Beeld: Tim Mossholder via Pexels
Opinie

Waarom moet ik ‘opbiechten’ dat ik transgender ben?

Het nieuws dat Nikkie de Jager transgender is, werd positief ontvangen. Maar waarom zou je je transgender-achtergrond überhaupt moeten ‘opbiechten’? De maatschappij moet dit soort verwachtingen loslaten, betoogt Marne Groen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Toen ik zeventien jaar was, kwam ik uit de kast als lesbisch. Terwijl ik dat toen ontzettend spannend en belangrijk vond, heb ik later regelmatig vraagtekens gezet bij het idee van ‘uit de kast komen’. Babet te Winkel betoogde al eerder op OneWorld dat uit de kast komen een beperkende benadering van seksualiteit is, die voortkomt uit heteronormativiteit. Wie uit de kast komt, bekent de spreekwoordelijke uitzondering te zijn die de regel bevestigt: iedereen is heteroseksueel totdat je het tegendeel bewijst door uit de kast te komen.

Uitkomen voor je genderidentiteit is iets anders, weet ik inmiddels ook uit ervaring, maar komt wel overeen. Men gaat er immers ook van uit dat je cisgender 1 bent, totdat je aangeeft transgender te zijn. De verantwoordelijkheid ligt dus bij jou als trans persoon, en is zelfs een verplichting: als je niet ‘uit de kast komt’, voelt het alsof je liegt of iets verbergt.

Het wrange aan coming-outs

Afgelopen maandag kwam de populaire vlogger Nikkie de Jager in een YouTube-video ‘uit de kast’ als transgender. Ze werd gechanteerd door mensen die dreigden haar verhaal naar de pers te lekken en besloot het heft in eigen hand te nemen. Haar video is inmiddels bijna 30 miljoen keer bekeken. In de video vertelt De Jager dat ze haar transgender identiteit op haar eigen moment met haar volgers had willen delen, maar dat die kans haar werd ontnomen: haar afpersers wilden haar verhaal lekken omdat ze vonden dat ze loog en haar ‘waarheid’ niet zou durven vertellen. Dat wringt. Want waarom zou je je trans-zijn überhaupt bekend moeten maken?

Bron: www.youtube.com

Zolang trans personen zich moeten verantwoorden, blijft hun acceptatie beperkt

Coming-outs benadrukken dat bepaalde mensen buiten de norm vallen. Daarmee wordt de norm alleen maar bevestigd. Bekentenissen eisen is kwalijk omdat het speelveld ongelijk is: sommige mensen hoeven zich immers nooit te verantwoorden omdat zij tot de geldende norm behoren. De acceptatie van trans personen blijft beperkt als trans personen zich altijd zullen moeten blijven verantwoorden.

Het is logisch dat De Jager in haar video aangaf dat ze het haatte om ook na haar transitie steeds over ‘dat deel’ van haar leven te moeten vertellen. ‘You are like: that rough part of my life, I got through it, I survived, I did it. And now I can close it off. But you can never truly close it off for good’, zegt ze zichtbaar geëmotioneerd. Dat frustreert me: waarom moet zij nog steeds vertellen over haar transgenderachtergrond? Als de maatschappij de transgender identificatie echt zou accepteren, zou het irrelevant zijn om te vertellen dat ze bij geboorte een ander geslacht toegewezen kreeg.

Het is naïef te denken dat meer zichtbaarheid van transgender personen vanzelf tot meer acceptatie leidt

Een cruciaal feministisch standpunt is dat iedereen de baas over zijn eigen lichaam zou moeten zijn en de volledige vrijheid heeft om daar alles mee te doen en te laten. Even zo belangrijk vind ik dat mensen de baas zijn over het delen van hun eigen levensverhaal en dat er dóór hen en niet vóór hen wordt gepraat. Zolang trans personen niet zelf mogen bepalen of en wanneer zij hun verhaal delen, zijn ze niet vrij.

(On)zichtbaarheid

NRC schreef dat de coming-out van De Jager de geschiedenis in zal gaan als ‘mijlpaal in de emancipatie van transgenders’. Nog los van de ongelukkige woordkeuze voor ‘transgenders’ als zelfstandig naamwoord is het idee dat De Jagers coming-out per definitie emanciperend werkt een vrij naïeve opvatting. Het is een denkfout dat grotere zichtbaarheid vanzelf tot meer acceptatie zouden leiden, een idee dat al vaker onderuitgehaald is. Veelal witte, binaire 2 en normatief aantrekkelijke transgender beroemdheden schitteren op covers van magazines, terwijl minder geprivilegieerde trans personen in het openbaar nog steeds vaak doelwit zijn van transfobisch geweld. Dat is iets waar meer representatie niets aan verandert.

Wat De Jagers coming-out hooguit duidelijk maakt en aan het debat toevoegt is het besef dat iederéén trans zou kunnen zijn. Hoe wrang het ook klinkt, de situatie waar De Jager zich in bevindt is een relatief geprivilegieerde: ze is ‘passing’, wat wil zeggen dat zij in het dagelijks leven doorgaat voor het gender waar zij zich mee identificeert. Helaas hebben niet alle trans personen dit privilege.

