‘Consent’, oftewel wederzijdse instemming, is hét sleutelwoord om seksueel grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Maar hoe vraag je toestemming zonder dat het spontane ervan af gaat? En hoe trek je je toestemming weer in? Twee seksuologen geven hun beste tips. ‘Als je niets vraagt, weet je niks.’
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Stel je voor: het is ’s avonds laat. Na een leuke eerste date waarop je besloot met hem/haar/hen mee naar huis te gaan zijn jullie aan het zoenen, en jij wilt wel verder gaan. Maar wil de ander wel? Hoe tast je dat af?
“
Instemming kan zorgen voor meer ruimte: je onderzoekt samen hoe ver je wilt gaan
Veel mensen reageren schamper als het gaat over wederzijdse instemming en seks: ‘Moet ik soms een contract tekenen voordat ik met iemand naar bed ga?’ Maar nu steeds meer slachtoffers van seksuele intimidatie naar buiten komen, wordt duidelijk hoe belangrijk het is om elkaars grenzen te kennen
Toestemming vragen, of in het Engels: consent, wordt geassocieerd met onzekerheid: dan durf je er blijkbaar niet voor te gaan. Maar die gedachte moeten we leren omdraaien, zegt seksuoloog Leila Lambrechts. “Het is júist sexy als je om instemming durft te vragen. Want iemand de kans geven jou af te wijzen, dat moet je maar durven.”
Ook relatietherapeut en seksuoloog Nynke Nijman ziet dat veel mensen het gevoel hebben dat consent hen begrenst. Dat dan niets meer spontaan kan of mag, en dat veel mensen ervan uitgaan dat seks altijd ‘spontaan’ moet zijn. Terwijl de instemming juist kan zorgen voor meer ruimte: je onderzoekt samen hoe ver je wilt gaan. Daarvoor is het belangrijk dat iedereen op elk moment nee mag zeggen. “Zonder dat je daarmee raar of preuts bent.”
Wie A zegt, hoeft geen B te zeggen
“
Als je niets vraagt, weet je dus eigenlijk nog niks
Maar hoe vraag je om toestemming op een manier dat het leuk en sexy blijft? Het belangrijkste is goede communicatie. Een veelzeggende blik, een aanraking: als je elkaar goed aanvoelt, kán het genoeg zijn. Maar als je op ‘een gevoel’ vertrouwt, zet je de deur open naar grensoverschrijdend gedrag, zegt Lambrechts. “Voor de een is een knipogende emoji flirterig, voor de ander vriendschappelijk. De een ziet kreunen als een vorm van instemming, de ander is altijd stil tijdens de seks.” Kortom: als je niets vraagt, weet je dus eigenlijk nog niks.
Er zijn ook non-verbale manieren om aan te geven wat je wilt. Zoals iemands hand (zonder dwang) naar een intieme plek verplaatsen of die daar juist weghalen. Lambrechts: “Natuurlijk hoef je niet bij élke beweging te vragen: mag ik nu mijn hand hier neerleggen? En nu hier? Maar je kunt wel af en toe even checken: ben je oké? Vind je dit fijn? En bouw het rustig op, dat schept ook een veilige sfeer.”
Die veilige sfeer is essentieel, meent Lambrechts. “Bij grensoverschrijdend gedrag zie je vaak dat macht een rol speelt; de ene persoon is bang om de ander af te wijzen.” Maar ook het feit dat je iemand nog niet goed kent, kan een situatie ingewikkeld maken, vertelt Nijman. “Je weet niet hoe de ander zal reageren op jouw afwijzing.” Behalve consent leren vragen en geven, moeten we dus ook leren omgaan met een afwijzing. “Zodat mensen hun emoties niet uiten in frustratie of woede naar de ander.”
Beeld:Nanna de Jong
Helaas merkt Lambrechts in haar seksuologiepraktijk dat veel mensen denken: als ik A zeg, moet ik ook B zeggen. Hoe verder de avond vordert – misschien zijn de kleren al uit – hoe groter die drempel wordt. Haar tip: probeer die situatie vooraf af en toe in gedachten af te spelen. Hoe zou ik alsnog ‘nee’ zeggen? “Uit onderzoek is gebleken dat je hersenen dan als het ware denken dat je het al eens hebt meegemaakt. Daardoor is het makkelijker om toestemming in te trekken als je echt in die situatie zit.”
