Nicole Steijsiger en Sietske Beiboer Beeld: Anass Houmane
Identiteit

Dankzij hun project durven christelijke studenten uit de kast te komen

Studenten aan dé christelijke hogeschool van Nederland stuiten bij een coming-out vaak op negatieve reacties. Oud-leerlingen Sietske Beiboer en Nicole Steijsiger proberen dat met ‘LHBTopdeCHE’ te veranderen. ‘Ook docenten moeten onderwezen worden.’

Door 8 december 2020
christelijke lhbti+'ers geloof Goal Getters inclusiviteit lhbti SDG 10 SDG 4 Seks & gender Taboe
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
In 2015, tijdens haar studie Theologie werd Sietske Beiboer (toen 21, nu 26) verliefd op haar beste vriendin. “Ik had dit gevoel nog nooit gehad”, begint Beiboer, voordat ze het vervolg van haar zin inslikt: er lopen mensen langs. We zitten in de hal op de vrijwel verlaten Christelijke Hogeschool Ede. Na deze week zal de school dichtgaan voor de zomer. “Ik wilde mijn verliefde gevoelens op een theologische manier onderzoeken en besloot mijn afstudeeronderzoek te wijden aan homoseksualiteit in orthodox protestantse geloofsgemeenschappen.”
“

In orthodox protestantse geloofsgemeenschappen leeft het idee dat daar geen lhbti+’ers zijn

Beiboer legde aan 165 predikanten en voorgangers enquêtevragen voor. Een van die vragen: ‘Geloof je dat homoseksualiteit een diversiteit is die God in de schepping heeft gelegd?’. “Maar 3,8 procent van de respondenten was het hiermee eens, 6,3 procent wist het niet en de rest was het er grotendeels of geheel mee oneens. Hier schrok ik van. Ook kreeg ik van een van de respondenten de opmerking ‘Hoe kun je als christen nu zo’n absurde stelling bedenken’. Het was pijnlijk en verwarrend. Ik was zó op zoek naar antwoorden in mijn ‘coming out’-periode, maar de reacties varieerden enorm. De een accepteerde lhbti+’ers, en de ander zou me linea recta naar de hel sturen.”
Sietske Beiboer (26 jaar) is biseksueel, niet meer religieus en komt uit Kollumerzwaag, een klein dorp in Friesland. Beiboer is oprichter van LHBTopdeCHE, afgestudeerd Theoloog en op dit moment trainee bij de provincie Gelderland.
Sietske BeiboerBeeld: Anass Houmane

In het verdoemhokje

“Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau blijkt dat in orthodox protestantse geloofsgemeenschappen het idee leeft dat daar geen lhbti+’ers zijn – erkenning van hun bestaan is dus cruciaal. Als je uit een plaats uit de Bijbelbelt komt dan zie je niet dat er mensen in stilte worstelen met bepaalde gevoelens.” Zo ook Beiboer zelf, die haar relatie (de liefde werd beantwoord) negen maanden lang geheimhield. Ze was zich bewust van vaak ongeschreven regels die bestonden over lhbti+-relaties. Zo wist Beiboer dat ze als lhbti+’er geen nestor1 mocht worden. “Ik had het graag gewild, maar heb me bewust niet opgegeven. Als nestor zou ik mijn verliefde gevoelens niet kunnen ontdekken.” Zo beïnvloedden Beiboers gevoelens van verliefdheid haar keuzes: “Je weet dat je ergens mee bezig bent wat niet mag.”
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.
“

Mijn neef geeft zijn vrouw vaak een kus. Is hij dan hetero-'praktiserend'?

Toen Beiboer eenmaal uit de kast kwam in het laatste jaar van haar studie, vielen de reacties van medestudenten en docenten haar mee. Maar volledig geaccepteerd werd ze niet. Veel christenen die homoseksualiteit wel accepteren, doen dat op voorwaarde dat iemand ‘er niet naar ‘handelt’. “Je mag homoseksueel zijn, maar je mag je gevoelens niet ‘praktiseren’.” Echte acceptatie is dat niet, vindt ze: “Heb je ooit gehoord dat een hetero zijn heteroseksualiteit ‘praktiseert’? Mijn neef geeft zijn vrouw vaak een kus. Is hij dan mijn hetero-‘praktiserende’-neef? Nee. Niet-heteroseksuele geaardheden worden door zulke distantiërende termen binnen de christelijke cultuur in een verdoemhokje gezet.”
Dé christelijke hogeschool

De Christelijke Hogeschool Ede (CHE) ligt in de zogenoemde Bijbelbelt, een geografische gordel van streng gereformeerde plaatsen in Nederland. De CHE heeft een voorbeeldfunctie en grote achterban; het is dé christelijke hogeschool van Nederland. Voor wie uit een streng gereformeerde omgeving komt is het gebruikelijk om naar de CHE te gaan.

