Beeld: Chavez van den Born
Identiteit

‘Hard werken leidt tot succes? Geef vrouwen dan wel een podium’

Marian Spier is klaar met smoesjes over waarom er zo weinig vrouwen aan de top zitten. Als sociaal ondernemer en oprichter van de Nederlandse TEDxWomen geeft ze vrouwelijk talent een podium. ‘Er wordt gezegd dat er geen vrouwelijke ondernemers zijn, maar dat klopt gewoon niet.’

Door 19 december 2019
feminisme gendergelijkheid Goal Getters Seks & gender sociaal ondernemen
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
‘Marian, wat was je snel!’ De moderator van het drukbezochte TEDxAmsterdamWomen-evenement rent het podium op om de microfoon terug te pakken van oprichter Marian Spier (49). Ondanks een lange introductie en het luide applaus dat Spier ontving om het evenement in te luiden, verdween ze na een paar korte woorden alweer van het podium. “Ze hebben me veel te veel tijd in het programma gegeven”, zei Spier al van tevoren in haar met haarlaklucht gevulde hotelkamer. Het gaat haar er juist om dat de sprekers van vanavond – de vrouwelijke professoren, spoken word-artiesten, schrijvers, onderzoekers en activisten – eindelijk in de spotlight staan.
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.
Van zichzelf is Spier helemaal niet zo onder de indruk; althans, zo komt het niet over. Ze vertelt geen meeslepende verhalen over een zware jeugd waar ze zich tegen alle verwachtingen in heeft uitgevochten, en legt uit dat ze op sommige vlakken geluk heeft gehad. Haar motivatie om sociaal ondernemer te worden is vooral ontstaan uit haar bewondering voor anderen: iedereen verdient de ruimte, en om daarvoor te zorgen zet ze – soms letterlijk – een stapje opzij.

‘Het gaat om zichtbaarheid’

Sociaal ondernemer en feminist Spier werd geboren in Amsterdam, woonde tijdens haar schooljaren in Suriname en kwam terug naar Nederland voor een opleiding Communicatie. Na enkele jaren voor verschillende werkgevers te hebben gewerkt, waaronder als docent aan de Hogeschool van Amsterdam, maakte ze in 2010 een carrièreswitch. In dat jaar richtte ze TEDxAmsterdamWomen op: de Nederlandse versie van het internationale TEDxWomen-concept. Tijdens dit jaarlijkse sprekersevenement in Amsterdam krijgen succesvolle vrouwen uit allerlei vakgebieden de kans om met het publiek hun kennis en succesverhalen te delen. Ook organiseerde Spier de laatste vijf jaar, als onderdeel van het evenement, een startup-competitie voor vrouwelijke ondernemers; de winnaar ontvangt een jaar lang professionele begeleiding.
“

We zien te vaak dezelfde namen en gezichten. Wie zien we over het hoofd?

“Het gaat om zichtbaarheid”, legt Spier uit: volgens haar zien we in de media en op publieke evenementen nog te vaak dezelfde namen en gezichten. Te veel vrouwen worden hierdoor onterecht over het hoofd gezien en krijgen niet de waardering die ze verdienen. “Daar ben ik het meest trots op: dat we nu al tien jaar uitverkocht zijn en in die tijd zóveel vrouwen zichtbaar hebben kunnen maken. Denk aan Hanneke Wigman, psycholoog en universitair docent van de Universiteit Groningen, die vanavond spreekt over haar onderzoek naar psychoses onder jongeren. Je zult haar niet kennen van tv, maar ze doet wel iets héél belangrijks. En Edna Adan Ismail, de eerste vrouwelijke premier van Somaliland. Zij heeft ziekenhuizen gebouwd, ontzettend veel vrouwen opgeleid tot vroedvrouw en ze vecht tegen vrouwelijke besnijdenis. Ik kende haar niet, had geen idéé wat daar speelde en waarschijnlijk geldt dat voor de meeste mensen in de zaal. Na vanavond vergeten ze haar nooit meer.”

