Ierse abortusoverwinning behaald dankzij openhartige verhalen

Zo geeft de ontoereikende zorg in Ierland de uitdrukking ‘de boot missen’ een zwart randje. Kun je niet naar het buitenland voor de zorg die je nodig hebt? Dan moet je de vernedering doorstaan van een tienerzwangerschap in het katholieke Ierland. Of jezelf blootstellen aan de emmers bijtende kritiek die worden uitgestort over ongehuwde moeders, en vrouwen die behoefte hebben aan abortus.

Een zwangere Ierse vrouw die ontdekte dat ze kanker had, mocht van haar dokters niet voor abortus kiezen zodat ze met chemotherapie haar agressieve kanker kon stoppen. Zelfs niet toen ze in levensgevaar verkeerde. Een andere vrouw was dolblij toen ze eindelijk zwanger werd, maar hoorde vervolgens dat de foetus zo veel aangeboren afwijkingen had dat zelfs áls het een zwangerschap vol complicaties zou overleven, zeker was dat de baby bij de geboorte meteen zou overlijden. De zwangerschap op vreedzame wijze afbreken mocht niet van het ziekenhuis.

Ondertussen woon ik al jaren in Nederland, maar de aankondiging van een referendum over dit wetsvoorstel maakte de afstand tot Ierland plotseling heel klein. Niet alleen voor mij, maar voor alle Ierse vrouwen die in het buitenland wonen. De campagne #RepealThe8th was massaal aanwezig op zowel social media als in de straten van Ierland, net als de hoop en angst die alle Ieren – ongeacht hun standpunt – dagelijks voelden.

De Facebookpagina In Her Shoes werd opgericht om een stem te geven aan de ervaringen die niet openlijk werden besproken. Duizenden Ierse vrouwen deelden hier anoniem hun persoonlijke verhalen met de rest van Ierland. Om te laten zien dat ze geen moment spijt hebben en aan te tonen hoe veel vrouwen anders gestorven zouden zijn. Maar ook om de verschillende redenen, achtergronden en gevoelens toe te lichten over zo’n persoonlijke beslissing– niet een die de grondwet of politici voor vrouwen moet beperken.

“Het achtste (amendement) heeft een enorme invloed gehad op mij, ik heb er nog steeds de fysieke en emotionele littekens van. Het achtste beheerst elke zwangerschap in dit land en is een vergif dat op onze kraamafdelingen rondhangt,” zegt een vrouw op de pagina.

De nieuwe wetsvoorstellen worden momenteel nog ontwikkeld, met de verwachting dat de grondwet voor het einde van het jaar officieel is aangepast. Dat betekent slechts enkele maanden voordat Ierse vrouwen met een gerust hart zwanger kunnen worden, wetende dat hun dokter ook kan ingrijpen wanneer het misgaat. Naar schatting zijn er tussen 1980 en 2016 maar liefst 170,000 Ierse vrouwen naar het buitenland gegaan – per boot of vliegtuig – om een veilige abortus te ondergaan.

Toen ze werd gevraagd of ze vaak geconfronteerd werd met vrouwen die niet begrijpen waarom ze de benodigde hulp niet krijgen, brak haar professionele houding en kwamen haar eigen emoties naar voren. “Vaker dan je je kunt voorstellen. Ontelbaar vaak; meestal elke dag, maar minstens elke week. Het is hartverscheurend. Ik denk dat deze wijziging in de wet het eindelijk mogelijk maakt dat we in ons land eindelijk echt voor onze patiënten gaan zorgen.”

Dat is de hoop van iedere Ier die ‘Ja’ heeft gestemd. Ja, omdat zwangere vrouwen – of een zwangerschap nu gewenst of ongewenst is – zelf moeten beslissen wat er met hun lichaam gebeurt. Dat hoe een zwangerschap ook verloopt, de geruststelling er is dat de artsen altijd alles zullen doen om te helpen. Maar vooral ook de hoop dat dit ervoor zorgt dat ook vrouwen in Noord-Ierland dezelfde rechten en zorg krijgen. Persoonlijke moraliteit of religie behoort niet tegen veilige zorg in te gaan – en Ierland heeft dit duidelijk laten weten, aan haar regering en aan de wereld.