Toestemming vragen wordt (waarschijnlijk) wettelijk verplicht
Ook in een nieuwe wet rondom seksuele misdrijven – die in het voorjaar van 2022 wordt behandeld – speelt toestemming een belangrijke rol. Elke vorm van seks tegen iemands wil (ook zonder fysieke dwang) wordt in de nieuwe wet als verkrachting beschouwd. In de wet staat niet hoe expliciet toestemming moet worden gegeven, maar de veiligste optie is natuurlijk gewoon te vragen.
Ook binnen een relatie is consent belangrijk
“Vroeger móest een getrouwde vrouw seks hebben met haar man, om aan haar ‘huwelijkse plichten’ te voldoen”, vertelt Lambrechts. Tot 1991 bestond verkrachting binnen het huwelijk in Nederland niet. Alleen gedwongen seks buiten het huwelijk kon daaronder vallen. Lambrechts merkt dat mensen het gevoel hebben dat seks in een relatie er nog altijd bij hoort, of je nou zin hebt of niet. Terwijl ook in een relatie instemming belangrijk is. Ook van mannen, want het beeld is dat zij altijd seks willen. “Daarom vinden mannen het vaak moeilijk om te zeggen dat ze geen zin hebben.” Ze moedigt koppels aan om soms te zeggen: ‘Ik heb gewoon even geen zin.’ Zonder daar een specifieke reden voor te hoeven geven.
Beeld:Nanna de Jong
“
Om consent vragen, maar ook antwoord geven, is een kwestie van oefenen
Om consent vragen, maar ook antwoord geven, is een kwestie van oefenen. “Als je al twintig jaar samen bent zonder ooit over seks te praten, dan weet je vaak niet eens de goede woorden te vinden om aan te geven wat je wil”, legt Nijman uit. Om daarachter te komen kan het fijn zijn om eerst zelf meer te leren over seks. “Er bestaan tegenwoordig veel podcasts over dit onderwerp. Dan kom je er al snel achter dat wat wij als norm zien: hoe vaak we seks hebben, hoe gevarieerd, met hoeveel opwinding en met wie, maar voor weinig mensen ook echt de norm is.”
Hoe zit het met de dickpic?
En hoe zit het met hét symbool voor seksuele intimidatie in het digitale tijdperk: de dickpic? Als beide kanten erop zitten te wachten kan ‘sexting’ (oftewel seksuele berichtjes sturen) leuk zijn, denkt Lambrechts. Maar online consent is volgens haar wel gewoon een kwestie van vragen. Nijman beaamt dat. Een onverwachte foto van een geslachtsdeel kan heel intimiderend zijn. “Het is zonde als het leuke, flirterige contact ineens stopt, omdat een van de twee zich geïntimideerd voelt. Denk daarom eerst na: zit de ander hier ook op te wachten?” Daar kun je achterkomen door bijvoorbeeld te vragen: ‘Zal ik een sexy foto naar je sturen?’ “Als de ander ja zegt, kun je het rustig opbouwen”, zegt Lambrechts.
Beeld:Nanna de Jong
Houd het laagdrempelig: ‘Ben je oké?’
Uitdrukkelijk vragen om instemming hoeft volgens Nijman niet de spanning uit het gesprek te halen. “Als je het niet vraagt, dan is er een kans op afwijzing. Het wordt juist spannend wanneer je weet dat de foto gewenst is en de reactie positief kan zijn.” Consent hoeft ook geen groot ‘ding’ te zijn, denkt ze. Het kan simpelweg al door te vragen: ‘Ben je oke?’ Volgens Lambrechts kun je het ook luchtig en laagdrempelig houden. “Je mag er best om lachen, grapjes maken, emoji’s gebruiken. Dan wordt het makkelijker om aan te geven wat je wel en niet opwindend vindt.”
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
