Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
PrEP is het meest effectieve middel dat we op dit moment kennen om hiv-infecties te voorkomen. Bij consistent gebruik van het blauwe pilletje vermindert de kans op infectie zo dramatisch dat die nagenoeg nul is. Het vergoeden van PrEP via een (aanvullende) ziektekostenverzekering of in het basispakket lijkt dus een absolute no-brainer. Iedere hiv-infectie die voorkomen kan worden is al de moeite waard, maar in het geval van PrEP leren voorzichtige schattingen dat het om
250 gevallen per jaar gaat. Toch is die vergoeding er nog niet.
Onderzoek
Organisaties als het Aidsfonds, de Hiv Vereniging, Poz&Proud en PrEPNU maken zich al jaren hard voor het beschikbaar stelen van PrEP in Nederland. Mannen die weten dat ze risico’s lopen omdat ze niet altijd een condoom (kunnen) gebruiken, lopen door PrEP-gebruik geen risico meer. Ook het risico voor hun niet PrEP-gebruikende sekspartners neemt fors af. Een win-winscenario dus.
Het middel was echter uitsluitend via het ‘informele’ circuit verkrijgbaar, middels het importeren van Thaise of Zuid-Afrikaanse generieke PrEP-pillen. Die zijn een stuk goedkoper dan de pillen van de officiële producent Gilead, maar kosten nog steeds zo’n 50 euro per maand. Aan voormalig minister van Volksgezondheid Schippers werd dan ook gevraagd in actie te komen. Maar hoewel buitenlandse studies al lang hadden laten zien dat het aantal hiv-infecties door PrEP-gebruik spectaculair afneemt, vond onze minister eerst meer onderzoek naar de werking van PrEP nodig.
De Gezondheidsraad werd medio 2017 om advies gevraagd door minister Bruins en nam daarvoor de tijd. Tijd waarin nieuwe, onnodige, hiv-infecties plaatsvonden. In maart 2018 maakte de Gezondheidsraad haar advies bekend: PrEP is ‘essentiële zorg’ die verstrekt moet worden aan risicogroepen. Toch duurde het nog tot juli voordat de inmiddels aangetreden minister Bruins bekendmaakte dat PrEP vanaf 2019 vergoed zal gaan worden.
Homofobie
Dat klinkt mooier dan het is. Er is sprake van een testfase waarin PrEP in (slechts) vijf tot zeven GGD’s in het land beschikbaar zal komen. Ook moet een eigen bijdrage betaald worden. De vraag is natuurlijk waarom het allemaal zo moeizaam gaat. Helaas lijkt het antwoord te liggen in het feit dat de risicogroep in dit geval vooral homoseksuele mannen betreft. In het geval van heteroseksuele contacten lijkt de grootste zorg bij onbeschermde seks een eventuele ongewenste zwangerschap. De anticonceptiepil wordt om die reden dan ook al jaren vergoed en zit tot het 21
e levensjaar in het basispakket (vrouwen betalen wel vanaf hun 18
e tot 20
e eigen risico).
Voor PrEP ligt dat kennelijk anders. Zo stelde EO-presentator Tijs van der Brink op Twitter de vraag of de overheid met de vergoeding van PrEP geen onveilige seks stimuleert. Dat is een vreemde vraag, die in relatie tot de pil nagenoeg nooit (meer) gesteld wordt.
https://twitter.com/TijsvandenBrink/status/1018891763845656578
“
De opvatting dat de anticonceptiepil onveilige seks stimuleert zal niet snel rond getweet worden
Vrouwen die geen onbeschermde seks hebben kunnen niet zwanger worden. Toch zal de opvatting dat de (anticonceptie)pil onveilige seks stimuleert niet snel rond getweet worden. Onbeschermde seks door hetero’s is kennelijk geen probleem, maar bij homo’s worden daar opeens allemaal waardeoordelen aan gekoppeld.
PrEP wordt regelmatig aangeduid als een ‘pretpil’ die vooral bedoeld is voor onverantwoordelijke, drugs gebruikende, partyboys. Waarom zouden we dat moeten vergoeden? Moeten ze maar condooms gebruiken. Maar dit wordt niet gezegd bij de anticonceptiepil, terwijl die pil tegen geen enkele soa beschermt. Er gelden voor homo’s kennelijk andere normen. We kunnen er dan ook moeilijk omheen dat homofobie in deze discussie een rol lijkt te spelen.
Soa's
Die zouden dan mogelijk een vlucht kunnen nemen. Wat men daarbij lijkt te vergeten is dat mannen die PrEP-gebruiken zeer bewust bezig zijn met hun (seksuele) gezondheid en
onder controle staan van een arts. De benadering is dan ook ten onrechte steeds negatief.
Ze worden regelmatig getest en als sprake is van een andere infectie wordt die dus juist snel ontdekt en behandeld. Sowieso laten homoseksuele mannen zich veel vaker testen dan hetero’s terwijl condoomloze seks bij hetero’s toch ook heel frequent voor komt.
Vertraging
De impact van een hiv-infectie op een leven is groot. De kosten van de effectieve behandeling van die infectie zijn immens. Beiden kunnen door PrEP-gebruik voorkomen worden. Zoals gezegd: zo’n 250 infecties per jaar hadden niet hoeven plaatsvinden als PrEP eenvoudiger beschikbaar was geweest.
Net zoals meisjes onder de 21 terecht vrijwel kosteloos tegen ongewenste zwangerschap beschermd worden, zouden jongens onder de 21 geen kosten moeten hoeven maken voor PrEP (jongens boven de 21 trouwens liever ook niet). De ervaring leert dat juist mannen die risico’s lopen en dat van zichzelf weten enorme baat hebben bij laagdrempelige toegang tot PrEP.
Als het beste argument dat men daartegen weet in te brengen, is dat het geld kost en dat homoseksuele mannen zich maar moeten beschermen met condooms, dan blijkt dat homofobie het debat beheerst, aangezien precies die argumenten ook voor de anticonceptiepil opgaan. Tijd dus dat PrEP vergoed wordt. Iedere infectie die er door dit nodeloze getreuzel van het kabinet bij komt is er een te veel.
