Anticonceptie regel je samen

Op Wereld Anticonceptiedag pleit onderzoeker Amy Mante-Adu van kenniscentrum voor seksualiteit Rutgers voor gelijk verdeelde anticonceptierechten én plichten tussen mannen en vrouwen1.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Nu de verhoudingen tussen mannen en vrouwen onder de loep liggen, het feminisme in een nieuw jasje gestoken is en #MeToo diepgewortelde gewoonten rondom seksueel gedrag aan de kaak stelt, kunnen we een stap verder gaan. Het is tijd om ook de betrokkenheid van mannen bij het voorkomen van een ongewenste zwangerschap en anticonceptiegebruik te bespreken. Nu worden vrouwen meestal verantwoordelijk gehouden voor anticonceptie, terwijl het toch ook een mannenzaak is. Het zijn juist de mannen die minder controle hebben op preventie van een ongeplande zwangerschap. En juist zij lopen daardoor risico bij seks.

Anticonceptie is al jaren goed toegankelijk in Nederland. Historisch gezien was de komst van de anticonceptiepil een overwinning voor de seksuele vrijheid en de emancipatie van vrouwen2. De lasten en eventuele bijwerkingen van het gebruik van de pil namen vrouwen lange tijd voor lief. Dat is tegenwoordig anders; vrouwen zijn kritischer op anticonceptiemethoden en de invloed die dit heeft op hun lijf. Niet voor niets worden er pogingen gedaan om een anticonceptiemiddel voor mannen te ontwikkelen. Helaas ligt zo’n middel voorlopig nog niet in de schappen. De bekendste anticonceptiemethode voor de man is natuurlijk het (mannen)condoom. Daarnaast kan hij zich terugtrekken voor het klaarkomen (hoewel onbetrouwbaar) of een sterilisatie overwegen (nogal ingrijpend). Veel alternatieven voor deze methoden voor de man zijn er nog niet.

Anticonceptie: meer lasten dan lusten

Ongeplande baby of toch een condoom?

Voor vrouwen bestaan er meer dan tien betrouwbare anticonceptiemethoden, waaronder de pil en het spiraaltje. Samen met die hoeveelheid mogelijkheden, liggen ook de lasten van anticonceptie veel vaker bij de vrouw. Zij moet voor anticonceptie naar een arts, heeft soms last van hormonale bijwerkingen en moet anticonceptie vanaf 21 jaar zelf betalen. De onrechtvaardige verdeling van de lasten tussen mannen en vrouwen wordt steeds meer gevoeld en vrouwen roepen mannen op om ook hun verantwoordelijkheid te pakken.

Mannen kunnen veel meer invloed uitoefenen op het voorkomen van zwangerschap en het ondersteunen van vrouwen bij anticonceptiegebruik. Dat begint al met niet moeilijk doen over het dragen van een condoom, omdat dat minder lekker zou zijn. Ook je partner helpen bij de anticonceptiekeuze en haar bijstaan als zij bijwerkingen ervaart, kan een grote steun zijn. Net als haar herinneren aan een nieuwe pilstrip, prikpil, ring of pleister en pijnstillers halen als ze een spiraaltje heeft laten plaatsen. Het eerlijkst zou zijn de kosten voor anticonceptie te delen die, direct of via het eigen risico, nu doorgaans bij de vrouw terechtkomen.

Is hormoonvrije anticonceptie de toekomst?

Maar niet elke anticonceptie-gebruikende vrouw is iemands vaste vriendin. Seks is ook vaak een uitwisseling tussen twee mensen die elkaar minder goed kennen. Dan gaat het wat ver om mee te gaan naar de dokter als er een prikpil gehaald moet worden. Daarnaast hechten veel vrouwen aan hun felbevochten recht om zelf te bepalen of, wanneer en hoeveel kinderen zij willen. Mannen die zich hiermee willen bemoeien begeven zich al snel op glad ijs. In de huidige situatie dragen vrouwen veel vaker de lasten van anticonceptie, maar ze hebben ook meer controle over de gezinsplanning dan mannen.

Betrokkenheid bij anticonceptiegebruik is daarom juíst voor mannen van groot belang. Mannen gaan er vaak gemakkelijk vanuit dat de vrouw eerlijk is over haar anticonceptiegebruik en hier secuur mee omgaat. Misschien denken ze dat het niet hun rol of verantwoordelijkheid is om hier iets over te zeggen, of hebben ze onvoldoende kennis over het voorkomen van zwangerschap en het risico dat ze lopen. Een gebrek aan eigen kennis en regie van de man aan de ene kant, en het (bedoeld of onbedoeld) achterhouden van informatie door de vrouw aan de andere kant, kan vervelende gevolgen hebben. Zoals mannen die niet te horen krijgen dat hun sekspartner na een onenightstand zwanger is geraakt. Ook in een relatie kan het voorkomen dat een man vader wordt terwijl hij dat (nog) niet wilde.

Wees voorbereid

Zelf bepalen wanneer je een kind op de wereld zet is een gedeeld recht met gedeelde verantwoordelijkheden. Willen we dat mannen hierin hun aandeel nemen, dan is het ook fair dat er over hun rechten gesproken wordt. Zelfs al stellen we voorop dat mannen niet de eindbeslissing kunnen en mogen maken over wat er in het lichaam van de vrouw gebeurt, dan gaat het hen nog wel aan. Een kind op de wereld zetten doe je immers samen. Tegenover de verantwoordelijkheid om betrokken te zijn bij het voorkomen van een zwangerschap en hierbij vrouwen te steunen, hebben zij ook het recht om te weten welke anticonceptiemethoden er zijn, of en hoe deze gebruikt worden en wat zij hierin kunnen betekenen.

Een kind op de wereld zetten doe je immers samen

Als we op dit gebied werkelijk iets willen veranderen aan de verhouding tussen mannen en vrouwen zou in elke seksuele relatie een goed gesprek moeten worden gevoerd over anticonceptie, met oog voor zowel de rechten als de verantwoordelijkheden van beide partners. Het is aan vrouwen om duidelijk te zijn over hun behoefte aan steun, maar óók om hun partner te betrekken en open en eerlijk te zijn over anticonceptie en een eventuele kinderwens. Voor de mannen geldt het devies: bied steun, begrip en hulp als je partner daarom vraagt, maar claim ook vooral jouw recht op zekerheid en veiligheid. Besef dat het belangrijk is dat jij en je partner gezamenlijk de regie hebben over anticonceptie en een eventuele zwangerschap. En natuurlijk: heb altijd een condoom op zak.

Dit stuk verscheen eerder op de website van Rutgers.

  1. Ook mensen die zich niet identificeren als vrouwen, zoals transgender mannen of non-binaire mensen, kunnen een baarmoeder hebben en dus zwanger worden. ↩︎
  2. Ook mensen die zich niet identificeren als vrouwen, zoals transgender mannen of non-binaire mensen, kunnen een baarmoeder hebben en dus zwanger worden. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons