Minister Bruins, regel PrEP via de zorgverzekering

Hierop stuurden belangenorganisaties minister Bruins van Medische Zorg vlak voor de kerst hun vierde gezamenlijke brandbrief. In het steeds maar weer op de langere baan schuiven van een toegankelijke PrEP-regeling herkennen zij een cynisch patroon.

Pas op 11 juli vorig jaar, minder dan twee weken voordat in Amsterdam de Internationale Aids Conferentie AIDS2018 van start ging, kwam minister Bruins voor de dag met zijn besluit over PrEP. Het was zijn voornemen om de komende vijf jaar via enkele GGD’s PrEP te verstrekken aan een beperkte groep van homoseksuele mannen met hoog risico op hiv.

In drie jaar zijn we gelukkig heel wat opgeschoten. De kennis over PrEP en de bereidheid het te gebruiken zijn enorm toegenomen. Dit is vooral te danken aan vindingrijke voorlichtingsactiviteiten van PrEPnu en scholingen aan professionals door Soa Aids Nederland. De Amsterdamse GGD vervult een voorbeeldrol en levert aan driehonderd mannen die op eigen kosten PrEP gebruiken integrale zorg in een programma bekostigd door de Gemeente Amsterdam. Her en der in Nederland wordt dit nagevolgd, ondanks afwezigheid van solide financiering.

Bovendien is de prijs van PrEP intussen drastisch gekelderd. PrEP is momenteel op doktersrecept verkrijgbaar voor prijzen variërend van €35 tot €67 voor 30 pillen. Hierdoor is het voor de meesten bereikbaar en velen hebben gelukkig al de weg naar hun huisarts gevonden voor zo’n recept. Maar in de plannen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) is nou net geen rol weggelegd voor de huisarts.

Vanaf de jaren 80 hebben talloze homo’s en biseksuelen, zowel intrinsiek als extrinsiek gemotiveerd, zo hun bijdrage geleverd aan een groter wetenschappelijk begrip van hiv en aids, en van letterlijk alle aspecten van de epidemie die twee decennia zo wreedaardig heeft huisgehouden onder hun gelederen.

En toen kwam er PrEP. Een gemakkelijke, effectieve en veilige manier om voorgoed gevrijwaard te blijven van het risico geïnfecteerd te worden met hiv en de altijd aanwezige vrees daarvoor. Maar wie had gedacht dat de politiek en de ambtenaren van VWS de mensen met het meeste risico op hiv de vruchten van deze wetenschappelijke doorbraak zomaar zouden gunnen, is van een koude kermis thuisgekomen.

En, zo sprak mevrouw Kaag: “Ik ben verheugd te mogen aankondigen dat de minister van Volksgezondheid en Sport heeft besloten PrEP in Nederland te gaan financieren.” Luid gejubel was haar deel. We mochten erop rekenen, verzekerde de minister haar duizendkoppige gehoor, dat de Nederlandse regering “will walk the talk with you”.

Nu, aan het begin van 2019, kunnen we niet anders dan concluderen dat wat toen klonk als een veel te late, ietwat bombastische, maar evengoed lovenswaardige toezegging, een loze belofte is gebleken.

Dit is het patroon: de Nederlandse overheid geeft er keer op keer blijk van ambitie noch verbeelding (laat staan inlevingsvermogen) te bezitten waar het gaat om het – inmiddels haalbare – einde van de hiv-epidemie in ons land. Dat was in de jaren 90 zo en is niet veranderd. Steeds ging bureaucratisch geneuzel voor pragmatiek. Steeds was het het activisme van individuen, gemeenschappen en organisaties dat de boel in beweging kreeg. Een empathische minister zoals Els Borst bleek dan een onontbeerlijke schakel te zijn.

Maar er bestaat zoals altijd een elegant eenvoudig en voor de hand liggend alternatief. Het kan met onmiddellijke ingang worden uitgevoerd. Regel PrEP via de zorgverzekering. We hebben de afgelopen jaren laten zien dat PrEP prima via de huisarts kan. En als minister Bruins dan ook nog de GGD’s naar ratio van budget voorziet voor de aanvullende zorg en monitoring conform de Amsterdamse GGD-standaard, maakt hij het leven niet alleen voor zichzelf en zijn staf makkelijker, maar zorgt hij er zonder gezichtsverlies voor dat tienduizenden Nederlanders opgewekter en optimistisch het nieuwe jaar beginnen.