We moeten niet wachten met het erkennen van trans personen totdat zij er zélf voor uitkomen

Ondanks de recente media-aandacht voor transgender personen zijn er meer trans personen onzichtbaar dan we denken; na hun transitie omdat ze passing zijn, maar juist ook vóór hun transitie – omdat ze geacht worden eerst uit de kast te komen3. Zo word ik zelf nog steeds eerder als mannelijke vrouw gezien dan als iemand die zich wellicht helemaal niet thuis voelt in het binaire gendersysteem.

Zo spreek je transgender personen op de juiste manier aan

Veel mensen denken dat het onbeschoft is om hiernaar te vragen. Anderen vullen voor mij in dat het me zou kwetsen als ze mijn vrouwelijkheid zouden bevragen. We vinden het dus pijnlijk om een vrouw voor een man aan te zien, maar is het niet even pijnlijk dat ik als man continu voor een meisje word aangezien? Als het om oprechte interesse in de persoon gaat, moet gender net zo bespreekbaar zijn als elk ander thema (wat natuurlijk niet betekent dat iedereen álles moet kunnen vragen).

Wat me inspireert aan De Jagers boodschap is het idee dat ook de mensen van wie we het niet verwachten trans kunnen zijn. Dáárom zouden we als samenleving meer rekening moeten houden met trans mensen: ze zijn er, ook als ze de vinger nog niet op hun ongemak kunnen leggen, of zich nog niet veilig genoeg voelen om daar iets over te delen (als ze dat überhaupt al willen). We moeten niet wachten met het erkennen van trans personen totdat zij hier zélf voor uitkomen, maar ons altijd bewust zijn van hun bestaan.

Een genderidentiteit hoef je niet te bewijzen of op te biechten, je hoeft er alleen maar zelf gelukkig mee te zijn

Het is heel belangrijk dat we ophouden gender voor andere mensen in te vullen op basis van uiterlijk voorkomen. Een genderidentiteit is een persoonlijke beleving en iets heel anders dan chromosomen, testosteron- en oestrogeenwaardes of uiterlijke geslachtskenmerken. Toch worden die dingen nog vaak met elkaar verward. Zo ben ik een man, terwijl ik door anderen nog vaak voor vrouw word aangezien. Maar de genderpoli, inclusief enorme wachtlijst, besluit wanneer ik de fysieke kenmerken zal ontwikkelen die toegeschreven worden aan mannen. Bepaalt mijn huidige gebrek aan toegang tot een medische transitie hoe ik mezelf moet zien en mag noemen? Iedereen zou op elk moment zijn/haar/hun eigen gender moeten kunnen beleven, onafhankelijk van inschattingen van anderen. Een genderidentiteit hoef je niet te bewijzen of op te biechten, je hoeft er alleen maar zelf gelukkig mee te zijn.

Collectieve verantwoordelijkheid

Dit vínden is één ding; het in de praktijk brengen is een tweede. Ik wil kennissen, collega’s en wildvreemden wel op de hoogte stellen van mijn genderidentiteit, tegelijkertijd wil ik niet altijd degene zijn die dit gesprek begint. Sterker nog, ik wil dat zo’n gesprek niet nodig is. Ik wil niet dat iedereen continu mijn gender vóór mij invult en vaststelt. We moeten altijd openstaan voor de mogelijkheid dat we iemands identiteit niet aan diens lichaam kunnen aflezen, en we moeten inzien hoe schadelijk onze strikte, binaire genderindeling is voor trans personen en mensen met een intersekse conditie.

We kunnen een voorbeeld nemen aan de moeder van Nikkie de Jager. Omdat zij écht luisterde naar haar kind, heeft De Jager kunnen opgroeien als meisje. Ik vind het pijnlijk om te bedenken hoe vaak ik als kind impliciet maar ook expliciet heb aangegeven een jongetje te (willen) zijn. Ik ben daar niet serieus in genomen. Dat neem ik mijn ouders en omgeving niet kwalijk, omdat zij geloofden dat ze mijn genderidentiteit aan mijn lichaam konden aflezen, maar zeker nu, na de extra ruchtbaarheid die De Jager aan transgender identificaties gegeven heeft, moeten we als samenleving beter weten. Het wordt tijd dat we transgender identificaties (ook non-binaire) eindelijk als even reële en legitieme opties gaan zien als het cis-binaire man-en-vrouw. Dan hoeft niemand meer iets op te biechten.

Waarom 'uit de kast komen’ niet meer werkt

'Ik heb mezelf één ding beloofd: ik hoef nooit meer man te zijn'

  1. Cisgender personen identificeren zich met de sekse die hun bij hun geboorte is toegewezen op basis van hun lichamelijke kenmerken. Identificeer je je anders, dan val je onder de parapluterm ‘transgender’. ↩︎
  2. Ook non-binaire mensen, die zich niet identificeren als óf man, óf vrouw, vallen onder de parapluterm ‘transgender’. ↩︎
  3. Hierbij moet worden opgemerkt dat niet elke trans persoon een (binaire/volledige) medische transitie wenst en dat de wens om lichamelijk iets te veranderen absoluut geen vereiste is om jezelf als trans te identificeren. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons