Temptation Island is booming. Het programma waarbij Nederlandse en Belgische heterokoppels testen of ze het volhouden twee weken niet vreemd te gaan in een Thais vakantieoord waar vrijgezelle verleiders rondparaderen, trekt alleen al op tv ruim een half miljoen kijkers (en velen schakelen online in). Maar hoe zit het eigenlijk met de genderverhoudingen op dit verleidingseiland? Een feministische blik op het tiende seizoen van de serie.
Hoe werkt het?
Voor wie Temptation Island niet kent: koppels kunnen zich aanmelden om hun relatie te testen, en worden tijdens hun vakantie gescheiden. Twee weken lang kunnen ze onderling niet communiceren, terwijl ze bestookt worden met beelden van wat hun partner in het andere oord doet: het gaat dan veelal om flirten, zoenen of seks met de ‘verleiders’, vrijgezellen van het andere geslacht die zijn geselecteerd om de deelnemers te verleiden.
“
Deelnemers worden gemindfucked om verdrietig, boos en wraakzuchtig te worden
De beelden moeten de partners zoveel mogelijk provoceren. Deelnemers worden dus vaak gemindfucked om verdrietig, boos en wraakzuchtig te worden over het gedrag van hun partners, terwijl ze maar een fractie van dat gedrag zien. Uiteraard is het de vraag in hoeverre de boel gescript is, en of de deelnemers niet acteren: er gebeuren wel heel veel spannende dingen in twee weken.
Lachen om de tokkies
Wat direct opvalt is dat er alleen heteroseksuele koppels meedoen. De makers lijken wel te letten op diversiteit in etniciteit, maar niet in seksuele voorkeur. Ook is er amper verscheidenheid in opleidingsniveau: vrijwel alleen
praktisch opgeleide kandidaten doen mee. Hun beroep varieert van tattoo-artiest, secretaresse, winkelmedewerker tot schoonheidsspecialist.
Het programma krijgt daar een beetje een ongemakkelijke bijsmaak van: veel theoretisch opgeleide mensen die ik ken, bekijken het van een verheven afstand. Ze lachen om de ‘ordinaire’ slippertjes, maar de gemiddelde hoogleraar, advocaat of arts begaan die vast ook. Een duurdere opleiding maakt niet dat je ‘boven’ de deelnemers staat, en dat besef ik me met mijn geschiedenis als zuipvakantiedeelnemer maar al te goed.
Gender op het eiland
De show bevat een paar herkenbare en veelvoorkomende genderdynamieken, en zelfs wat feministische aspecten, ondanks het imago dat het ‘ordinair’ zou zijn. Pas op: spoilers in aantocht!
Zo ontsnappen Megan en Daniëlle in het programma allebei aan de manipulatieve grip van hun partner. Pas wanneer Megan niet continu bij Kevin is, ontdekt ze hoe intens ze is bespeeld: hij is gedurende hun relatie al vijf keer vreemdgegaan en spreekt achter haar rug om vaak denigrerend over haar. Hij noemt haar onder meer ‘koekeroend’ (Vlaams voor ‘achterlijk’).
Doordat ze nu gescheiden van hem is en haar ervaringen met anderen kan delen, heeft ze de ruimte hierop te reflecteren. Dat is kenmerkend voor giftige relaties waarin een partner de ander gaslight: pas wanneer die persoon uit je leven is, besef je de schadelijke impact. Megan besluit na deze openbaring zelf vreemd te gaan, en wordt dan prompt door de deelnemers uit het andere oord als ‘makkelijk’ getypeerd. Terwijl haar voormalige wederhelft Kevin dat dus al meermalen geflikt heeft. Bovendien zegt Megan zelf ook dat het van ‘weinig zelfrespect’ getuigt om op het eiland seks te hebben. Iemand nog een dubbele moraal?
Wie bezit het vrouwtje?
Ook Daniëlle beseft dat haar partner Mezdi, die ook eerder is vreemdgegaan, zich verre van ideaal gedraagt wanneer hij telkens met een verleidster plekken op het eiland opzoekt die buiten bereik van de camera’s vallen. Daniëlle zoekt vervolgens contact met de zwoele, getatoeëerde Fabrizio, een van de verleiders. In een eerdere aflevering werden de mannelijke partners en mannelijke verleiders al uitgedaagd tot een verbaal duel. Mezdi noemde Fabrizio toen ‘een kleurplaat’, vanwege zijn tattoos, waarop Fabrizio terugsloeg met de klassieker ‘je vriendin zei wel anders vannacht’. Hm, alfamannetjes die via verbale agressie om het bezit van het vrouwtje strijden!
“
Hm, alfamannetjes die via verbale agressie om het bezit van het vrouwtje strijden!
Diezelfde notie van bezit komt terug wanneer Daniëlle haar eerste tattoo wil en Fabrizio die mag zetten. De andere verleiders reageren verbolgen. Volgens hen is Daniëlle nu ‘gebrandmerkt’ door Fabrizio, wat erger zou zijn dan ‘wanneer hij haar zou neuken’. Wanneer Daniëlle vriendschappelijk met een andere verleider danst, is Fabrizio er als de kippen bij om haar te vertellen dat dat niet oké is, gezien hun band. Daniëlle heeft er lak aan en verklaart niemand verantwoording schuldig te zijn: de verleider noch haar partner. Vrouwelijk verzet op ’t verleidingseiland, deels opgewekt door de onderlinge solidariteit van de vrouwen die elkaar door dik en dun steunen.
Emotionele steun
De opzet van het programma is egalitair, in die zin dat beide kampen evenveel verleiders ‘toebedeeld’ krijgen, en de mannen en vrouwen zodoende evenveel opties op seksuele escapades hebben – ook al worden ze daar niet op dezelfde manier op beoordeeld. Dat leidt tot redelijke unieke situaties.
Want de vrouwelijke verleiders spannen zich in om de bezette mannen te versieren, net zoals de mannelijke verleiders bij de bezette vrouwen doen. Dat gaat rechtstreeks in tegen het klassieke idee van de vrouw als prooi en de man als jager. Maar de verleiders versterken wel het cliché dat mannen de vrouwtjes kunnen paaien door alleen een luisterend oor te bieden, en de vrouwen de mannen kunnen verleiden door fysiek contact te zoeken.
“
De opzet van het programma is egalitair, in die zin dat beide kampen evenveel verleiders ‘toebedeeld’ krijgen
Of de unieke situatie waarbij deelnemer Deborah keer op keer haar hart bij verleider Gino uitstort over haar vreemdgaande Tim. Al lijkt Gino af en toe verveeld te raken van alle tranen en klachten, hij blijft steun en advies bieden. Hetzelfde zien we bij andere mannelijke verleiders: ook Joshua luistert aandachtig naar Megans relatiecatastrofes.
Wat daar uniek aan is? Traditioneel zijn vrouwen de emotionele steun en toeverlaat van mannen, een fenomeen dat feministen ‘emotionele arbeid’ noemen. Iemands humeur in de gaten houden, details van verhalen en anekdotes onthouden, uitvissen wat iemands gevoeligheden zijn, doorvragen in gesprekken, steun en troost bieden zijn taken die met name vrouwen aangeleerd krijgen en die als inherent vrouwelijk worden getypeerd.
Het is tekenend dat verleider Gino in een interview zeurt dat hem die ‘taak’ is toegevallen, terwijl de vrouwelijke verleiders die emotionele steun als vanzelfsprekend zien. Maar de opzet van Temptation Island zorgt wel voor een betere verdeling van deze emotionele arbeid dan in een normale setting.
Het is ook mooi om te zien hoe Mezdi, die zich bij de start van het seizoen gedraagt als de vleesgeworden versie van giftige mannelijkheid, zich gaandeweg meer open stelt. Aanvankelijk is woede de enige emotie die hij toont, en dreigt hij zelfs met geweld. Ook beschimpt hij een andere mannelijke deelnemer, Tim, die huilt. Maar gedurende het seizoen ontdooit hij. Zo geeft hij plots rake relatieadviezen aan deelnemer Tim en stort hij bij ene verleidster zijn hart uit over zijn liefde voor Daniëlle.
Woke Temptation Island
Temptation Island is natuurlijk niet echt normdoorbrekend, want het versterkt over de hele linie normen over heteroseksualiteit, gender en monogamie. Toch valt er door de egalitaire opzet wel wat gelijkwaardigheid en vrouwelijk verzet te zien.
Voor het volgende seizoen heb ik een leuke plottwist bedacht voor de makers van Temptation Island. Laat de mannelijke of vrouwelijke verleiders en partners eens onderling een homoseksuele relatie beginnen, of laat eens zien dat wanneer iemand vreemdgaat, de partner daar compleet oké mee is, de schouders ophaalt en zegt: “Ik geloof eigenlijk ook niet zo in het monogame ideaal”.
