Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
De 16-jarige hoofdpersoon ‘dochter’ wordt teruggestuurd bij de Roze Muur tussen de VS en Canada. Canada accepteert geen abortustoerisme. Zo laat de Amerikaanse schrijfster Leni Zumas in haar roman
The red Clocks zien wat er in het leven van gewone vrouwen verandert als de politieke verhoudingen verschuiven. Bijvoorbeeld als door het benoemen van één nieuwe rechter in het hooggerechtshof het recht op abortus teniet wordt gedaan.
Of als met overheidscampagnes als ‘ieder kind heeft recht op twee’ alle andere familieverbanden verdacht worden gemaakt en instanties daar hun beleid op aanpassen. Zuma’s Rode Klok is geen revolutionair dystopisch boek zoals The Handmaid’s Tale. Daarvan kun je nog denken: ‘dat kan ons nooit gebeuren’. Maar juist de kleine beleidswijzigingen in Rode Klok geven dat onbehaaglijke gevoel, wanneer je pas achteraf beseft dat er iets heel wezenlijks is veranderd.
In dit geval de inperking op het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen over hun lijf en daarmee ook op de manier waarop ze hun leven kunnen vormgeven. (Wie zich meer laat overtuigen door non-fictie dan door fictie, kan terecht bij de indrukwekkende Netflix-documentaire Reversing Roe, die laat zien hoe een conservatief-christelijke lobby in de VS momenteel zeer succesvol is in het terugdraaien van wetten en het sluiten van abortusklinieken in steeds meer staten.)
Europese lobby
Als het gaat om politieke en maatschappelijke ontwikkelingen rond het vrouwenlijf, lijkt de term stille revolutie van toepassing. In het voorjaar van 2018 werd die term gebruikt bij de winst die vrouwen behaalden bij het
abortusreferendum in Ierland. Er blijken zowaar ook landen waar vrouwen vooruitgang boeken! Helaas lijkt het woord vaker van toepassing als het gaat om de aantasting van het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen. Zo verklaarde de Italiaanse stad Verona zichzelf in het najaar van 2018
‘pro life-stad’ en geeft ze royale subsidies aan anti-abortusorganisaties. Polen perkte het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen al eerder in. Deze inperkingen in Europese landen zijn geen toevallige lokale aangelegenheden.
“
Deze bewegingen willen verworven vrijheden terugdraaien en keren zich tegen homorechten, gendervrijheid en abortus
De groep
Agenda Europe, een invloedrijke lobbyclub met sterke linken naar het Vaticaan, Europese politici als de Nederlandse Leo van Doesburg (voorzitter van de European Christian Political Movement) en conservatieve miljonairs als de Mexicaanse Patrick Slim Domit (zoon van miljardair Carlos Slim) en aartshertog Imre van Oostenrijk spelen hierin een belangrijke rol. Dit soort bewegingen zijn volledig gericht op het terugdraaien van verworven vrijheden, en keren zich tegen homorechten, gendervrijheid, euthanasie en abortus, zo valt te lezen in dit
European Parliamentary Forum-rapport.
Speelt zich ook in Nederland een stille revolutie af? De formele wetgeving – het recht op zwangerschapsafbreking – staat momenteel niet ter discussie. Maar zowel in politiek Den Haag als op andere plaatsen proberen anti-abortusactivisten de abortuspraktijk in een negatief daglicht te plaatsen. Daarmee verslechtert het klimaat ten aanzien van het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen.
De overheid geeft ruime subsidies aan keuzehulpverlening door anti-abortusorganisaties als Siriz, dat meer geld ontvangt dan een neutrale organisatie als Fiom. Na stevige Kamervragen en moties zijn we nog in afwachting hoe deze subsidiëring verder gaat; seculiere partijen houden inmiddels een vinger aan de pols. Maar we zien ook hoe de SGP gehoor krijgt als ze in de evaluatie van de Wet op de Zwangerschapsafbreking vooral onderzocht wil hebben wat de traumatische ervaringen zijn van vrouwen die hun zwangerschap hebben laten afbreken. Dat terwijl keer op keer wordt aangetoond dat deze vrouwen niet meer getraumatiseerd zijn.
Reguliere media zoals dagblad Trouw gaan in hun commentaren mee in de gedachte dat het goed is dat hulpverleners tegenwicht bieden aan de ‘onnadenkende vrouwen’ die achteloos naar de abortuskliniek rennen. Zo ontstaat er een sfeer waarin vrouwen het gevoel krijgen dat ze iets slechts en schaamtevols doen als ze kiezen voor afbreking van een zwangerschap. En dat ze, ook al hebben ze nú vrede met hun beslissing, straks getraumatiseerde en eenzame oude vrouwen zullen zijn. De negatieve verhalen kruipen onder de huid van vrouwen.
