‘Als ik me voor verdriet verstop, verlies ik mijn medemenselijkheid’

Het nieuws put me behoorlijk uit. Het voelt alsof het geweld nooit ophoudt. De genocide in Gaza lijkt zich te herhalen in Libanon, een vergelijking die zowel Netanyahu als de VN elk vanuit hun eigen perspectief maken; voor de een is het een belofte, voor de ander een waarschuwing. In Congo worden op grote schaal mensenrechten geschonden bij de winning van kobalt, zodat wij lekker de nieuwste smartphone kunnen aanschaffen en ‘groen’ kunnen rijden. Sudan wordt weer door geweld verscheurd, en ondertussen wil minister Faber hier bij azc’s borden plaatsen waarop in diverse talen staat dat er wordt gewerkt aan de terugkeer van mensen naar hun land van herkomst.

Het is niet nieuw, party poopers zijn er altijd geweest: de executie van Jezus, de kruistochten, de slavernij, de Holocaust, Vietnam, Hiroshima, Irak – de lijst gaat maar door. Toch zou ik me het liefst onder de dekens willen verstoppen als ik aan al het leed denk. Ik houd mijn adem in en wacht tot de ellende stopt, zodat ik weer door kan met mijn leven: mijn administratie doen, werken, een koffietje drinken met een vriendin of dansen zonder me schuldig te voelen. Maar ik kan wachten tot ik een ons weeg; de wereld zal niet snel een veilige plek worden voor mens, dier en natuur.

En als ik struisvogel, word ik onderdeel van het probleem. Hoe meer ik mijn hart afsluit voor leed, hoe leger ik me voel. Het houdt niet alleen de pijn buiten, maar ook schoonheid, vreugde en de verbinding met anderen. Ik ontneem mezelf de mogelijkheid om liefde en empathie te voelen. En dan ben ik precies geworden waarvoor ik mijn ogen sluit: harteloos.

Mezelf verstoppen is dus geen oplossing. Obsessief bezig zijn met wat er allemaal gebeurt en ranten op sociale media ook niet. In plaats daarvan probeer ik mijn gevoelens te omarmen. Elke ochtend mediteer ik, om mijn gedachten, pijn en schuldgevoelens met zachtheid te observeren. Het is een lange en uitdagende tocht, omdat onze neurotische gedachten vaak de overhand nemen en ons hart overschaduwen. Het is makkelijker om te haten op de wereld dan te rouwen om de medemenselijkheid die verloren lijkt te gaan. Maar als ik me voor dat verdriet verstop, verlies ik ook mijn eigen medemenselijkheid. En dus gooi ik mijn dekens van mij af, kijk ik de wereld recht in de ogen aan en voel mee met Gaza, Libanon, Congo en Sudan.

Deze column verscheen in december 2024 in OneWorld Magazine.