Identiteit

Een ‘metootje’? Zeg waar het op staat: seksueel geweld

‘Man ontslagen door #MeToo’. Door koppen als deze wordt ‘MeToo’ door veel media gebruikt als eufemisme voor seksueel geweld. Dat verlegt de focus van het misbruik zélf naar het aankaarten van misbruik, schrijft Laurie Bastemeijer.

Door 23 oktober 2019
#metoo feminisme media Seks & gender
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Het is deze week twee jaar geleden dat de hashtag #metoo viral ging. De #MeToo-beweging is uitgegroeid tot een fenomeen dat geschiedenis schrijft. Nooit eerder is er zoveel oog geweest voor de impact van seksueel misbruik. Dankzij de wereldwijde aandacht vinden velen de moed om zich uit te spreken over hun ervaringen. In de maanden die volgden na het aanvankelijke #MeToo-hoogtepunt werden verschillende invloedrijke mensen publiekelijk beschuldigd, vaak met gepaste gevolgen als schorsing of ontslag. Even leek de beweging een punt te zetten achter eeuwen van onbestraft misbruik.

Maar al snel begonnen journalisten en redacteuren te knippen en te plakken in de betekenis van #MeToo. De term wordt inmiddels regelmatig gebezigd als synoniem voor ‘misbruik’, zoals bij artikel met koppen als ‘Chef-dirigent Koninklijk Concertgebouworkest ontslagen om nieuwe #MeToo-beschuldigingen’, ‘Vooraanstaand oncoloog AVL vertrekt om #MeToo’ en ‘Kankeronderzoeker Schellens weg om #MeToo’. Sommige media gebruiken het zelfs lacherig: ‘Aftreden Han ten Broeke is een metoo’tje’.

“

Wat hiermee gezegd wordt is dat het áánkaarten van misbruik de reden voor ontslag is, en niet het misbruik zelf

Een kwalijke zaak. Bij het overmatig en onterecht gebruik van de term #MeToo wordt continu het zwaartepunt verlegd. Wat hiermee namelijk gezegd wordt is dat het aankaarten van misbruik de reden voor ontslag is, en niet de acties van de misbruiker zelf. Maar onderzoeker Schellens werd niet ontslagen vanwege #MeToo; nee, hij werd ontslagen vanwege seksueel grensoverschrijdend gedrag jegens een promovendus.

Als iemand ontslagen wordt of opstapt na een beschuldiging van seksueel misbruik, dan is dat niet de schuld van de persoon die het misbruik geméld heeft. Het is de schuld van de misbruiker. Dat lijkt misschien een open deur, maar het voortdurend verkeerd gebruiken van een term heeft invloed op onze perceptie van die term. Er bestaan tientallen onderzoeken1die de grote invloed van het gebruik van eufemismen en dubbelzinnigheden op onze cognitie aantonen: taal heeft enorme macht.

Dossier #MeToo

Lees ook ons dossier #MeToo

Een term die symbool staat voor een wereldwijde stap voorwaarts in het tegengaan van seksueel geweld, verandert op die manier in een holle frase, die vooral verbonden wordt aan de ongemakkelijke gevolgen voor de daders. #MeToo wordt vaak genoeg gelijk gesteld aan een heksenjacht in plaats van aan de gerechtigheid die het zou moeten bieden. Media zouden aan die onjuistheid niet moeten bijdragen.

Noem het beestje bij de naam

Het is nog begrijpelijk dat een journalist niet opschrijft dat iemand ontslagen is wegens seksueel grensoverschrijdend gedrag als daar nog geen definitieve uitspraken over zijn gedaan in de rechtbank. Maar dat betekent niet dat de term #MeToo te pas en te onpas gebruikt moet in plaats van hetgeen de persoon in kwestie van beschuldigd wordt. Als we steeds opnieuw koppen lezen als ‘Man stapt op wegens #MeToo’, krijgt #MeToo een negatieve lading, nog meer dan toch al het geval is. Mensen krijgen zo last van ‘#MeToo-moeheid’; denken ‘alweer?!’ als de term voorbij komt.

Dat zou wél een logische reactie zijn bij het zien van de woorden ‘grensoverschrijdend gedrag’, ‘seksueel geweld’, ‘intimidatie’, ‘aanranding’ of ‘verkrachting’: alweer?! De kop mag dan wat langer zijn, zo is het wel feitelijk correct: ‘Man stapt op wegens beschuldigingen van seksueel misbruik’. En bij bewezen misbruik: ‘Man stapt op wegens seksueel misbruik’.

“

#MeToo is niet de oorzaak, maar het antwoord

We moeten de #MeToo-hashtag niet laten verwateren tot er weinig meer van over is dan een omfloerste term om seksueel misbruik en ongemakkelijke gevolgen voor daders mee te beschrijven. We moeten er constant aan herinnerd worden hoe het kan dat miljoenen mensen de hashtag hebben gedeeld. We moeten beseffen dat #MeToo niet de reden is dat belangrijke figuren hun baan hebben verloren, maar dat hun eigen grensoverschrijdende gedrag dat is.

#MeToo is niet de oorzaak, maar het antwoord. Het antwoord op een samenleving die misbruik veel te lang oogluikend heeft toegestaan, waar machtige mensen weigerden elkaar ter verantwoording te roepen, en waar oren en ogen gesloten waren voor de miljoenen mensen die slachtoffer werden van deze laksheid.

We moeten het beestje bij de naam noemen. De tijd dat we slachtoffers verantwoordelijk houden voor de tegenslagen van hun daders moet nu echt afgelopen zijn.

Dit artikel verscheen oorspronkelijk op OneWorld in november 2018.

'Een mietoetje': de spot drijven met #MeToo

Hoe de beschimping van #MeToo bijdraagt aan de stilte van slachtoffers.

Vijf mythes over #MeToo ontkracht

Vijf mythes en misconcepties over de beweging tegen seksueel geweld.

  1. Zie bijvoorbeeld het werk van William Lutz over ‘Doublespeak’ (1989), het artikel ‘Social and Cognitive Implications of Using Euphemisms in English’ van Narmina Arif (2015) of ‘Euphemisms and Ethics: A Language-Centered Analysis of Penn State’s Sexual Abuse Scandal’ door Kristen Lucas and Jeremy P. Fyke (2014). ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons