Beeld: Marije Kuiper
Identiteit

Wen Long (10) hoeft niet te kiezen tussen jongen en meisje

Intersekse kinderen worden nog steeds jong geopereerd om ze als ‘normale’ jongens of meisjes te laten opgroeien. Wen Long (10) is een uitzondering: zij mag zelf bepalen wat ze is. Toch is niet iedereen begripvol. ‘Een spreekbeurt over intersekse vond de juf geen onderwerp voor kinderen.’

Door 10 juni 2021
geslacht lhbti SDG10 Seks & gender
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Het was een simpel kruisje. Zo eentje dat later ook achter ‘sekse’ zou komen te staan bij Wen Longs naam in de persoonsregistratie van de gemeente. Met die ‘X’ op het adoptieformulier gaven ouders-in-spé Kirstin en Sander van Knippenberg aan open te staan voor een kindje met een ‘onduidelijk geslacht’. Veel van deze kinderen worden in Nederland al op jonge leeftijd geopereerd. Wen Long niet. Daarmee is ze uniek, en een lichtend voorbeeld voor hoe intersekse kinderen ook kunnen opgroeien.

De in het Chinese Nanyang geboren Wen Long is inmiddels tien jaar. Ze woont met ouders, koningspoedel Phoebe en chihuahua Bantu in het hart van het lieflijke Texelse dorp Den Hoorn. En ze heeft een missie: “Dat iedereen weet wat intersekse is, zodat ik het nooit meer hoef uit te leggen.”

Terwijl buiten dagjesmensen in uniseksjassen op e-bikes de Texelse fietspaden overspoelen, maakt Wen Long met haar ouders voor OneWorld een uitzondering. “Intersekse betekent dat je een jongen en een meisje ineen bent. Je hoeft niet te kiezen, maar het mag wel.” Met regisseur Lara Aerts maakte ze de film Meisjesjongensmix, die in september 2020 in première ging op het Nederlands Film Festival.

Intersekse
Schattingen van hoeveel mensen intersekse zijn, lopen uiteen van 1 op de 90 tot 1 op 200, afhankelijk van welke definitie wordt gehanteerd. 1 op de 4500 kinderen wordt geboren met onduidelijke geslachtsdelen. Er bestaan tientallen vormen van intersekse, die in de medische wereld Disorders/Differences of Sex Development (DSD) worden genoemd. Niet bij alle vormen van intersekse worden normaliserende operaties uitgevoerd. De meeste intersekse mensen voelen zich man of vrouw.

Opereren en nooit meer over praten

De keuze voor een kind dat ‘anders’ is maakten Wen Longs ouders bewust, omdat het voor die kinderen lastig is om geadopteerd te worden. “En daarbinnen zijn intersekse kinderen het lastigst”, zegt moeder Kirstin van Knippenberg. Intersekse mensen worden geboren met een lijf dat niet past binnen het standaardbeeld van een man of vrouw. Dus toen de ouders vanuit China een stapeltje foto’s thuisgestuurd kregen van Wen Long in een stoer jasje en een soort hanenkam (een traditioneel Chinees jongenskapsel) poserend bij een auto, gingen ze er niet van uit een zoon te adopteren. Vader Sander van Knippenberg: “We dachten: ‘We gaan zien wat hij-zij wil’.”
“

Tot de eeuwwisseling adviseerden artsen: kiezen, opereren en nooit meer over praten

Vanaf het moment dat ze wisten een tweejarig intersekse kindje te gaan adopteren, waren de ouders in de wereld achter de woorden ‘onduidelijk geslacht’ gedoken. Ze ontdekten dat Nederland volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau zeker 85.000 intersekse mensen telt, net zoveel mensen als met rood haar (recenter Deens onderzoek wijst zelfs op 190.000 Nederlanders). Dat zij lichamelijke kenmerken hebben van zowel mannen als vrouwen. Dat sommige intersekse mensen daar pas op latere leeftijd achter komen, bijvoorbeeld als ze maar niet ongesteld worden. En dat het bij anderen vanaf de geboorte al duidelijk is, of onduidelijk eigenlijk, omdat wat er tussen hun benen zit er niet uitziet zoals verwacht wordt bij een meisje of jongen.

Baby’s met een onduidelijk geslacht werden jarenlang operatief ‘gecorrigeerd’, zodat ze als ‘normale’ meisjes of jongens konden opgroeien. Tot de eeuwwisseling was het devies van artsen: kiezen, opereren en nooit meer over praten. Inmiddels wordt er voorzichtiger met medisch ingrijpen omgesprongen. Maar normaliserende operaties bij jonge kinderen behoren nog lang niet tot het verleden. In december 2019 heeft de Tweede Kamer een motie aangenomen om te onderzoeken in welke mate niet-medisch noodzakelijke operaties nog worden uitgevoerd bij kinderen.

Genitale verminking

In 2017 tikten de Verenigde Naties (VN) Nederland op de vingers: zorg ervoor dat intersekse kinderen oud genoeg zijn om zelf toestemming te kunnen geven voor geslachtsoperaties. De VN-comités voor kinderrechten en tegen marteling spraken zich ook uit tegen onomkeerbare ‘normaliserende’ ingrepen bij jonge kinderen. Zelfs het Europees Parlement windt er geen doekjes meer om: niet-medisch noodzakelijke ingrepen bij intersekse kinderen zijn ‘genitale verminking’. Het Parlement spoorde lidstaten in 2019 aan om zo snel mogelijk wetgeving aan te nemen die deze operaties verbieden, zoals Malta en Portugal al deden.
“

Er gaat zoveel leed mee gepaard als de keuze niet blijkt te kloppen

“Er gaat op latere leeftijd zoveel leed mee gepaard als de keuze niet blijkt te kloppen, of als een persoon liever geen operatie had gehad”, zegt moeder Kirstin. “We hebben veel ervaringsverhalen gelezen en documentaires gezien zoals Orchid, my intersex adventure. Daar konden we van leren. Wij wilden het anders doen.”

In de okergeel en petrolblauw geschilderde keuken smeert vader Sander een paar boterhammen, terwijl Wen Long de wenteltrap opklimt die de woonkamer met ‘haar domein’ verbindt. Daar liggen stapels Donald Ducks op de grond te wachten om herlezen te worden. Een complete Legoset met als thema het Chinees Nieuwjaar pronkt in de vensterbank. Schuin eronder een plankje met een van Wen Longs dierbaarste bezittingen: een flesje parfum van Chanel, gekocht van haar eigen geld – “Wil je een beetje op je pols?”

Van haar lichaam dat anders is heeft ze niet zo’n last, wel van de onwetende en soms veroordelende maatschappij. “De meeste mensen zien mij als meisje, maar vanbinnen is dat heel anders. Het leuke is dat ik echt zelf mag weten wat ik ben. Ik hoef niet te kiezen tussen jongens- of meisjesdingen, dus ben ik gewoon mezelf.” Ze klinkt als een modern, genderneutraal opgevoed kind. Boogschieten en turnen, een roze iPod en een speelgoedhelikopter, voor Wen Long is er niets tegenstrijdigs aan.

“

Een spreekbeurt over intersekse vond de juf geen onderwerp voor kinderen

Maar niet iedereen kan het met elkaar rijmen. “Grote mensen zeggen soms: een meisje en een jongen ineen? Dat kan niet, dat bestaat niet.” Een spreekbeurt over intersekse vond de juf geen onderwerp voor kinderen. “Ik ben er ook mee gepest. Als je geen jongen bent en ook geen meisje, dan ben je niks, zeiden ze.”

Nieuwsgierige artsen

Om advies in te winnen over wat hun kindje op medisch vlak nodig zou hebben, togen de ouders nog voor Wen Longs komst in Nederland naar het ziekenhuis met een stapel onderzoeksverslagen van het adoptiebureau. Ze hoefden niet gelijk te beslissen of het een jongetje of een meisje was, vertelde een dokter in het Amsterdamse VU Medisch Centrum. Maar een geslachtsoperatie was volgens hem wel het uiteindelijke doel. “Dat hij meteen begon over opereren, was echt een red flag. Hij bleek nog minder over intersekse te weten dan wij”, zegt Kirstin. Het was hun eerste en laatste afspraak met deze arts.
“

Artsen wilden 'het wel even zien'

Bij elke dokter die ze met Wen Long bezoeken, al is het maar voor een simpele controle, voelen de ouders dat ze haar moeten beschermen. Kirstin: “Fysieke grenzen hebben we stevig moeten afbakenen, want verpleegkundigen en artsen waren erg nieuwsgierig.” Sander: “Iedereen wilde het wel even zien.” Kirstin: “Schaamteloos, eigenlijk.”
Beeld: Marije Kuiper
Ze heeft begrip voor jonge ouders die hun intersekse baby laten opereren. “Stel, je bent net bevallen, hebt nooit van intersekse gehoord en treft een chirurg die zegt dat het beter is om zo snel mogelijk te kiezen. Je moet heel stevig in je schoenen staan om dat advies in de wind te slaan.”
Lichamelijke integriteit

Mensenrechtenactivisten en artsen verschillen van mening over de noodzaak van operaties bij jonge intersekse kinderen. In een ingezonden brief in de Volkskrant schreven uroloog Tom de Jong en gynaecoloog Concetta Salvatore in 2015 naar aanleiding van een eerder interview in diezelfde krant: ‘Laat duidelijk zijn dat er jaarlijks honderden kinderen op goede gronden aan hun geslachtsdelen moeten worden geopereerd met uitstekende resultaten en zonder gevolgen voor hun latere functioneren op psychologisch of seksueel gebied.’

Miriam van der Have, directeur van de Nederlandse organisatie voor seksediversiteit (NNID), denkt er anders over: “Sommige kinderen hebben een vagina, anderen een piemel en weer anderen een frummeltje. Dat dat niet geaccepteerd wordt, is een sociaal probleem dat niet medisch opgelost moet worden. Het gaat erom dat je niet onnodig in een klein kind snijdt. Lichamelijke integriteit is een mensenrecht, en mensenrechten zijn niet onderhandelbaar.”

Want wat vertel je in een wereld die is opgedeeld in roze en blauw, vol gender reveal-feestjes en ideeën over boys will be boys en meisjes als schattige prinsessen aan vrienden en familie? Om alle vragen voor te zijn, plaatsten de ouders een bericht op Facebook: ‘Wij zijn papa en mama geworden! De eerste vraag die velen zullen stellen, heel logisch: Is het een jongen of een meisje? Daar kunnen wij kort en duidelijk over zijn. Wen Long is Wen Long. Het komt erop neer dat Wen Long een beetje van alle twee is. De toekomst zal leren of Wen Long een meisje of een jongetje of een mix wil zijn, en wat ons betreft is dat allemaal goed.

Gym op school

‘Kunnen jullie zien welk schaap een meisje is en welke een jongen?’, vraagt een Texelse schaapsherder in de film Meisjesjongensmix aan Wen Long en twee vriendinnetjes. ‘Deze heeft hoorns dus ik denk een jongen.’ Fout. ‘Dát is een meisje!’ Mis. De derde is het lastigst. Het blijkt een kween. ‘Het is een schaap dat een ram is en een ooi. Hij heeft jongens- en meisjesdingen.’

Wen Longs lijf, net als haar identiteit nog volop in ontwikkeling, kan nog alle kanten op gaan. Een team van artsen in Rotterdam waar het gezin wél vertrouwen in heeft, houdt haar goed in te gaten. Na een jaar in Nederland besloten de ouders toch op advies van een psycholoog één gender te kiezen.

“

Ik vind dat een dokter pas mag opereren als kinderen er zelf over uit zijn of ze een jongen of meisje zijn

De X werd in de gemeentelijke persoonsregistratie vervangen, en ze kreeg een paspoort waar een V in prijkte. Sander: “De maatschappij is nog niet ingericht op een non-binaire identiteit. Met deze keuze gaf omkleden voor gym op school of bij turnen geen gedoe. Maar ze mag het altijd weer veranderen”, zegt Sander.

“Het is toch raar?”, zegt Wen Long terwijl ze hond Phoebe aait. “Ik vind dat een dokter pas mag opereren als kinderen er zelf over uit zijn of ze een jongen of meisje zijn, zelfs als ze dan al twintig jaar zijn. En misschien willen die kinderen helemaal nooit geopereerd worden. Dat mag ook.” De vriendinnetjes met wie Wen Long de herder bezocht, snappen het gelukkig wel. Samen kletsend concluderen ze in de film: ‘Een schaap is een schaap, ze horen allemaal bij dezelfde kudde.

Dit artikel verscheen eerder in het OneWorld magazine in 2020.

Bron: vimeo.com

Waarom die angst voor non-binaire mensen?

Waar komt de angst en haat voor mensen die zich niet óf als man, óf als vrouw identificeren vandaan?

Geslachtsregistratie: M, V, X of helemaal niks?

De rechter bepaalde dat Leonne Zeegers zich mag registreren als iemand bij wie het geslacht niet kon worden vastgesteld.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —  € 8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —  € 6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
 Totaal
Subtotaal in winkelwagen € 0,00
Besteltotaal € 0,00

  • € 0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons