‘Helende’ kristallen: kinderarbeid en vervuiling voor een placebo-effect

Worstel je met verdriet? Leg rozenkwarts op je nachtkastje voor een boost liefde en troost. Een spannende presentatie op de agenda? Een ring met rode jaspis om je vinger maakt je daadkrachtig. Ben je emotioneel uit balans door negatieve energie? Grijp een groene malachiet. Niet zo helder van geest? Een saffier brengt focus en scherpte. Veel mensen geloven al eeuwen in de helende werking van kristallen en de populariteit neemt alleen maar toe.

Het hiernamaals

In wat nu Afghanistan is, werden vanaf 7000 voor Christus al beeldjes van lapis lazuli gemaakt. In China zijn ze al eeuwen dol op jade; keizerlijke families gebruikten het voor ceremonieel servies, meubels en sieraden. Graven van Egyptische farao’s lagen vol met kristallen om hun de weg te wijzen in het hiernamaals. In het Oudgrieks betekent amethist ‘nuchter’ en werd het als amulet gedragen om dronkenschap en katers te voorkomen. Van de Azteken tot de Maori – over de hele wereld werden en worden kristallen gebruikt tijdens spirituele oefeningen of voor genezing.

Miljardenindustrie

Door de New Age-beweging in de jaren 70 en 80 kreeg de interesse in kristallen en hun veronderstelde helende werking een boost in het Westen, de handel erin groeide uit tot een miljardenindustrie. Op Instagram vind je onder #crystals miljoenen foto’s van beroemdheden, influencers en zelfbenoemde kristalgoeroes. De Amerikaanse actrice Gwyneth Paltrow verkocht via haar lifestylewebsite Goop ‘eieren’ van jade en rozenkwarts om vaginaal in te brengen – voor je vrouwelijkheid en levenslust. In 2018 werd ze aangeklaagd voor consumentenmisleiding en schikte ze voor ruim 125 duizend euro. Ook je gezicht zou baat hebben bij kristallen; stimuleer je bloedsomloop met een gezichtsroller van jade en maak het feest compleet met een serum met holistisch vijfkristallencomplex – al is onduidelijk wat voor kristallen erin zitten en wat ze doen.

Plastic werkt ook

Alles in ons universum beweegt: mensen, stoelen, bakstenen, en ja, ook kristallen. Deze minuscule trillingen zijn niet fysiek waarneembaar en hebben geen directe invloed op ons lichaam of onze omgeving – althans, dat is nog niet wetenschappelijk bewezen. Zo mediteerden in 2001 tachtig vrijwilligers onder leiding van de Britse onderzoeker Christopher French vijf minuten met een kristal in hun hand. De ene helft kreeg een echte en de andere helft een stuk plastic. Een groot gedeelte van de deelnemers zei tintelingen of een prettig gevoel te ervaren, óók mensen die plastic in hun handen hadden. Op een bepaalde manier kunnen kristallen dus zeker werken; het placebo-effect kan heel sterk zijn.

Kinderarbeid

Over de hele wereld worden kristallen gedolven, van Brazilië en de VS, tot Rusland en Vietnam. Madagaskar is een van de hotspots met een grote verscheidenheid aan kristallen, zoals saffier, citrien en labradoriet. Maar de werkomstandigheden zijn vaak gevaarlijk; de lucht in de mijnen is ongezond, er is risico op instortende tunnels en er zijn bende-overvallen. Ook werken er naar schatting 85 duizend kinderen in kristalmijnen. Daarnaast hebben de mijnen een vernietigend effect op het milieu, door bomenkap, watervervuiling en bodemerosie. De overheid knijpt een oogje dicht, omdat de export van kristallen zeer winstgevend is. Hoe helend kan een steen zijn die zoveel schade veroorzaakt? Dan lig je toch iets minder lekker op je mat, als veganistische yogi met een malachiet op je hartchakra.

Dit artikel verscheen in juni 2023 in OneWorld Magazine.