Vrouwen doorbreken het betonnen plafond

Je moet ergens beginnen, wil ze maar zeggen. En haar droom lijkt aan realiteitszin te winnen. Het mag er met diversiteit in de Nederlandse bouw beroerd voorstaan – nog geen 10 procent van de werknemers is vrouw en daarmee bungelt de sector onderaan de diversiteitsladder van alle sectoren en branches – langzaam maar zeker lijkt het tij in de wereld van bouw en techniek te keren.

Tijdens Girlsday zetten grote organisaties uit de bouwsector als BAM, Croonwolter&dros, DuraVermeer en tientallen andere bedrijven één dag per jaar hun deuren open. “We mikken bewust op meiden in deze leeftijdscategorie, omdat ze nog vóór het profielkeuzemoment zitten.”

“Er is nog een slechte fit tussen wat vrouwen belangrijk vinden en wat de (mannen)cultuur van een bedrijf voorschrijft”, beaamt Bleijenberg. “Wij hameren er dan ook op dat we niet alleen aan de wervingskant moeten sleutelen, maar dat bedrijven zelf ook moeten werken aan een cultuuromslag. Creëer een sense of belonging door leidinggevenden de vrouwelijke stagiaires en medewerkers goed te laten begeleiden. Het is belangrijk dat vrouwen zich in een bedrijfscultuur op hun gemak voelen, zodat ze niet weer snel vertrekken, wat nu nog vaak gebeurt.”

Met ‘allerlei andere oorzaken’ bedoelt Verhagen onder meer dat de sector op nogal veel fronten snel verandert. Denk aan technologische ontwikkelingen, robotisering, duurzaamheid, circulariteit en de energietransitie, om er maar een paar te noemen. “Het ligt erg voor de hand dat het aantal vrouwen in de bouw hierdoor toeneemt. Niet vanzelf, we moeten reclame blijven maken, maar doordat zaken als technisch design, innovatie en creativiteit belangrijker worden en bepaalde werkzaamheden fysiek lichter, verwacht ik een toename.”

Nina van Arum is met het door haar opgerichte netwerk Topvrouwen Bouw & Infra een bron van inspiratie voor inmiddels 750 vrouwen in of op weg naar een topfunctie. Ze zijn er dus wel, zegt Van Arum, “maar treurig genoeg worden ze nog al te vaak als paradepaardje opgevoerd: ‘Kijk’, zeggen zulke bedrijven dan, ‘wij doen aan diversiteit!’ Als dat beleid niet ook in de rest van de organisatie wordt uitgerold vertrekken de meeste topvrouwen binnen no-time weer.”

Verhagen staat bij een quotum niet te trappelen, zegt hij. “Ik probeer vanuit Bouwend Nederland meer vrouwen op bestuursfuncties te krijgen; het is immers gezond voor de eigen organisatie als de top een afspiegeling is van de rest van het bedrijf. Maar eerst en vooral wil ik zorgen voor meer diversiteit over de hele breedte van de sector. In onze eigen organisatie zijn we goed op weg, daar is bijna de helft vrouw.”

Ook Bleijenberg van expertisebureau VHTO wordt van een quotum niet vrolijk, zegt ze. Maar de dingen structureler aanpakken en in een wetboek opschrijven, daar voelt ze wel voor. “Net als bijvoorbeeld in Finland, waar bij wet is vastgelegd dat op basisscholen absolute gendergelijkheid moet zijn. Het hele onderwijsbeleid is daarop gebaseerd. En het werkt! In Nederland gaan we nog te veel uit van de goede wil van mensen.”

Een succesvol voorbeeld in de categorie-dwingend was de door Jacqueline Prins op poten gezette naming & shaming-campagne. De directeur emancipatie van het Ministerie van OCW publiceerde vorig jaar de namen van alle bedrijven die op het vlak van gender en LHBTI-rechten de zaakjes niet op orde hadden. Van Arum: “Ze ontving direct telefoontjes. ‘Wat kunnen we doen?’, vroegen de organisaties zich angstig af. Ze wilden het jaar daarop niet weer genoemd worden.”

Andere skills die worden getraind: rake vragen stellen, salarisonderhandelingen voeren, interviews geven. Van Arum: “Over dat laatste: veel vrouwen zeggen ‘nee’ tegen mediaverzoeken. Want weinig vlieguren, want spannend, want vlekken in de nek. Maar ook hierbij geldt: de samenleving heeft baat bij jouw expertise. Zeg ja! Tegelijk mogen media hier wel wat meer rekening mee houden, door vrouwen die het spannend vinden mee te nemen in het proces. Leg uit hoe zo’n uitzending eraan toegaat, wat er precies wordt verwacht. Vrouwen hebben vaak wat meer behoefte aan dat soort context.”

Somber over de toekomst is Van Arum niet, ondanks de tot nog toe magere diversiteitsstatistieken. “Jawel, onze sector heeft een conservatief bestuur, maar dat is zich langzaam aan het verjongen.” Hoe kunnen bedrijven dit versnellen? “Nou, door gewoon te beginnen met de meest simpele vragen te stellen. Zoals: ‘Wat kan ik er als directeur aan doen dat jij hier binnenkort een topfunctie vervult?’”