Elijah Tevrede, Manju Reijmer, Olave Nduwanje en Glenn Helberg Beeld: Pleunie van Raak

‘De zoektocht naar queer liefde is onveilig’

Jonge lhbti+’ers zijn vaak slachtoffer van seksuele intimidatie door ouderen. Daar werd ook D66-Kamerlid Sidney Smeets deze week van beschuldigd. Manju Reijmer sprak over zulke machtsverhoudingen met verschillende generaties queer mensen: ‘Al mijn gay vrienden hebben meegemaakt dat oudere mensen seks willen.’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Ik was 22 en was uit eten in een Chinees restaurant in Nijmegen. Tegenover me zat een man van in de vijftig. Hij was in die tijd de enige vriend met wie ik diepgaande gesprekken kon hebben over queer zijn. Hij was getrouwd met een vrouw en worstelde, net als ik toen, met gevoelens die hij voor het eerst in zijn leven durfde te erkennen. Hij wist meer dan ik over de afwijkende seksuele gevoelens en wat die behoeften precies betekenden. Maar hoe naïef ik die dag ook nog was over mijn seksualiteit, ik wist: deze man wil seks met me.

Ik sprak met vreemden af omdat ik moest ontdekken waarom ik verlangde wat ik verlangde

Voor hetero mensen is het wellicht nieuws, maar onveilig afspreken is voor veel jongeren realiteit. Op mijn zeventiende sprak ik al in het geheim af, wetende wat de risico’s waren. Ik sprak met vreemden af omdat ik moest ontdekken waarom ik verlangde wat ik verlangde. Dus bevond ik me regelmatig op plekken waar ik niet zelfstandig weg kon komen, met mannen die ik niet kende, op tijden dat mijn vrienden en familie onbereikbaar waren. Ik zocht seks, zeker, maar ook antwoorden. Iemand die me kon vertellen dat er niets mis was met mij. Ik zocht herkenning, verbinding, wellicht zelfs liefde.

Samenkomen

Olave Nduwanje (37), schrijver en activist, deed vrijwilligerswerk bij The Hang-Out 010, een ontmoetingsplek voor queer jongeren in Rotterdam. Er zijn verschillende initiatieven in Nederland, zoals Jong & Out van het COC en The Hang-Out 010 waar queer jongeren vrijblijvend kunnen komen praten. Die plekken zijn nodig, en redden, zoals Olave benadrukt, vele jongeren die actief hulp zoeken.

Maar onveiligheid zit dieper in de samenleving. Dagelijks ‘flikker’ genoemd worden, het collectieve gelach om een homofobe grap: voordat queer jongeren goed weten wat er in hun lichaam gebeurt, maakt de maatschappij al duidelijk dat wat zij voelen en verlangen, niet gebruikelijk, niet geaccepteerd en soms ronduit walgelijk is.

V.l.n.r. Olave Nduwanje, Glenn Helberg, Manju Reijmer en Elijah TevredeBeeld: Pleunie van Raak
“Ik kon bij die initiatieven m’n plek niet vinden”, geeft Elijah Tevrede (20) toe. Hij wilde liever met zijn hetero vrienden omgaan, zelfs als hij daar respect moest afdwingen voor zijn seksualiteit. Dat begrijp ik wel. Ik, diep in de ontkenning en schaamte, haalde het niet in mijn hoofd om een organisatie op te zoeken die me kon helpen. Toen mijn huisarts na een vraag over seks ooit suggereerde dat ik wellicht aangetrokken was tot jongens, stormde ik boos weg. In dat opzicht bood onveilig afspreken met vreemden me iets wat, naar ik veronderstelde, hulporganisaties niet konden bieden: discretie.

Het is oké om in de kast te blijven als je daarmee je veiligheid behoudt

Olave werd net als veel queer tieners uit huis gezet toen zij voor haar seksualiteit en genderidentiteit uitkwam. “Het ergste wat ik dacht dat me kon gebeuren, is gebeurd”, vertelt ze. “Daarom wil ik voor jongeren benadrukken: het is oké om in de kast te blijven als je daarmee je veiligheid behoudt.”

Als je met niemand over seksualiteit durft te praten, is online daten al snel de enige mogelijkheid om in contact te komen met anderen zoals jij. Bovendien: omdat je maar zo weinig queer mensen tegenkomt in het dagelijks leven, zijn de mensen die je kunt en wilt daten al helemaal dun gezaaid. Apps als Grindr, hoe problematisch ook, zijn vaak de enige toegang die we hebben tot de queer gemeenschap.

Maar zo vervagen bij jonge mensen zoals ik tegelijkertijd de grenzen van gemeenschap, vriendschap en seksualiteit. De enige queer mensen die je ziet, zijn immers diegenen met wie je seks hebt. Die vervaging levert nog weer een heel andere wereld van onveiligheid op.

V.l.n.r. Glenn Helberg, Elijah Tevrede, Manju Reijmer en Olave NduwanjeBeeld: Pleunie van Raak

Seks en vriendschap

“Al mijn vrienden in de gay gemeenschap hebben wel eens meegemaakt dat oudere mensen seks willen of er geld voor betalen. In het begin gaat het daar misschien niet om, maar uiteindelijk toch wel. Dat is heel pijnlijk”, vertelt Elijah. “Dat is een probleem in de gemeenschap. Zelfs de veilige plekken zijn niet betrouwbaar”, stelt Olave. “De jongeren die ik nu tegenkom, hebben ervaringen met volwassenen die problematisch en zelfs grensoverschrijdend zijn.”

Iedereen aan tafel herkent zich in die grensvervaging, maar volgens Glenn Helberg (66), psychiater en psychotherapeut, is het erger geworden. Via zijn praktijk ondersteunt hij ook queer jongeren en stelt zich als mentor op. “In mijn beleving heeft er een seksualisering plaatsgevonden. Toen ik in de jaren 70 uitging, in de tijd van vrije seks, had ik het gezellig. Ik ging dansen. Als ik nu uitga, is iedereen bezig met zijn telefoon om te kijken of er iemand in de buurt is.”

Queer mensen internaliseren onderdrukking en het idee dat ze niet goed genoeg zijn

Volgens Glenn internaliseren we onderdrukking en het idee dat we niet goed genoeg zijn. “Daartegenover proberen we ons gevoel van eigenwaarde te vergroten met die ontmoetingen. Maar dat kan niet als we steeds situaties opzoeken waarin je denkt ‘is dit alles?’ We stoppen macht in seksualiteit.” Volgens Olave geven we seks ook teveel waarde. “Inderdaad, macht en waarde”, vervolgt Glenn. “We leren niet wat seksualiteit betekent. Wat heb je nodig? Wat wil je geven? En wat kunnen wij voor elkaar betekenen?”

Olave bevestigt dit. “Wij moeten jonge mensen in hun proces van zelfacceptatie ondersteunen en als queer rolmodellen onze verantwoordelijkheid nemen. Ik ben voor seks met zo veel partners als je wilt, maar als iemand naar me toe komt en bevestiging zoekt, dan kan ik seks niet combineren met helpen.”

Is dat genoeg om ons veiligheid te bieden? Als die ene persoon met wie je afspreekt via Grindr nadenkt over wat jij als jongere nodig hebt – seks of onderwijs – en je vervolgens begeleidt, dan is er nog een heel grote wereld daarbuiten waar je óók onveilig bent. Olave is hoopvol. Er moeten meer plekken komen zoals Jong & Out en The Hang-Out 010, stelt ze voor, met professionele hulpverleners, geen vrijwilligers. Elke leraar op de middelbare school moet antwoord kunnen geven op de vragen die queer jongeren hebben over seksualiteit en gender.

Herkenning, verbinding en liefde zijn wel degelijk mogelijk voor queer jongeren

Elijah zegt vrolijk dat hij een langdurige relatie heeft. Herkenning, verbinding, zelfs liefde zijn dus wel degelijk mogelijk voor queer jongeren. Dat is een belangrijke les die zij moeten leren, maar wel veilig en zonder verwachting van seks, realiseer ik me dankzij dit gesprek met Olave, Glenn en Elijah. Het minste wat ik kan doen voor jonge queer mensen, is zelf veiligheid bieden.

Een uitgebreidere versie van dit artikel verscheen op OneWorld.nl op 2 mei 2018.

'Ons boek laat queer jongeren zien dat ze alles kunnen worden'

Kom eens uit de kast als monoseksueel

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons