“Pinkwashing: een roze missie met een verborgen agenda” kopte OneWorld.nl op 1 mei. Het artikel zelf lijkt aanvankelijk niet te gaan over ‘pinkwashing’, als bewuste strategie die mensenrechtenschendingen probeert te verbergen achter een masker van moderniteit. Het ging over “een kleurrijk probleem”, volgens de intro – maar wat dat dan was, werd niet erg duidelijk. Wat wel vanaf het begin duidelijk werd, was de mening van de auteur: pas op, Israël lijkt misschien goed voor LGTB – maar dat is slechts een uitgekookte campagne.
Ik noem dat geen propaganda, zoals het artikel, maar gewoon een deugdelijke PR-campagne
Eerst wordt de site van een gay reisbureau met Israëlreizen op de korrel genomen. Die site staat vol “afgetrainde en gebruinde mannen”, dus is Israël volgens het artikel: “een walhalla voor de kosmopolitische homoman met geld”. Dat dekt de lading niet helemaal, denkt de lezer misschien. Het zijn echt niet allemaal rijke mannen (‘wit’ mis ik nog) die glanzen op de Israëlische LGTB-scene. Het artikel vervolgt dat Israël kampte met een imagoprobleem. Een marketingstudie had uitgewezen dat jonge Amerikanen het land vooral zagen als ‘militaristisch’, ‘religieus’, en in ‘oorlog’. De oplossing daarvoor was Brand Israël, een campagne die het land zou heruitvinden, van hopeloos conflictgebied naar ideale homovakantiebestemming.
Ik noem dat geen propaganda, zoals het artikel, maar gewoon een deugdelijke PR-campagne zoals iedere Westerse stad en land er verschillende heeft voor verschillende doelgroepen. Dat heet city-marketing. Amsterdam heeft het succesvolle Iamsterdam, dat de stad terecht afschildert als LHBT-vriendelijk en zwijgt over bijvoorbeeld gay bashing (of het slechte weer in ons land). Brand Israël doet hetzelfde voor Tel Aviv. Dat is geen propaganda, maar gewoon reclame.
De feiten
Maar laten we ons op de feiten baseren. Homoseks is sinds 1988 legaal in Israël, terwijl het verbod erop al sinds 1963 niet meer was gehandhaafd. Discriminatie wegens seksuele voorkeur is sinds 1992 verboden. In 1994 erkende Israël homohuwelijken, als eerste land op het Aziatische continent en nog steeds als enige land in de hele regio. Sinds 2000 mogen homo’s er in militaire dienst. En een meerderheid van de Israëli’s zou het sluiten van homohuwelijken mogelijk willen maken. In 2012 werd Tel Aviv gekozen tot homohoofdstad van de wereld. En de rechten en verworvenheden gelden niet alleen voor rijke (witte) mannen, maar voor elke burger – Jood of Arabier, man of vrouw, arm of rijk. Dus inderdaad, die mooie reclamefoto geeft misschien geen goed beeld.
Maar daar blijkt dit artikel helemaal niet over te gaan. Want dit alles is volgens de auteur niets anders dan “een grootscheepse propagandacampagne”, en: “Daarmee maakt Israel zich schuldig aan pinkwashing, volgens activisten en academici, waarmee het de bezetting van Palestina rechtvaardigt.” Welke international erkende activisten en academici dat zijn, wordt niet vermeld. Dat is journalistiek laakbaar. Ook wordt niet vermeld dat er academici en activisten zijn die het hier helemaal niet mee eens zijn. De journalist geeft een eenzijdige visie vanuit anonieme bronnen en laat geen wederwoord toe in haar stuk: dit is meer een politiek pamflet dan een artikel.
Wanneer je Israël van ‘pinkwashing’ beschuldigt dan negeer je de enorme strijd die de Israëlische LHBT-beweging heeft gestreden
Niemand beweert, en al helemaal niet in die advertentie van een gay reisbureau, dat je geen kritiek mag hebben op Israël enkel en alleen omdat het zijn LGTB’s menselijk behandelt. Maar dat Israël LGTB-rechten respecteert, dat valt niet te ontkennen. Er is ook niemand die zegt dat Israël boven kritiek verheven is alleen omdat de omringende landen en de Palestijnse gebieden nog steeds LGTB’s martelen, ophangen en vervolgen, vrouwen stenigen of straffen als zij verkracht zijn. In Israël gebeurt dat allemaal niet.
Wanneer je Israël van ‘pinkwashing’ beschuldigt dan negeer je de enorme strijd die de Israëlische LHBT-beweging heeft gestreden. De levens – het verdriet, de strijd en de overwinningen – van deze moedige lesbo’s, homomannen (Joden, Arabieren, christenen), politici, Knesset-leden en rechters, worden volledig onzichtbaar gemaakt. Het verhaal van die moedige Israëlische lesbo bijvoorbeeld die met haar Arabische vriendin vocht voor het adopteren van een kind (en die de zaak won), of dat van die Palestijnse homo die noodgedwongen vluchtte, naar Israël, en daar een beweging heeft opgezet waarin Joodse en Arabische homomannen in dialoog met elkaar gaan. Deze successen en uitdagingen worden allemaal niet vermeld in dit eenzijdige verhaal. Of bewust weggelaten?
Niet oprecht?
De term ‘pinkwashing’ insinueert dat de strijd van die mannen en vrouwen niet oprecht is. De auteur kan voorbeelden van misstanden uit andere landen bij elkaar halen zoveel zij wil, maar dat verandert niets aan de werkelijkheid. De enige die de strijd van Israëlische LGTB-activisten misbruikt voor een ‘verborgen agenda’, is de auteur zelf. De houding van een land jegens homoseksualiteit hoeft niet de enige maatstaf te zijn bij de beoordeling van dat land – maar de bescherming van minderheden is wel een heel prettige bijkomstigheid. Het lijkt wel alsof Israël zich moet schamen dat de hele kleine groep LGTB’s zich veilig voelt in Israël.
Mag een Israëli daar niet trots op zijn? Moet Israël soms homo’s discrimineren om te laten zien hoe ‘slecht’ het land is? Zouden Palestijnen daar blij van worden? Nee, vooral niet die Palestijnen die naar Israël vluchten vanwege de slechte behandeling in hun eigen gebieden.
Het zou een hele verbetering zijn als andere landen in het Midden-Oosten, en beter nog in de hele wereld, ook de LGTB-rechten flink verbeterden om aan ‘pinkwashing’ te doen.