Intimidatie bij abortusklinieken
“
Pas op voor agressieve abortusdemonstranten
Nog ernstiger dan het geluid in politiek en media zijn de steeds agressievere demonstraties bij abortusklinieken. Het waarschuwingsbord bij een Utrechtse kliniek spreekt boekdelen: ‘Pas op voor agressieve abortusdemonstranten’. Werden er in het verleden afspraken gemaakt tussen abortusklinieken en anti-abortusactivisten, dat één keer per maand gedemonstreerd mocht worden voor de ingang van de kliniek, staan er nu regelmatig meerdere dagen per week demonstranten. Vaak worden zij opgeleid door het katholieke
Stirezo.
Ze vallen vrouwen lastig met opmerkingen als ‘weet je het wel zeker?’, ‘het kindje wordt in stukken geknipt’ en ‘je begaat een moord’. Vrouwen krijgen boekjes in hun handen gedrukt met Bijbelteksten, plaatjes van foetussen en mogelijke risico’s van de ingreep. EenVandaag liet op 16 januari zien hoe dit voor vrouwen vaak een zeer intimiderende en zelfs traumatische ervaring kan zijn. Vrouwen komen huilend de kliniek binnenlopen of zien zelfs af van de moeilijke keuze die ze eerder hadden genomen.
Vorige maand publiceerde Stirezo trots dat de organisatie zich voortaan geheel gaat toeleggen op het faciliteren en financieren van dat wat zij ‘bidden bij abortuscentra’ noemen. Ze vermelden blij dat de cursussen die ze hiervoor organiseren steeds meer deelnemers trekken. De cursussen staan onder leiding van zuster Monja die op de site vermeldt dat haar methodiek gebaseerd is op de Amerikaanse pro life-activist en bisschop mgr. Reilly. Zij legt uit “dat hij na allerlei acties hij tot de conclusie kwam dat gebed de enige oplossing is.”
“
Vrouwen dienen beschermd te worden tegen deze systematische intimidatie rond abortusklinieken
Zoals EenVandaag liet zien is hier zeker geen sprake van een goed gesprek. Vrouwen dienen beschermd te worden tegen deze vorm van intimidatie. Net zoals een burgemeester kan en moet ingrijpen als de openbare orde in gevaar komt door een demonstratie. Net zoals er lokale ‘sisverboden’ zijn, moet er ook een oplossing komen voor deze systematische intimidatie rond abortusklinieken.
Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Hugo de Jonge roept de lokale politiek dan ook op om tot oplossingen te komen.
Bufferzones
Wat ons betreft is een goede oplossing gelegen in het instellen van zogenoemde bufferzones, ruimtes van minstens vijftig meter om de klinieken heen waar demonstranten niet kunnen staan. Hiermee wordt hen niet het recht op demonstratie ontnomen, maar wel het directe contact tussen de demonstranten en de vrouwen die op dat moment in een zeer kwetsbare positie zijn. Op een aantal plekken is dit soort bufferzones al met succes ingesteld,
zoals in deze wijk in Londen.
Gemeenten in Nederland zijn terughoudend wat betreft het instellen van zo’n zone, vanwege het recht op demonstratie. Maar het geestelijk en emotioneel welzijn van vrouwen wordt dusdanig aangetast dat er genoeg reden is om zo’n beperkende maatregel in te stellen. In Heemstede en Zwolle zijn inmiddels al afspraken gemaakt over de plekken waar de demonstranten kunnen staan, zodat de impact op vrouwen tot een minimum beperkt wordt. Op 15 maart gaat ook de burgemeester van Utrecht in gesprek met de kliniek en de activisten om tot een oplossing te komen.
“
De seksuele verworvenheden komen voort uit een humanistisch denken
Daar waar we zien dat wereldwijd conservatieve denktanks en lobbygroepen zich steeds sterker manifesteren om het zelfbeschikkingsrecht van vrouwen terug te draaien, zien we ook een hernieuwd bewustzijn dat de verworvenheden van de afgelopen decennia op het gebied van seksuele en reproductieve rechten steeds opnieuw verdedigd moeten worden. Het is belangrijk dit niet alleen op politiek en justitioneel niveau te doen, maar ook op moreel niveau. De seksuele verworvenheden komen voort uit een humanistisch denken gebaseerd op universele mensenrechten, waarin vrijheid en zelfbeschikking essentiële waarden zijn. Laten we dat niet vergeten, wanneer op Internationale Vrouwendag jonge vrouwen én mannen de straat op gaan om te kiezen voor vooruitgang.
