“Als tiener dacht ik dat feminisme compleet achterhaald was. Ik had amper oog voor het seksisme dat nog overal aanwezig was, ook in mijn eigen denken en doen. Dat komt doordat de ongelijkheden tussen man en vrouw in onze maatschappij subtiel zijn. Maar ze zijn er wel.
Ik ben geïnteresseerd in het raakvlak van esthetica en ethiek. Sexiness is wat dat betreft een interessante eigenschap. Kijken naar iemand die we sexy vinden is enerzijds een bron van esthetisch genot, maar anderzijds heeft het ook allerlei morele implicaties: mogen we zomaar naar iedereen kijken, of zijn er bepaalde grenzen? Zijn er mensen die onterecht buiten de boot vallen en nooit als sexy beschouwd worden? Gelden dezelfde normen voor mannen en vrouwen? Dat soort vragen interesseren mij.
“Opkomen tegen seksisme en misogynie is een taak die niet alleen op de schouders van vrouwen mag rusten
“Eerlijk gezegd wel. Daarom probeer ik voorzichtig te zijn, want ik praat over problemen die vrouwen ervaren. Als man zal ik die problemen zelf nooit aan den lijve ondervinden. Ik ben dus niet zo arrogant om te denken dat ik dit beter kan uitleggen dan een vrouwelijke auteur. Opkomen tegen vormen van seksisme en misogynie is een taak die niet alleen op de schouders van vrouwen mag rusten, want we willen allemaal een rechtvaardige maatschappij. We moeten als mannen ook onze stem laten horen.
“Een autoritaire mannelijke baas wekt bewondering op, terwijl een vrouw met hetzelfde gedrag als bitch wordt gezien
“Zeker, maar er zijn ook belangrijke verschillen. Die komen aan het licht als je de vraag stelt welke eigenschappen voor mannen en vrouwen als sexy gelden. En ook hoe belangrijk sexiness is voor je waarde als persoon. Bij mannen worden bepaalde persoonlijkheidskenmerken doorgaans als sexy gezien: assertiviteit, zelfzekerheid, durf, ambitie. Vrouwen worden op dezelfde eigenschappen vaak afgerekend. Op de werkvloer wekt een mannelijke baas die met autoriteit spreekt bewondering op. Terwijl een vrouw die precies hetzelfde gedrag vertoont, als een bitch wordt gezien.
“Eigenschappen die mannen aantrekkelijk maken, stellen hen vaak in staat om hun ambities waar te maken
Naast zulke karaktertrekken kunnen ook macht, rijkdom of bepaalde talenten een man sexy maken. Bij vrouwen is dat minder het geval, en soms lijkt het zelfs omgekeerd te werken. Een mannelijke CEO heeft vaak niet de juiste looks maar wel een knappe, jonge vriendin. Vrouwelijke politici of directeuren ervaren dat niet op dezelfde manier. Een druk zakenleven of autoriteit moeten uitoefenen, staat vaak een romantische relatie of toenadering van mannen in de weg. Macht erotiseert, zegt men wel eens, maar dat lijkt dan toch vooral bij mannen te gelden.”
“Zeker. Atletisch vermogen, spieren, kracht en behendigheid: het maakt een man vaak aantrekkelijk. Mannelijke sportlui worden doorgaans bewonderd om hun atletische lichaam. Maar bij vrouwen ligt dat ingewikkelder. Jessica Ennis won bijvoorbeeld Olympisch goud op de zevenkamp atletiek. Zij vertelt hoe ze als puber worstelde met de keuze voor atletiek omdat ze als professioneel atleet moest zorgen dat haar lichaam heel gespierd werd – iets wat jongens vaak een afknapper vinden. Dat is een dilemma dat mannelijke sporters zelden of nooit ervaren.
“We maken een negatieve eigenschap (onhandigheid) sexy en cultiveren die bij meisjes
Ook bij kleding ontwaren we belangrijke verschillen. In veel professionele en niet-professionelen contexten wordt van vrouwen verwacht dat ze zich schaarser kleden dan mannen. Je ziet het op de rode loper: mannen zijn van top tot teen in een pak gestoken, terwijl vrouwen grote delen van hun lichaam tonen in de jurken die ze dragen. Je zou kunnen denken dat dit onschuldig is, maar onderzoek heeft uitgewezen dat hoe meer iemand van zijn of haar lichaam laat zien, hoe meer we bepaalde eigenschappen wel of niet aan die persoon zullen toeschrijven. Autonoom handelen en zelfbeheersing zijn eigenschappen die we minder zullen toeschrijven aan iemand naarmate diegene schaarser gekleed is. Als in een professionele context verwacht wordt om als vrouw meer van je lichaam te tonen, dan staat jouw verlangen om sexy te zijn op gespannen voet met je professionele ambities.”
“De druk om sexy gevonden te worden is bij vrouwen veel groter. Je ziet dat in de manier waarop vrouwen of meisjes daar zelf over rapporteren maar ook in het commentaar die ze van buitenaf krijgen. The Everyday Sexism Project is een website waarop vrouwen of meisjes hun ervaringen delen met het seksisme waarmee ze in aanraking komen. De getuigenissen zijn soms schrijnend. ‘Ik weet dat ik slim ben’, schreef iemand, ‘ik weet dat ik vriendelijk en grappig ben… Maar toch heb ik het gevoel dat als ik er niet op een bepaalde manier uitzie, als jongens niet denken dat ik hot of sexy ben, dat ik dan gefaald heb.’ Het maakt volgens dit meisje niet veel uit of ze later arts of schrijver wordt, ze zal zich toch een nul blijven voelen. Deze getuigenis is vaak gedeeld en raakte dus een gevoelige snaar.
“In onze maatschappij wordt nog steeds op allerlei manieren verteld dat <em>sexiness</em> voor een vrouw het hoogste goed is
Kortom, we leven in een maatschappij waarin nog steeds op allerlei manieren verteld wordt dat sexiness voor een vrouw het hoogste goed is. In mijn boek wil ik wat dat betreft wat tegengas geven. Uiteraard willen we graag aantrekkelijk gevonden worden door onze eigen partner of door een potentiële partner, maar het feit dat vrouwen voortdurend en door Jan en alleman op hun sexiness beoordeeld worden, daar is iets grondig mis mee.”
“Radicaal egalitaire pornografie staat tegenover niet-egalitaire pornografie. De meeste pornografie, en zeker mainstream pornografie, is vaak niet-egalitair. Dat wil zeggen dat de pornografie gekenmerkt wordt door genderongelijkheid en het erotiseren daarvan.
Denk aan de verschillen waarover we het eerder hadden: mannen als actief, assertief en sterk voorstellen versus vrouwen als passief, dienstbaar en beschikbaar. De passieve vrouw die gebruikt wordt als een object wordt als aantrekkelijk voorgesteld. De meeste mensen kijken porno, sommigen meer dan anderen. Omdat pornografie bepaalde lichamen of handelingen erotiseert, heeft dat invloed op wat we sexy vinden, en hoe we zelf mensen behandelen in bed.
“Feministische porno kun je vergelijken met eten in een ethisch verantwoord sterrenrestaurant
“De clips op sites zoals Youporn zijn vaak te classificeren als niet-egalitaire porno. Categorieën zoals gagging, fake agent of casting couch zijn door en door seksistisch en zelfs misogyn. Het blijken vaak ook zeer populaire categorieën.
Zulke sites bezoeken is als aan een buffet eten. Je mag zelf kiezen en het resultaat is vaak dat je niet de gezondste dingen uitkiest. Een feministische of radicaal egalitaire pornografische film kun je daarentegen vergelijken met eten in een ethisch verantwoord sterrenrestaurant. Iemand neemt je bij de hand, elk van de individuele dingen die je te eten krijgt, is op de andere afgestemd, je smaakpapillen worden geprikkeld en de hele ervaring geeft je een goed gevoel.
Feministische pornografen, en zeker degenen die dicht in de buurt komen van de artistieke pornografie, zijn goed in het leiden van de kijker. Ze beginnen vaak met een alledaagse pornografische scène, maar voor je het weet zit je te kijken naar lichamen en situaties die absoluut niet standaard zijn. Dat is iets wat feministische en artistieke porno kan doen en dat gebeurt niet op sites zoals Youporn of Pornhub. Zeker het verkennen waard!”
Dit artikel verscheen eerder op Charlie Magazine.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
