Dankzij deze scholieren voelen lhbti-leerlingen zich veilig

Dat er op school een Gender & Sexuality Alliance (GSA) was, gaf Sanam een steuntje in de rug. Ze lacht haar blokjesbeugel bloot: “Ik wilde er in de eerste klas al graag bij, maar durfde toen nog niet. Ik gedraag me soms jongensachtig en dan zou iedereen zeggen dat ik lesbisch ben.” Inmiddels is Sanam co-voorzitter van de GSA, die vijftien leden telt.

“Het is steeds gewoner om al op jonge leeftijd uit de kast te komen. Daardoor worden leerlingen steeds eerder geconfronteerd met discriminatie en pestgedrag”, zegt Laura Baams, universitair docent Pedagogiek aan de Rijksuniversiteit Groningen. Ze onderzocht GSA’s in de Verenigde Staten en breidt het onderzoek nu uit naar Nederland. “Als het klimaat op school goed is, kan het ook een kans zijn voor jongeren om juist een hele positieve ervaring te hebben, zoals met de GSA’s.”

Onder leiding van Kasia, die tot kortgeleden voorzitter was, won de GSA in december de John Blankensteinprijs, de jaarlijkse homo-emancipatieprijs van Den Haag. De jury: ‘Kasia en haar GSA onderscheiden zich door haar buitengewone inzet en moed, zowel tijdens als buiten school.’

Dat die inzet hard nodig is, blijkt uit een onderzoek van het COC in samenwerking met de Columbia Universiteit: een op de drie Nederlandse lhbti+-leerlingen voelt zich door hun seksuele voorkeuren niet veilig op school. Op het Hofstad Lyceum is een aantal lhbti+-leerlingen dat niet bij de GSA durft uit angst voor stigmatisering, volgens de leden. Dat Sanam, Sharona, Kasia en Maaike hun hoofd boven het maaiveld durven uitsteken waar de meeste tieners het liefst normaal zijn, is best bijzonder. Voor henzelf lijkt het minder een big deal: ze maken zich zorgen om homofobie en willen opkomen voor mensen die gepest worden.

Volgens 80 procent van de Nederlandse lhbti+scholieren wordt ‘homo’ of ‘dat is echt gay’ denigrerend gebruikt door medeleerlingen. De GSA’ers van het Hofstad Lyceum merken dat het vooral in de onderbouw gebruikelijk is. “Ik ben zelf bi”, zegt Sanam. “Ik wist dat het niet over mij ging toen een jongen tijdens de sportdag naar een ander riep: ‘Hé homo!’, maar ik dacht toch: ‘Autsj’. Toen ben ik op hem afgestapt, en heb gewoon gevraagd: ‘Waarom scheld je hem eigenlijk uit voor homo? Is het slecht om homo te zijn?’ Hij had er nog nooit over nagedacht.”

Toch voelen de GSA-leden ook druk om er meisjesachtig uit te zien. “Ik kom weleens in een trainingspak naar school. Mijn klasgenoten vinden dat dat eigenlijk niet kan voor een meisje, terwijl het voor jongens wel oké is”, zegt Maaike. De anderen zuchten. “Zoveel stereotypes, alleen al over kleding!”, zegt Sharona, die het liefst hoodies draagt met superhelden van Marvel Comics erop. Kasia: “Sommige klasgenoten denken gelijk dat je trans bent, of lesbisch of homo, als je kleren draagt die voor het andere geslacht ‘bedoeld’ zijn.”

Dit artikel verscheen eerder in OneWorld-magazine en op OneWorld.nl op 17 mei 2019.