“Trans vrouwen en trans mannen bestaan niet. Het is onmogelijk in het verkeerde lichaam geboren te worden, en er is niet zoiets als een individuele genderidentiteit. Transgenderisme is een patriarchale ideologie. Het is misogynie als een man doet alsof hij een vrouw is, en het is misogynie om lichamen van jonge vrouwen te vernietigen omdat ze trans zouden zijn.”
Aan het woord is Julia Long, een Britse ‘trans kritische’ activist die vorig jaar in Washington nog een bijeenkomst van ouders van trans kinderen bestormde. Opgewekt kijkt ze – grijs haar, brilletje met tijgerprint – de camera in. Ze spreekt op de eerste conferentie van Voorzij, een stichting die zegt op te komen voor vrouwenrechten en tegen de inperking daarvan door trans personen. Relatietherapeut Caroline Franssen, die in januari met een betoog tegen trans rechten in Trouw veel tegenstand van vrouwen- en transrechtenorganisaties opwierp, richtte de stichting afgelopen april op.
“
We moeten ons schrap zetten: er gaat veel over trans mensen gezegd worden dat vijandig, discriminerend en triggerend zal zijn
Ondanks de hitte volgen zo’n 35 mensen via Zoom de online conferentie – de eerste activiteit van Voorzij – op deze tropische dinsdagavond, 23 juni. Onder de deelnemers – vooral vrouwen van middelbare leeftijd, Nederlands en Brits – ook ik (trans/non-binair) en een (cis) vriendin. Met notitieblokjes in de aanslag, een liter ijsthee en af en toe een sigaret op het balkon om te ontladen. Want we weten dat we ons schrap moeten zetten: er gaat veel over trans mensen gezegd worden dat vijandig, discriminerend en triggerend zal zijn.
LGBT zonder T
Dat geldt alvast voor het verhaal van de Nederlands-Britse spreker Beverley Jackson, al zegt zij dat ze ‘geen transfoob of fundamentalist’ is en graag in gesprek gaat met ‘zogenoemde trans mensen’. Jackson is medeoprichter van de
LGB Alliance: LGBT zonder de T, omdat de belangen van homo- en biseksuelen diametraal tegenover die van trans personen zouden staan.
Want “als biologisch geslacht niet meer bestaat”, beweert Jackson, “dan bestaat homoseksualiteit niet meer. Dan kunnen twee mannen evengoed een lesbisch paar zijn, en dan hebben lesbische vrouwen geen veilige plek meer in de lhbti-beweging. Er ligt bovendien grote druk op jonge lesbische meisjes om te accepteren dat sommige lesbiennes een penis hebben. Dat komt neer op een soort verkrachtingscultuur.”
“
Trans-uitsluitende feministen denken dat er een soort complot is dat kinderen massaal naar de genderkliniek duwt
Ze betoogt verder dat kinderen, vooral meisjes, tegenwoordig worden gepusht richting een transitie. “Op YouTube staan allemaal spannende trans video’s die zich richten op kwetsbare meisjes. Trans zijn is nu cool, terwijl negatief wordt gedacht over homoseksueel of lesbisch zijn. Veel meisjes die een transitie in gaan en puberteitsremmers of hormonen krijgen, zijn eigenlijk lesbisch maar kunnen dat niet accepteren of hebben te maken met homofobe families.” Bronnen om haar verhaal te onderbouwen, noemt ze niet.
Het is één van de punten die centraal staan in het denken van
trans-uitsluitende feministen: het idee dat trans zijn eigenlijk vaak voortkomt uit in de knoop zitten met je seksualiteit of uit psychische problemen, en dat er een soort complot is dat kinderen massaal naar de genderkliniek duwt. De tweede pijler is de bewering dat trans vrouwen eigenlijk mannen zijn die hun identiteit strategisch gebruiken om ruimte op te eisen in de feministische beweging ten koste van vrouwen, veilige ruimtes voor vrouwen over te nemen, of seksueel geweld te plegen in vrouwentoiletten of -kleedkamers.
Aan beide punten ligt het idee ten grondslag dat gender niet bestaat en biologische sekse het enige is dat ertoe doet, en dat trans personen op z’n best kwetsbare slachtoffers en op z’n slechtst misleidende leugenaars zijn.
Vooral een Angelsaksische beweging
Brand Berghouwer, voorzitter van
Transgender Netwerk Nederland (TNN), ziet dat dit denken met name in het Verenigd Koninkrijk
dominant is: “Dat verontrust me, maar gelukkig is Nederland niet het VK. De vrouwen van Voorzij vragen aandacht voor de positie van vrouwen, maar wijzen naar de verkeerde daders. Wij willen samen met andere feministen vechten tegen geweld tegen vrouwen en minderheden. Maar het wordt gevaarlijk als we niet meer weten tegen wie we moeten strijden: het systeem, en qua seksueel geweld vooral cis mannen.”
“
Trans zijn is geen bevlieging: een kind kiest echt niet zomaar voor die lastige weg
Hij begrijpt weinig van het beeld dat kinderen trans ‘gemaakt’ worden. “Er is inderdaad de laatste jaren meer toeloop richting genderklinieken. Jongeren zien meer transgender personen in de media en vinden dat normaler, en door groeiende bekendheid zullen ouders hun kind sneller vragen stellen. Dat is positief. Trans zijn is geen bevlieging: het traject is heel zorgvuldig – soms té zorgvuldig – en een kind kiest echt niet zomaar voor die lastige weg. Voorzij importeert dit soort argumenten van bewegingen in Angelsaksische landen, terwijl daar al lang is gebleken dat ze
niet kloppen.”
