‘Mensen, bega toch geen schanddaad’

Volgens orthodoxe, of conservatieve christenen staat er letterlijk in de bijbel wat je wel en niet mag doen en aan welke wetten en regels je je als gelovige moet houden. En daarbij geldt: wat in de Bijbel staat, is waar. Vanuit dat perspectief is ook de Nashville-verklaring tot stand gekomen: de bedenkers van de verklaring hebben Bijbelteksten aangehaald die volgens hen aantonen dat homoseksualiteit verkeerd is. ‘Met de Nederlandse versie van de Nashvilleverklaring willen wij onverkort belijden wat Gods Woord ons verklaart en onverkort ontkennen wat tegen Gods Woord ingaat.’

Maar religiewetenschappers en theologen trekken het breder en onderzoeken verschillende visies – zowel conservatieve, als progressieve – op religieuze zaken. Ze proberen middels een helikopterview naar Bijbelse teksten te kijken en houden zich bezig met vragen als: wat bedoelt de oorspronkelijke schrijver met de tekst die hij heeft geschreven, en hoe kun je dat interpreteren in onze huidige maatschappij?

Op diezelfde manier kun je ook de Bijbelteksten onderzoeken die door de ondertekenaars van de Nashville-verklaring zijn gebruikt als ‘bewijs tegen de genderideologie’. Hieronder mijn poging.

Een heftig verhaal, dat lijkt te gaan over een groep (homoseksuele) mannen die andere mannen willen ‘nemen.’ Maar volgens sommige theologen gaat deze tekst niet over een ‘homoseksuele verkrachting’, maar om de schending van het gastrecht: meer dan tweeduizend jaar geleden was dat een heel grote zonde. Het was in die tijd namelijk belangrijk om gasten juist hartelijk te verwelkomen door hen te beschermen en eten aan te bieden.

Dat blijkt ook als je het hoofdstuk verder leest. Daarin wordt beschreven hoe de gastheer de groep razende mannen probeert weg te sturen, onder andere door ze af te leiden met zijn maagdelijke dochter en bijvrouw of slavin: ‘Mensen, bega toch geen schanddaad. Zoiets kunt u niet doen: deze man is bij mij te gast! Ik heb hier mijn dochter, die nog maagd is.’ In de Nashvilleverklaring wordt bovenstaande tekst gebruikt om aan te tonen dat homoseksualiteit een schanddaad is.

Het verhaal gaat vooral om de totale rechteloosheid die heerste in de stad Gibea, en niet zozeer om homoseksualiteit. Iedereen deed hier namelijk wat hij wilde, ook omdat er geen rechtspraak was.

Een vergelijkbaar verhaal vindt plaats in Genesis 19, waarbij Lot, de neef van Abraham, zijn logés moet beschermen tegen een groep tierende mannen die hen wilden verkrachten. Dat gebeurde in de stad Sodom en Gomorra, die bekendstond om de ‘tegennatuurlijke seksuele uitingen.’ Uiteindelijk werd de stad door God verwoest. Ook deze tekst wordt vaak aangehaald om aan te tonen dat homoseksualiteit zondig is, en door God bestraft wordt.

In deze tekst wordt niet gesproken over homo- of heteroseksuele relaties, en daarbij behorende uitingen van liefde en trouw, maar gaat het specifiek over ‘zondige’ of ‘verwerpelijke’ homo- en heteroseksuele handelingen. In ditzelfde rijtje vinden we immers incest en seks met dieren. Hoewel veel van deze genoemde wetten nog altijd gelden in onze samenleving – denkend aan het verbod op incest of seks met dieren – zijn lang niet al deze wetten nog geldig. Geen enkele dominee die jou verbiedt om seks te hebben terwijl je ongesteld bent.

Bovendien zijn deze teksten onderdeel van het volgens veel christenen wettische, Oude Testament, geschreven in een periode die volgens hen werd doorbroken met Jezus’ geboorte en dood. Daarmee werd het Nieuwe Testament ingeleid, dat volgens hen meer in het teken staat van vergeving en genade – aangezien volgens christenen met de dood van Jezus genade werd geschonken aan de mensheid.

Dit is van belang omdat hierdoor veel christenen betwijfelen of de wetten uit het Oude Testament – zoals die over homoseksualiteit in bijvoorbeeld een liefdesrelatie – nog geldig zijn in de huidige tijd en maatschappij.

Vrij duidelijk dat God homoseksualiteit hier afkeurt, schijnbaar. Maar, zo beweren sommige theologen en voorstanders van acceptatie van homoseksualiteit, er is in deze tekst wederom geen sprake van een liefdevolle relatie. En er zijn nergens in de Bijbel teksten te vinden die liefdevolle homoseksuele relaties veroordelen.

Het is echter nog belangrijker om ook deze tekst in de context te zien van het tweede hoofdstuk van Romeinen:‘(1) Natuurlijk, u veroordeelt dit alles. Maar u bent evenmin te verontschuldigen. Het oordeel dat u over anderen velt, velt u over uzelf, want de dingen die u veroordeelt doet u zelf ook.’ Kortom, als je met je ene vinger wijst, wijzen je eigen drie vingers terug naar jou.

De Bijbel is, net als elke andere religieuze tekst, geschreven in een andere context, rond een compleet andere wereld dan de onze. Bij het lezen van die teksten is dat steeds belangrijk om in het achterhoofd te houden. Wie probeert die teksten één op één toe te passen op de wereld van nu, vergelijkt appels met peren. En toch waren er ook veel theologen en academici die de Nashville-verklaring ondertekend hebben. Maar dat is vooral een kwestie van het (soms heel grote) verschil tussen progressieve en conservatieve gelovigen.