doelstelling is om in 2050 minimaal 80 procent van onze energievoorziening duurzaam te laten zijn. Nederland zal dan zijn energie grotendeels halen uit wind, zon en biomassa. Wind zal de meeste energie leveren, ongeveer de helft van onze totale behoefte. Dit is technisch gezien geen probleem en een stimulans voor de economie.”
Is Nederland daar groot genoeg voor? Het verzet tegen windturbines op zowel land als zee is nu al fors.
“Ja, Nederland is daar groot genoeg voor. Vanwege problemen met inpassing van windturbines op land worden de offshore windparken ontwikkeld. Ik verwacht daarom niet dat de grootste groei op land plaatsvindt. Des te meer op zee: uiteindelijk zal ongeveer een kwart van het Nederlandse deel van de Noordzee bedekt zijn met windparken.”
Een kwart? Een klein windpark voor de kust van Zandvoort is door protesten al bijna onmogelijk te realiseren.
Lachend: “Daar ben ik me maar al te bewust van. In de toekomst zullen windturbines op zee minstens anderhalf keer zo groot zijn als de grootste nu, maar ze zullen ook ver achter de horizon staan. Juist op zee is er ruimte voor grootschalige opwekking van windenergie. Overigens wil Duitsland veel meer windenergie op een klein zeeoppervlak opwekken. Het Duitse deel van de Noordzee zal in 2050 voor ongeveer 90 procent bedekt zijn met windparken.”
Vanaf 2030, misschien 2035, is windenergie zonder subsidie rendabel
Is windenergie op zee tegen die tijd rendabel?
“Vanaf 2030, misschien 2035, is windenergie zonder subsidie rendabel. Dit is het gevolg van innovaties, schaalvergroting en omdat een groot aantal kosten, zoals voor infrastructuur, al gemaakt zijn. In Amerika zijn grote windparken op land nu al bijna rendabel.”
Is er genoeg draagvlak in Nederland voor zoveel windturbines?
“Gaandeweg zal de maatschappelijke perceptie van duurzame energie veranderen. Als klimaatverandering zichtbaarder wordt, zullen steeds meer mensen inzien dat we niet zonder kunnen. Ook andere voordelen gaan zwaarder wegen: energie wordt dankzij windenergie goedkoper, het creëert banen windparken moeten ook onderhouden worden – en er zijn onverwachte voordelen, bijvoorbeeld dat de visstand profiteert van windparken omdat ze als visreservaten fungeren (vissers moeten om veiligheidsredenen uit de buurt van windparken blijven, red.). In combinatie met zon en biomassa is het ook mogelijk dat we netto geen energie hoeven te importeren.”
Windenergie – en zonne-energie ook – vereisen opslag. Daar zijn nog geen goede, rendabele oplossingen voor.
“Ik verwacht dat die zich op termijn zullen aandienen. Zeker als CO2 belast gaat worden, wordt duurzame energie en dus ook opslag rendabeler. De geschiedenis leert dat technische oplossingen dan gevonden worden. Het is niet zo dat we niet weten hoe we energie moeten opslaan, het moet alleen nog efficiënter en goedkoper.
“Maar windenergie kan voor een deel zonder opslag als we onze netwerken op elkaar aansluiten. Als het bij ons niet waait, dan waarschijnlijk wel voor de kust van Portugal of Noorwegen. Het op elkaar aansluiten van netwerken vereist evengoed forse investeringen en andere regelgeving, maar het is een goede oplossing.”
Windmolens worden steeds groter. Bron: IPCC via ECN
Toont Den Haag de politieke wil om de toekomstvisie die u schetst werkelijkheid te maken? Zelfs een rechter oordeelde laatst dat Nederland te weinig doet.
“De uitspraak in de Klimaatzaak van Urgenda is broodnodig: Nederland moet meer doen om ernstige klimaatverandering te voorkomen. Maar wat windenergie betreft zijn er in het Energieakkoord heldere afspraken gemaakt die ook daadwerkelijk worden uitgevoerd. De bal rolt al, en dat is positief."
“Stilzitten is er echter niet bij. Ook als het Energieakkoord wordt uitgevoerd en in 2023 16 procent van onze energie duurzaam wordt opgewekt, zijn er nog 64 procentpunten te gaan. Dat is best veel. Onze ogen moeten verder naar de horizon gericht zijn en we moeten beseffen dat 80 procent duurzame energie in 2050 geen gemakkelijke doelstelling is, maar wel haalbaar, zeker als we de mogelijkheden van de Noordzee goed benutten.”