‘Ik wist niets van vrouwenrechten’

Wie Spier vraagt naar haar drijfveren, moet geen persoonlijk verhaal verwachten. Ze is er eerlijk over: een groot deel van haar carrière was ze helemaal niet zo bezig met sociale impact en gendergelijkheid. “Snoeihard werken, en dan kom je er wel – dat geloofde ik. Ik heb een hele fijne jeugd gehad, had nooit het gevoel dat ik iets niet kon bereiken en ben altijd makkelijk doorgegroeid in mijn werk. Nu realiseer ik me dat veel mensen mij dingen hebben gegund.”
“

Als zwarte feminist wordt niets je makkelijk gegund

Als docent aan de HvA zag Spier met eigen ogen dat anderen vaak veel minder wordt gegund; ze leerde jongeren kennen die door hun achtergrond of thuissituatie dezelfde kansen en vaardigheden misten die voor haar vanzelfsprekend waren. En inmiddels ervaart ze zelf hoe er met uitgesproken vrouwen van kleur wordt omgegaan: “Als zwarte feminist wordt niets je makkelijk gegund, ik heb continu met intimidatie te maken. Mijn advies: zorg dat je een sterke groep mensen achter je hebt die je altijd, onvoorwaardelijk steunen. En geef niet op.”

Spier kan niet genoeg benadrukken dat het anderen waren die haar hebben geïnspireerd om sociaal ondernemer te worden. Onder wie sprekers van eerdere TEDx-evenementen in het buitenland, zoals de Nigeriaanse schrijfster en feminist Chimamanda Ngozi Adichie. “We waren de enige zwarte vrouwen op het evenement. Ik zal nooit vergeten hoe ze van het podium afstapte, rechtstreeks op mij af liep, en zei: hello sister. Ik was verkocht; daar begon het idee om TEDxWomen naar Nederland te halen.” Een jaar later ontmoette ze Sheryl WuDunn, een prijswinnende journalist, die zojuist een boek had uitgegeven waarin ze vraagt om meer solidariteit voor vrouwenrechten wereldwijd. “Ik moet bekennen dat ik nog niets af wist van de vrouwenkwestie. Ik werkte alleen maar met mannen en was daar totaal niet mee bezig. Maar door zoveel mensen te spreken die écht iets doen voor de wereld, begon ik me af te vragen waarom ik dat eigenlijk niet deed.” Datzelfde jaar richtte Spier TEDxAmsterdamWomen op.

Tijd voor actie

Spier heeft het een en ander te zeggen tegen andere ondernemers die met ‘inclusiviteit’ bezig zijn. “Ik heb het zelf niet zo op die term; het is een containerbegrip geworden. Veel programma’s en evenementen zéggen inclusief te zijn, maar het gaat ze meer om de vorm dan de inhoud. Daartegenover staan mensen die roepen dat we niet naar inclusiviteit, maar naar kwaliteit moeten kijken. Ja, dat is toch hetzelfde, zeg ik dan.”
“

Kijk eens voorbij je eigen kring: nodig niet alleen je eigen vrienden en vriendinnen uit

Doe je huiswerk, dat is voor ondernemers haar belangrijkste tip: of je nou op zoek bent naar kandidaten voor een functie, sprekers voor een evenement of ondernemingen om in te investeren. “Kijk eens voorbij je eigen kring: nodig niet alleen je eigen vrienden en vriendinnen uit, ga zeker niet alleen af op wie je al kent uit de media, maar ga op onderzoek uit. Waar is de maatschappij mee bezig, waar is behoefte aan, en welke mensen zetten zich daarvoor in? Kijk bewust naar kwaliteit, en dan moet je wel inclusief bezig zijn.”

Met diezelfde gedachte begint Spier volgend jaar aan een nieuw project: FEM-START, een programma waarbij vrouwelijke ondernemers een jaar lang persoonlijke begeleiding en training krijgen om succesvoller te worden. Ze heeft namelijk met eigen ogen gezien waar het mis gaat met vrouwen aan de top, mede dankzij de startup-competities van de afgelopen vijf jaar.

“Deze vrouwen komen er niet doorheen in het bedrijfsleven, maar als we dan zo’n competitie organiseren melden zeventig vrouwen zich aan. Hoe komt dat? Er wordt gezegd dat er geen vrouwelijke ondernemers zijn, maar dat klopt gewoon niet. Daarnaast komen er vaak vrouwen naar me toe met goede ideeën voor een bedrijf. Ze krijgen misschien hier en daar wat geld binnen, maar missen het netwerk en de kennis: ze zijn niet zichtbaar genoeg. Of ik even ‘koffie wil drinken’, vragen ze dan. Ik wil ze graag helpen, maar ook ik kan maar zoveel kopjes koffie in een week op. Ik heb nu wel genoeg mooie verhalen gehoord. Het is tijd voor actie.”

‘Ik accepteer niet dat deze jongeren geen onderwijs krijgen’

Sandra de Kroon zorgt voor écht inclusief onderwijs

Single moeder? ‘Dan had je je benen bij elkaar moeten houden’

“Het gaat te vaak over het glazen plafond en te weinig over wie de scherven mag opvegen.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons