Ook Imran Khan Marwat van Colored Qollective 1en Daphne Martoredjo van Respect2love Utrecht 2zetten zich in voor een betere positie van lhbti+’ers van kleur. Dit jaar hebben zij de krachten gebundeld om de eerste biculturele boot in Nederland op te zetten, die tijdens Utrecht Canal Pride meevoer.
Hoewel er tijdens Amsterdam Pride eerder een ‘Marokkaanse’ en een ‘Turkse’ boot hebben meegevaren, was een biculturele boot voor de complete queer gemeenschap van kleur een primeur in Nederland. Wat heeft Martoredjo en Marwat aangespoord tot dit initiatief?
Hoe was het om als queer persoon van kleur op te groeien?
Daphne: “Ik ben geboren en getogen in Utrecht. Ik ben enig kind van mijn ouders, die van Javaans-Surinaamse origine zijn. Ik groeide op in een vrij witte omgeving en had pas op de middelbare school door dat ik omwille van mijn seksualiteit en huidskleur ‘anders’ was dan andere klasgenoten. Homoseksualiteit en andere lhbti+-gerelateerde onderwerpen waren op school taboe. Ik richtte daarom op mijn middelbare school een praatgroep voor lhbti+’ers op. Soms kregen we mails van mensen die niet uit de kast durfden te komen en zich daarom niet openlijk bij ons aansloten. Gelukkig hebben mijn ouders mijn seksualiteit altijd geaccepteerd. Daarbij heb ik familieleden die openlijk gay zijn, terwijl seksualiteit wel een taboeonderwerp was binnen mijn familie. Later besloot ik seksuele voorlichting te geven aan tieners, omdat ik dat zelf gemist had.”
“Lang niet alle letters in de lhbti+-gemeenschap zijn met elkaar bevriend
“Niet in de mainstream lhbti+-gemeenschap; het voelde namelijk alsof ik de enige persoon van kleur was in die gemeenschap. Het was daardoor moeilijk om mensen te vinden met soortgelijke ervaringen en daardoor voel je je toch alleen. De eerste queer-ontmoetingsplek waar ik heen ging was (het inmiddels gesloten, red.) café Vivelavie in Amsterdam, dat zich vooral op lesbische vrouwen richtte. Ik merkte dat lesbische vrouwen van kleur in de minderheid waren. Later ging ik ook naar PANN-feesten, waar mij dat ook opviel. Via via leerde ik de coördinator van Respect2Love Utrecht kennen; een organisatie die zich inzet voor biculturele lhbti+’ers. Ik besloot me bij hen aan te sluiten omdat ik al veel vrijwilligerswerk deed en me graag voor mijn eigen groep wilde inzetten. Pas toen vond ik de aansluiting die ik zocht. Wij organiseren nu met Respect2love maandelijkse activiteiten, van filmvertoningen tot symposia en discussies. Voor biculturele lhbti+-ers, maar iedereen is welkom. Het is goed dat wij bestaan, want in de mainstream lhbti+-gemeenschap voelt niet elke queer persoon van kleur zich veilig en begrepen.”
Hoe kan dat?
“Moeilijke discussies spelen de lhbti+-gemeenschap vaker parten; zo zijn nog lang niet alle letters met elkaar bevriend en weten we nog niet iedereen een plek te geven in onze gemeenschap, omdat sommigen zich door racisme buitengesloten voelen. Door racisme en homonationalisme voelen lhbti+’ers van kleur zich niet altijd even veilig in de mainstream scene. Ik krijg weleens screenshots van vrienden die op Grindr-profielen teksten zien als: ‘No black’ of ‘No asians’. Daarbij worden culturele verschillen – dat in sommige families seksualiteit taboe kan zijn of eerwraak kan voorkomen – soms niet begrepen door witte lhbti+’ers. Daarom is het goed dat queer personen van kleur samen optrekken om hun eigen plekken te creëren.”
“Het bestuur van Utrecht Pride bestaat uit enkel witte homomannen van middelbare leeftijd
“Toen Imran met dat idee kwam was ik meteen om, want het is hoog tijd voor een biculturele boot die de gehele lhbti+-gemeenschap van kleur representeert. Voorheen heeft er zowel een Marokkaanse als een Turkse boot meegevaren tijdens Amsterdam Pride, maar wij willen juist de diversiteit binnen de biculturele gemeenschap laten zien. We laten met onze boot vooral merken dat we bestaan, zowel aan de lhbti+-gemeenschap als aan biculturele lhbti+’ers die nog niet uit de kast durven of kunnen komen. Ik hoop dat zij zich door onze zichtbaarheid gesterkt voelen en wellicht hulp komen zoeken bij onze organisaties.”
Hoe was het om als queer persoon van kleur op te groeien?
“Ik groeide op in Tilburg met mijn broers en ouders – van Pakistaanse origine. Ik merkte op mijn dertiende dat ik homoseksuele gevoelens had, maar deed daar niets mee totdat ik op mijn negentiende in Utrecht ging studeren. Toen ging ik op zoek naar mezelf en wilde ik mijn seksualiteit verkennen. Ik vertelde een docent dat ik met mijn homoseksuele gevoelens worstelde. Ze reageerde begripvol, en daar ben ik haar enorm dankbaar voor. Uiteindelijk leerde ik een jongen kennen die me in contact bracht met stichting Maruf: een organisatie die zich inzet voor queer moslims. Daar volgde ik de workshop queer muslim empowerment program en leerde ik mezelf accepteren als queer moslim. Toen ik meer biculturele lhbti+’ers ontmoette, vertelde ik meer mensen dat ik gay was. Alleen mijn familie weet het nog steeds niet.”
Waarom weten zij het niet?
“Seksualiteit is een taboeonderwerp binnen mijn familie, het is niet bespreekbaar. Mijn broers praten ook niet over meisjes. De kans bestaat dat ze erachter komen, maar dat neem ik voor lief. Ik vind de representatie van mijn gemeenschap, biculturele lhbti+’ers, belangrijker dan een mogelijke onvrijwillige coming-out. Daarbij is de kans dat mijn familie erachter komt klein, omdat ze zich in andere kringen begeven. Deze strijd is uiteindelijk belangrijker dan mijn persoonlijke situatie.”
“Ons doel is niet om mensen uit de kast te trekken, maar om er voor ze te zijn
“Toen ik voor het eerst naar een gaybar ging, was dat erg spannend. Ik zag mezelf aanvankelijk helemaal niet in een queer omgeving, omdat ik het zolang had weggestopt en de confrontatie liever uit de weg ging. Gelukkig kon ik mee met een aantal homoseksuele vrienden die ook een migratieachtergrond hebben, dus ik voelde me niet alleen. Later ging ik ook naar de Reguliersdwarsstraat, de bekende homo-uitgaansstraat in Amsterdam, maar ik vond het moeilijk me te identificeren met de cultuur daar. Ik had het gevoel dat ik als de ‘ander’ werd gezien, omdat ik andere normen en waarden heb en bijvoorbeeld geen alcohol drink en niet meedoe met wat daar gebruikelijk is op een feestje. Ik merk dat het lastig is aansluiting te vinden in een omgeving waar bijna alleen maar witte mensen zijn.”
Ben je daarom Colored Qollective gestart?
“Het voelde voor mij lange tijd alsof ik de enige was. Inmiddels weet ik dat veel queer personen van kleur eenzaam zijn. Ik wilde een veilige plek voor biculturele lhbti+’ers creëren zodat ze over hun struggles kunnen praten en zich minder eenzaam voelen. Daarom besloot ik samen met vijf gelijkgestemden Colored Qollective op te zetten. We organiseren maandelijks bijeenkomsten op een onbekende locatie, zodat ook mensen die niet uit de kast kunnen of durven komen, kunnen komen praten over hun gevoelens en worstelingen. Een belangrijk thema is de relatie tussen religie en lhbti+-gerelateerde onderwerpen. Ons doel is niet om mensen uit de kast te trekken, maar om er voor ze te zijn.”
“Een Marokkaanse of Turkse boot geeft mij geen erkenning, omdat ik een andere achtergrond heb
“Tijdens Amsterdam Pride viel me op dat er geen biculturele boot was. Een Marokkaanse of Turkse boot geeft mij geen erkenning, omdat ik een andere culturele achtergrond heb. Ik realiseerde me dat queer personen van kleur veel dezelfde struggles delen, en dat het goed zou zijn om een gezamenlijke stem te laten horen tijdens Pride. Daar is ook duidelijk behoefte aan: binnen een mum van tijd hadden zo’n zestig personen zich aangemeld om – al dan niet herkenbaar – op onze boot mee te varen tijdens Utrecht Pride. Ik hoop dat onze boot aan biculturele lhbti+’ers kan laten zien dat ze niet alleen zijn en bij ons terecht kunnen.”
Wat zijn die gezamenlijke struggles?
“We lopen met dezelfde gevoelens rond; we voelen ons vaak niet thuis in de mainstream lhbti+-gemeenschap en worstelen met andere vraagstukken door onze culturele achtergrond. Het is goed dat we samen een vuist maken tegen bijvoorbeeld racisme in onze gemeenschap.”
Heb je advies voor queer personen van kleur?
“De eerste stap is geen coming-out maar een coming in. Je moet eerst gelijkgestemden vinden en jezelf leren accepteren in een veilige omgeving, voor je dat in de rest van de wereld kunt.”
Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 31 mei 2019.
- Een non-profit organisatie die een podium biedt aan lgbtqia+, queer en nonbinary personen van kleur ↩︎
- Een non-profit organisatie met als missie het bevorderen van volwaardige erkenning van biculturele lhbti+’ers binnen de biculturele samenleving van Utrecht. ↩︎
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