De Bijbel is zowel de norm als inspiratiebron voor de CHE. Uit de Bijbel kán geïnterpreteerd worden dat een heterorelatie Gods wil is. Ook al verschillen de interpretaties van dit geschrift onder christenen, de gevolgen voor lhbti+’ers zijn niettemin groot, ook buiten de schoolmuren. Zo blijkt uit een recent onderzoek van onderzoeksbureau I&O dat 40 procent van lhbti+’ers in de provincie Gelderland zich geregeld onveilig voelt. Een derde van deze groep ziet dit zelfs als reden om te verhuizen.

Ben je lhbti+’er en gelovig, dan is het daarnaast de vraag of je welkom bent bij de kerk van je keuze. Niet elke kerk is lhbti+-inclusief, wat betekent dat je als lhbti+’er soms geen lid mag zijn, niet mag deelnemen aan tradities en/of geen (leidinggevende) functies mag bekleden. Wijdekerk is een initiatief dat lhbti+-inclusiviteit per kerk bevraagt en registreert. Zo kunnen lhbti+’ers vóór bezoek aan een kerk zien wat het inclusiviteitsbeleid is. Naast kerken bevragen, roept het initiatief ook lhbti+’ers op om hun ervaringen in kerken te delen – met als streven om iedereen zich thuis te laten voelen in de kerk.

Het begin

In mei 2017 trok Beiboer de stoute schoenen aan: ze legde de toenmalige schooldirecteur Harmen van Wijnen een projectplan voor een lhbti+-gemeenschap op de CHE voor. “Van Wijnen was open minded en geïnteresseerd in de ervaringen van lhbti+’ers in zijn schoolklimaat. En toen ik dit initiatief voorstelde, gebeurde er al meer. Er werden gesprekken met lhbti+’ers in de schoolkrant gepubliceerd  en medestudente Nicole Steijsiger was binnen haar studie bezig een vak op te zetten over lhbti+-inclusiviteit. Verder motiveerde Karlijn Goossen, een lesbische lerares die out & proud was – we noemen haar de fairy gay godmother – me enorm om het initiatief door te zetten.” Dankzij deze combinatie van factoren vond Beiboer de kracht om LHBTopdeCHE op te zetten.

LHBTopdeCHE begon met het organiseren van een anonieme borrel speciaal voor lhbti’ers die aan de CHE studeerden. Die werd bewust niet in Ede gehouden, maar in het grotere en anoniemere Utrecht, waar je niet snel een bekende tegenkomt. Ook de ludieke actie ‘kom uit de kast’ tijdens de introductieweek van de CHE in 2018, was een groot succes. Medestudenten werden uitgedaagd om plaats te nemen in een (fysieke) kast en te luisteren naar verhalen van lhbti+’ers en hun ervaringen met uit de kast komen. Aangrijpende zinnen als: ‘Iets wat heel mooi zou moeten zijn, werd voor ons heel lastig’ en ‘Ik belandde jarenlang in een eenzame donkere kast’ galmden door de koptelefoon.

“

Alles wat mij heeft gevormd tot wat ik ben, leerde me dat ik niet biseksueel mocht zijn

Informatievoorziening is een belangrijk onderdeel van LHBTopdeCHE: het initiatief wil kennis over lhbti+-thematiek verspreiden. Iedereen kan daarom bij ze terecht met vragen. In de mailbox komen vragen binnen van mensen die niet lhbti+’er zijn, maar wel interesse hebben, maar ook van mensen die zich wel zo identificeren en ervoor kiezen celibatair te leven, legt Beiboer uit. Ze herinnert zich een mannelijke student die uit de kast kwam als homoseksueel, maar bewust geen relatie aanging met een man omdat hij geloofde dat God dat het niet oké vond. “‘Geloofde’ in verleden tijd”, benadrukt Beiboer lachend. “Diezelfde jongen kwam laatst naar me toe om te zeggen dat hij hier nu anders over denkt. Hij staat nu volledig open voor een relatie met een man.”

En toen was er Nicole

In 2019 nam Nicole Steijsiger (23) het stokje van Beiboer over. Zij is nu de contactpersoon van LHBTopdeCHE. Ook Steijsiger werd – al in het eerste jaar – tijdens haar studie verliefd op een vrouwelijke klasgenoot. Ze kwam al vrij snel uit de kast als biseksueel. “Ik snapte er niets van, ik viel altijd op mannen en dacht; dit klopt niet! Ik belandde in een zwart gat. Alles wat mij heeft gevormd tot wat ik ben – mijn familie, de kerk, mijn dorp en mijn school – leerde me dat ik dit niet mocht zijn.” Haar zoektocht leerde haar uiteindelijk zichzelf te accepteren: “Door Google en YouTube leerde ik over biseksualiteit, en ik leerde ook dat je meer kan zijn dan enkel lesbisch of homoseksueel.”
Nicole Steijsiger (23 jaar) is biseksueel, christelijk en komt uit Hei- en Boeicop, een traditioneel protestants-gereformeerd dorp vlakbij Utrecht. Ze is afgestudeerd maatschappelijk werker maar nog actief op de Christelijke Hogeschool Ede als contactpersoon van LHBTopdeCHE en als gastdocent bij de studie Social Work.
Nicole SteijsigerBeeld: Anass Houmane
“Sommige studenten op deze school zien hier voor het eerst van hun leven een lhbti+’er”, vertelt Steijsiger. “De kennis die ze tot dan toe hebben, is vaak negatief en stereotiep. Ze geloven bijvoorbeeld dat lesbiennes altijd butch2 zijn. Op de CHE ontdekken ze dat we niet van hen verschillen.”
“