In het Verenigd Koninkrijk heeft de beweging tegen trans rechten dankzij de conservatieve regering de wind in de rug: premier Boris Johnson schrapt een plan dat trans personen in staat zou stellen het geslacht op hun geboortecertificaat te veranderen zonder verplichte medische transitie. “Een ongelooflijke overwinning”, noemt Julia Long dat. “Dat komt mede door alle activisten die het afgelopen jaar druk hebben uitgeoefend.”
Van zo’n ‘succes’ in Nederland kan
Voorzij-voorzitter Caroline Franssen – net als de andere twee sprekers tegen de zestig – alleen maar dromen. “Misschien zijn we al te laat”, spreekt ze haar conferentie toe. Achter haar een kast met tientallen monster- en piratenpoppetjes. “De laatste jaren zijn al zoveel veranderingen doorgevoerd die trans-geïdentificeerde mánnen rechten geven. Nu mannen officieel vrouw kunnen worden – één gesprek met een deskundige is soms al genoeg – is er geen enkele bescherming van vrouwen meer mogelijk. We kunnen mannen straks nergens meer weigeren.”
Franssen gaat in haar spreektijd vol op het orgel over de vermeende dreiging van trans vrouwen en ageert tegen twee actuele politieke voorstellen die deze zouden vergroten. Als eerste de wijziging van de Transgenderwet, die het recht geeft zelf je geslacht te bepalen zonder deskundigenverklaring (al blijven de enige keuzes ‘man’ of ‘vrouw’). En ten tweede het plan om homogenezing strafbaar te stellen, dat er volgens haar ook toe zou leiden dat je trans mensen geen ‘therapie’ meer mag geven: “Je mag iemand die denkt dat hij trans is dus alleen nog maar bevestigen in dat idee.”
‘Gekaapt door het trans ideaal’
Franssen betreurt dat ze in Nederland weinigen meekrijgt in het terugdraaien van trans rechten. “Alle Nederlandse vrouwenorganisaties, zoals Atria en Women Inc, zijn gekaapt door het trans ideaal en geloven dat trans vrouwen vrouwen zijn.” En alle linkse politieke partijen weigeren met haar te spreken: alleen de SGP lijkt te willen luisteren. “Het is behoorlijk hopeloos, maar laten we de hoop niet opgeven.” Ze hoopt ook in Nederland een ‘opstand’ te kunnen organiseren zoals in Engeland.
“
Voorzij-bestuurslid beweert dat 50% van de kinderen met gender-issues autistisch is
Concrete plannen daarvoor wil Voorzij deze zomer maken. In een groepssessie – onderdeel van de online conferentie – over jongeren wordt het idee besproken om met voorlichting voor scholen en kinderen te komen, die een ‘juist’ beeld geeft over transgender zijn. “Alle schoolboeken zeggen tegenwoordig dat trans zijn compleet normaal is. Er is nog geen onderzoek over, maar mijn beeld is dat 50 procent van de kinderen met gender-issues eigenlijk autistisch is”, zegt Voorzij-bestuurslid Monique van Eijkelenburg.
Na afloop van de conferentie praat een aantal jonge Nederlandse vrouwen in een aparte Zoom-sessie verder na. Ze bespreken mogelijke strategieën: tegenwicht geven aan de vrouwenbeweging, zorgen dat je niet in de gelovige hoek wordt gedrukt. Je moet je richten op het beïnvloeden van kinderen en hun ouders, denken ze, én op vrouwen van middelbare leeftijd. “Die kunnen door de bullshit van mannen die doen alsof ze vrouw zijn heen kijken. Misschien moeten we iets doen op het Viva-forum?” De generatie ertussen – de huidige twintigers en dertigers – zien ze als ‘verloren’: “Die zijn te progressief en daar kom je vaak niet doorheen.”
“
Het doet pijn als mensen je bestaansrecht en authenticiteit stelselmatig ontkennen
Transgender Netwerk Nederland en lhbti+-belangenorganisatie COC houden de activiteiten van Voorzij in de gaten, maar verwachten niet direct dat de anti-transrechtenorganisatie veel zal bereiken. Hun ‘voorlichting’ zal hooguit op streng-christelijke scholen misschien voet aan de grond krijgen, denkt Brand Berghouwer van TNN. “En ik verwacht dat beïnvloeding van de wijziging van de Transgenderwet weinig kans maakt. Een grote meerderheid van de huidige Kamerleden en bewindslieden heeft wel door dat dit een giftig verhaal is.”
“
Dit geluid is klein maar gevaarlijk en we moeten waakzaam blijven
Na 2,5 uur luisteren naar de conferentie wordt dat giftige verhaal ook voor mij persoonlijk wat te veel. Al gaat het (nog) om een marginale beweging, het doet pijn als mensen je bestaansrecht en authenticiteit stelselmatig ontkennen. En het voelt bijna surrealistisch dat mensen zo diep overtuigd kunnen zijn dat trans personen alleen een bedreiging of een slachtoffer kunnen zijn – in plaats van mensen die zijn wie ze zijn, die rechten en bescherming verdienen. Dit geluid is klein maar gevaarlijk, en het is aan trans- en vrouwenrechtenorganisaties en de politiek om waakzaam te blijven dat het in Nederland niet zoveel voet aan de grond krijgt als in Engeland.
