Aan de rand van Arnhem werken twintig mensen aan hun ecowoondroom: een oude boerderij wordt omgedoopt tot ecologische woongemeenschap van vijftien huizen. Hoe maak je een duurzame droom realiteit? Bij OneWorld lees je iedere maand een update. Deel 2: via sociocratische besluitvorming wordt een architect gekozen.
Een klein houten huisje in de polder omringd door groen, een beschermd natuurgebied om de hoek en een eigen kajak in het meer. En dat op twintig minuten treinen van Amsterdam. Een droomhuisje. “Waarom wil je hier weg?”, vragen vrienden mij. Soms, heel soms vraag ik me dat ook nog af. Maar meestal vertel ik vol passie over mijn nieuwe droom die stukje bij beetje gerealiseerd wordt: met een groep gelijkgestemden grotendeels zelfvoorzienend en klimaatneutraal gaan wonen op een boerderij met een lap grond aan de rand van Arnhem. Zo duurzaam mogelijk bouwen, eigen energie opwekken, samen groenten verbouwen, spullen delen, voor elkaar zorgen indien nodig: wat een mooi vooruitzicht.
Maquette van de ecoboerderij. Foto: Suzanne Hoeksema
Voet aan de grond
Sinds 2 mei is het pand en de grond aan de Huissensedijk 32 officieel van ons. De prijsonderhandelingen bereikten een hoogtepunt toen bleek dat er behalve zware metalen en Middeleeuwse stukjes klooster zich misschien óók nog bommen uit de Tweede Wereldoorlog onder de boerderij bevonden. De leden roerden zich: zitten we straks opgescheept met een verontreinigd, explosief pand? De verkopende partij zag onze bezwaren en was bereid te zakken met een ton. We gingen overstag. Want waren we niet allemaal verliefd geworden op het aanblik vanaf de dijk: die drie monumentale stallen naast elkaar.
Sociocratische besluitvorming
Maar kunnen de oude gevels van de stallen behouden blijven? Welk uitzicht heb ik straks vanuit mijn woning? Waar komt de gemeenschappelijke ruimte? En bovenal: hoe gaan we het eens worden met z’n allen? We discussiëren, luisteren en nemen besluiten volgens de sociocratische methode. Het is een methode die veel wordt toegepast in woongroepen en CPO-projecten (Collectief Particulier Opdrachtgeverschap) zoals het onze.
Anders dan bij democratische besluitvorming, waarbij de meeste stemmen gelden, gaat het bij de sociocratische methode om het bereiken van consent. Dat houdt in dat we net zo lang overleggen totdat iedereen zich kan vinden in een bepaald besluit. Het kost veel tijd en sociale behendigheid maar aan het einde van de rit heb je behalve een goed gevoel over het besluit óók een goed gevoel over de groep. Gelukkig worden onze iets te lange vergadersessies in de iets te warme zaaltjes steevast onderbroken door een ‘potlucklunch’, waarbij zelfgemaakte salades, smeersels en cakejes een waar feestmaal vormen.
De bio-architect
Onze bereidheid tot consent werd voor het eerst op de proef gesteld bij het kiezen van de juiste architect. Vier architectenbureaus waren uitgenodigd om hun plannen te komen te pitchen. Twintig paar kritische ogen wachtten in spanning af. De een wierp een maquette in de strijd; de ander vertrouwde op Powerpoint. Duurzame ambities en expertise hadden ze allemaal, maar wie is het beste in staat deze bonte verzameling individuen te leiden naar een ontwerp waarbij iedereen zich thuis zou voelen? We hebben keuze uit 1) twee degelijke maar zeer vakkundige jongens met duurzame-energie-expertise in huis; 2) een enthousiaste, creatieve cowboy die graag buiten de lijntjes tekent; 3) een sympathiek ontwerperstrio met (als enige team) een vrouw aan boord; of 4) een beetje geitenwollen bouwer met veel CPO-ervaring op zak.
Passief huis
Na twee sessies sociocratisch wikken en wegen, kozen we unaniem voor optie 1: de jongens van architectenbureau Orga. Het bureau heeft zich gespecialiseerd in ‘passief bouwen’ en werkt zoveel mogelijk met natuurlijke, hergroeibare en lokale materialen (zoals hout). Passief bouwen betekent dat het energieverbruik van een huis wordt teruggebracht naar een maximum van 15 kWh per vierkante meter per jaar. Let op: het energieverbruik van een doorsnee huishouden in Nederland ligt op ruim het dubbele. Een passief huis wordt niet verwarmd met een CV-ketel die actief water en lucht verwarmt, maar maakt optimaal gebruik van de warmte van de zon en zelfs die van je eigen lichaam. Een passief huis is driedubbeldik geïsoleerd, zodat de warmte niet ontsnapt. Klinkt mooi. Maar ziet het er ook mooi uit?
Onderweg naar ontwerp
Ons wacht een spannende zomer, waarin we als individuen, stellen, gezinnen én als collectief moeten sparren over de wensen en eisen die wij willen voorleggen aan de architect. Het enige dat vaststaat is de locatie, het aantal vierkante meter waarvoor we hebben getekend, de duurzame droom waarin je gelooft en de toekomstige buren die zo gek waren dat ook te doen. Hopelijk lukt het ons om ook hier in harmonie uit te komen. Ik heb er alle vertrouwen in. Om de koop te vieren hebben we een van de schuren uitgemest en ingericht voor een feestelijke aftrap van deze nieuwe fase. Proost!