Ik liep een van de docentencursussen binnen en stelde voor dat ook zij onderwezen moeten worden over lhbti+-inclusiviteit

Waar Beiboer zich als initiatiefnemer van LHBTopdeCHE vooral richtte op verbinding op microniveau, door mensen met elkaar in contact te brengen en bewustzijn te vergroten met ludieke acties, houdt Steijsiger zich vooral bezig met informatievoorziening, zowel voor studenten als voor docenten. Ook zij trekt soms de stoute schoenen aan. “Een jaar terug ben ik bij een van de docentencursussen binnengelopen. Ik stelde voor dat ook zij onderwezen moeten worden over lhbti+-inclusiviteit.” Steijsiger geeft het belang van de juiste taal als voorbeeld. “Ik merkte bij docenten, maar ook bij studenten, dat er vaak over ‘die mensen’ werd gepraat, als ze lhbti+’ers bedoelen. Zulk taalgebruik is inherent exclusief.”

Over de vraag waar ze tot nu toe het meest trots op is, moet Steijsiger even nadenken. “We hebben al zoveel bereikt. Dankzij LHBTopdeCHE voelen mensen zich minder eenzaam, durven ze uit de kast te komen en zijn er zelfs relaties ontstaan. Maar eigenlijk is iedere bijeenkomst een hoogtepuntje. Door de verscheidenheid van LHBTopdeCHE, van mensen die out en proud zijn tot mensen die celibatair leven, zijn er natuurlijk levendige discussies. Maar de veilige omgeving blijft.”

Een veilig schoolklimaat voor iedereen

“Toch zijn we er nog lang niet”, zegt Steijsiger. “De eerste zaadjes zijn geplant. Er is meer aandacht voor lhbti+’ers en deze aandacht is niet meer alleen negatief. Onderhand zijn er lessen over lhbti+-inclusiviteit geweest en is streven naar een veilig schoolklimaat voor iedereen, dus ook lhbti+’ers, een vast agendapunt.” Want daar draait het tenslotte allemaal om, zeggen beide vrouwen: om liefde, en het feit dat iedereen lief wil kunnen hebben.

Beiboer noemt daarbij ook het Bijbelse ‘andere wang’-principe: reageer zo liefdevol mogelijk op mensen, ook al kunnen zij het nog niet opbrengen om zo op jou te reageren. “Als je geconfronteerd wordt met haat is het aantrekkelijk om terug te reageren met haat. Maar dit is niet de manier, want zo oogst je nóg meer haat. Dus wanneer iemand zegt: ik kan het niet rijmen met het geloof, ik vind het te ingewikkeld of lastig, dan accepteren we dat. Dialoog en wederzijdse respect staat centraal bij LHBTopdeCHE. Wij willen ook geaccepteerd worden wanneer we anders over iets denken.”

“

Ik ben de Bijbel anders gaan lezen, en op deze manier ook anders christelijk geworden

Ze weet ook hoe moeilijk dat in de praktijk kan zijn: “Moeilijk omdat er bepaalde geloofsovertuigingen zijn die mij minderwaardig maken. Wanneer iemand zegt: ‘Ik geloof dat jouw geaardheid een gevolg is van de zondeval’3, dan deel ik ook wat die gedachtegang met me doet. Dat het mij laat voelen alsof mijn relatie minderwaardig is – alsof ik iets verkeerds toe, terwijl ik het iets heel moois en positiefs vind. Ik voel me niet anders nu ik weet dat ik biseksueel ben. Ik ben nog steeds mezelf.”

Steijsiger: “Misschien ben je nu wel méér jezelf. Dat gevoel heb ik in ieder geval. Herkenning van een deel van mezelf die ik eerder niet had. Ik ben de Bijbel anders gaan lezen, en op deze manier ook anders christelijk geworden.”

Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 31 juli 2020.

'Pas als kerken zich uitspreken, weten gelovige lhbti+'ers waar ze welkom zijn'

Christen en trans? Noud Fortuin (19) merkt dat dat prima samengaat.

Hoezo is 'homo­genezing' in Nederland niet strafbaar?

Christelijke seminars, workshops en vakantiekampen om mensen van hun seksuele gerichtheid te ‘genezen’ zijn in Nederland aan de orde van de dag.

  1. Geestelijk leider van een kringhuis binnen een christelijke studentenvereniging ↩︎
  2. Butch en femme is een begrippenduo binnen de lesbische subcultuur. Een ‘butch’ lesbienne heeft een stereotiep masculien uiterlijk en gedrag. ↩︎
  3. ‘De zondeval’ is beeldspraak uit de Bijbel, die het vervallen in zondig gedrag beschrijft. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons