Media, draag niet bij aan het taboe op abortus

Nederlandse media verspreiden nog te vaak tendentieuze en feitelijk onjuiste beelden bij artikelen over abortus. Welk beladen beeld gebruiken ze, en wat zijn betere alternatieven?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Ruim de helft van de Nederlandse vrouwen met een abortuservaring praat daar niet makkelijk over, en bijna de helft schaamt zich voor hun abortuservaring. Dat ondanks het feit dat twee derde van hen nog steeds helemaal achter hun keuze staat. De meeste Nederlanders zijn voorstander van de mogelijkheid van abortus, maar keuren het bij bepaalde redenen, zoals ‘geen kinderwens’ of ‘verbroken relatie’, wel af. Een schuld- of schaamtegevoel bij vrouwen die voor zwangerschapsafbreking kiezen, dat aangewakkerd kan worden door maatschappelijke afkeuring, bemoeilijkt de verwerking.

In Nederland is abortus een van de veiligste medische ingrepen. De helft van de abortussen vindt plaats vóór acht weken zwangerschap, en het gros vóór twaalf weken. Dat betekent dat de embryo qua formaat tussen een bosbes (acht weken) en een pruim (twaalf weken) zit, nog relatief weinig ontwikkeld is, en nog geen sprake is van een zichtbare zwangerschapsbuik bij de vrouw.

Vaak wordt er gebruik gemaakt van emotioneel beladen en feitelijk onjuist beeld

Toch vertegenwoordigt het beeld dat verschillende Nederlandse media gebruiken bij artikelen over abortus deze feiten niet. Vaak wordt er gebruik gemaakt van emotioneel beladen en feitelijk onjuiste beelden van grote zwangere buiken, grote embryo’s op echo’s en baby’s of babypoppen. Dat tendentieuze beeld dient schadelijke pro-life1-groeperingen in hun doelstellingen.

Bij onderstaand OneWorld-artikel gaat het expliciet om de misleidende informatie die pro-life stichting Schreeuw Om Leven verspreidt. Daarom is gekozen voor de foto met het embryofiguurtje.

Hoe 'Er Is Hulp' misleidende informatie verspreidt over abortus

Voorbeelden

Een paar voorbeelden. In 2016 schreef NOS op 3 een artikel over (nota bene) het heersende taboe op abortus. Ze gebruikten daarbij een foto van het ANP van een veld waar tientallen modellen van embryo’s in rijen liggen; ‘een protestvorm’ van pro-life groeperingen. Ook de Volkskrant gebruikte dat beeld, bij een artikel over de strikte abortuswet in Bolivia.
De Volkskrant gebruikte eerder dit jaar bij een artikel over een strikte abortuswet in China beeld van volgroeide baby’s.
Ook het Reformatorisch Dagblad gebruikt, wellicht niet verrassend gezien de achtergrond van het dagblad, bij een artikel over de staat van abortus in Rusland een foto van een embryofiguurtje.
Ook afbeeldingen van echo’s waarbij duidelijk een embryo te zien is, worden door bijvoorbeeld RTL Nieuws of Nu.nl gebruikt.
De keuze voor een foto van een foetus is op zichzelf al beladen wanneer je het vergelijkt met neutraler beeld van bijvoorbeeld een behandel- of wachtkamer bij een kliniek of ziekenhuis. Het betreft vaak ook nog eens beeld van een grote en ontwikkelde foetus, terwijl het overgrote deel van de zwangerschappen wordt afgebroken wanneer het gaat om een veel kleiner en minder ontwikkeld embryo. Beeld van pro-life-protestacties zonder een kritische noot overnemen bij een artikel over abortus is vanzelfsprekend gratis reclame voor pro-life-standpunten.

Grote buiken

Ook beeld van een grote zwangere buik wordt weleens gebruikt. De NOS deed dat bijvoorbeeld eerder dit jaar toen ze schreven over een nieuwe abortuswet in Mississippi, die abortus na vijftien weken verbiedt. Op de afbeelding is een vrouw te zien die duidelijk aan het einde van haar zwangerschap is, en op het punt staat te bevallen. Ook de Volkskrant publiceerde een beeld van een grote zwangere buik bij een artikel over een abortusdiscussie in Engeland.

In Nederland is zwangerschapsafbreking tot 24 weken mogelijk (artsen hanteren in de praktijk 22 weken). Een buik van een zwangere vrouw is dan bij lange na nog niet zo groot. Zwangerschapsafbreking komt in de praktijk in die periode ook nauwelijks nog voor. 

Hoe dan wel?

De opties voor neutraler en realistischer beeld bij artikelen over zwangerschapsafbreking zijn rijkelijk aanwezig. Abortus is een medische handeling; foto’s van abortusklinieken, ziekenhuizen, wachtkamers, behandelkamers en artsen zijn daarom altijd passend. Zie ook de foto bovenaan dit artikel: gewoon gratis en rechtenvrij beschikbaar bij Pixabay.com. 

Abortus is een medische handeling; foto's van abortusklinieken, ziekenhuizen, wachtkamers, behandelkamers, en artsen zijn daarom altijd passend

Naast de standaard medische foto-opties zijn er, afhankelijk van het artikel, veel meer alternatieve beeldopties dan grote buiken, echo’s, embryopoppen of baby’s. Wanneer het bijvoorbeeld gaat over protesten voor soepelere abortuswetgeving, zijn er vaak foto’s beschikbaar van die protesten. Of wanneer een artikel ingaat op politieke stemmingen over abortus is een foto van het parlement een mogelijkheid. Enzovoorts.

Er is eigenlijk altijd wel een minder emotioneel beladen en realistischere beeldoptie beschikbaar, die de realiteit van zij die voor zwangerschapsafbrekingen hebben gekozen beter vertegenwoordigt, en niet bijdraagt aan het taboe rondom zwangersafbreking. Om een handje te helpen: hieronder een paar standaard rechtenvrije, gratis opties. Media en lezers, letten jullie mee op?

  1. Pro-life is de verzamelnaam voor mensen die het ‘ongeboren leven’ verdedigen. Zij zijn tegen abortus en euthanasie. Vaak zijn organisaties of individuen die zich pro-life noemen christelijk. Tegenover pro-life staat pro-choice: pro-choice is een beweging van mensen die de (lichamelijke) keuzevrijheid en zelfbeschikking van vrouwen verdedigen. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons