Wani Saki Michael Lotiyu maakt zich hard voor vrouwenrechten in Zuid-Sudan.
Identiteit

‘Zuid-Sudan heeft mannen nodig die opkomen voor vrouwenrechten’

Mannen moeten veel meer betrokken worden bij problemen die vrouwen ondervinden, zegt de Zuid-Sudanese Wani Michael. Met zijn campagne Men4Women vraagt hij daar aandacht voor. ‘Mijn landgenoten vinden gendergelijkheid maar een westers concept, dat willen we doorbreken.’

Door 1 oktober 2020
feminisme gendergelijkheid Goal Getters mannen rechten SDG5 Seks & gender vrouwenrechten
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Als de Zuid-Sudanese Wani Michael, voluit Wani Saki Michael Lotiyu, iets is, dan is het wel een betrokken burger. Maar voor zo’n betrokken burger bracht hij maar weinig tijd door in zijn eigen land. Na zijn geboorte in 1989, tijdens de burgeroorlog in Zuid-Sudan, leefde hij het grootste deel van zijn leven in vluchtelingenkampen in Uganda. Sinds 2010 woont hij weer in Zuid-Sudan, en is hij politiek zeer actief.
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.
Wani pleit vooral voor meer politieke betrokkenheid van jongeren, wereldwijd. Vorig jaar vertegenwoordigde hij de jeugd van Zuid-Sudan tijdens de onderhandelingen over het vredesakkoord tussen de regering en de oppositie. Inmiddels is hij als jeugdvertegenwoordiger lid van de Commissie van Aanbevelingen voor de Nationale Grondwet (NCAC).

Onwetendheid

Behalve voor jongeren zet Wani zich ook in voor vrouwen. Problemen waar vrouwen vaak alleen voor staan, wil hij oplossen door mannen erbij te betrekken. Bijvoorbeeld met de campagne Men4Women, waarmee Wani mannen voorvechters maakt voor vrouwenzaken. Hiervoor betrekt zijn Okay Africa Foundation mannen in gesprekken over bijvoorbeeld menstruatie, strijdt de stichting voor belastingontheffingen op maandverband en deelt de groep maandverband uit op Valentijnsdag.
“

De mannen wisten niets van vrouwenrechten, daar moest verandering in komen

Al jong werd Wani zich bewust van huiselijk geweld in zijn omgeving. Een van zijn buren in het Ugandese vluchtelingenkamp in Mongula sloeg zijn vrouw bijvoorbeeld elke dag. Zijn verlangen om iets te doen tegen gendergerelateerd geweld werd nog verder aangewakkerd in 2010, toen hij als student Ontwikkelingsstudies langsging bij de school in Zuid-Sudan waar zijn vader werkte. In de omliggende regio Goli komt gendergerelateerd geweld veel voor.

In de informele gesprekken die Wani met vrouwen en mannen samen voerde, was hij verbaasd over de reacties. “De vrouwen wisten goed waar ik het over had, want ze hadden er allemaal wel eens mee te maken gehad.” Voor de mannen was dat anders: ze hadden geen idee wat Wani bedoelde als hij hun vroeg of ze wisten dat je vrouw slaan een van de ergste dingen is die je als man kunt doen. “Ze wisten niets van vrouwenrechten! Daar moest verandering in komen.”

Mannen als voorvechters

In 2016 werd Wani directeur van de Okay Africa Foundation, een non-profitorganisatie met verschillende maatschappelijke projecten gericht op weerbaarheid van vrouwen en jongeren. Met collega’s boog hij zich over de vraag hoe ze gendergerelateerde problemen konden aanpakken. “We moesten mannen er meer bij betrekken”, vond Wani.

“Vrouwenproblemen worden vaak gezien als zaak die alleen vrouwen aangaat, en waar vrouwen alleen mee moeten dealen. Maar het zijn toch echt vrijwel altijd mannen die vrouwen verkrachten. En de personen die vrouwen niet in de politieke ruimte betrekken, zijn ook mannen. We hebben mannen nodig die voorvechters zijn van vrouwenonderwerpen. Mannen die feminist zijn. Zodat ze helpen begrijpen dat het niet oké is om vrouwen te slaan. Dat vrouwen rechten hebben en dat mannen hen met respect moeten behandelen. Dat er gelijkheid moet zijn. Zo kunnen we genderproblemen tackelen vanuit het mannelijke perspectief.”

“

We vertellen de jongens dat ze goed moeten zorgen voor een meisje dat menstrueert

De Okay Africa Foundation bezocht basisscholen en middelbare scholen en praatte met meisjes en jongens samen over reproductieve gezondheid. Hoe gebruik je bijvoorbeeld maandverband? “We wilden dat jongens begrepen dat de veranderingen die hun lichamen doormaken, ook bij meisjes aan de hand zijn. In rapporten van het ministerie van Onderwijs hadden we gelezen dat meisjes soms van school gaan omdat ze gepest worden als ze menstrueren. We vertellen de jongens dat ze dat niet moeten doen. Dat ze de verantwoordelijkheid hebben om juist goed te zorgen voor een meisje dat menstrueert. Ze is je zuster.” De stichting is van plan om ook met volwassenen gesprekken op gang te brengen over gendergerelateerde onderwerpen.

Gendergelijkheid als westers concept

Dat gesprek is volgens Wani nog niet zo gemakkelijk. “In ons land is het taboe om over menstruatie te praten. Ook voor ons was het een grote uitdaging om het op scholen aan te kaarten: mensen worden er heel verlegen van. Dat zit diep geworteld in onze cultuur, net als de aanname dat alle beslissingen door mannen worden genomen. Zelfs over gezinsplanning bepaalt niet de vrouw, maar de man. Mannen beheersen in die zin dus ook de lichamen van hun vrouwen.”
“

Zuid-Sudanezen vinden gendergelijkheid een westers concept, dat proberen we te doorbreken

Wani denkt dat dat te maken heeft met de bruidsschat, die hij zelf bijvoorbeeld ook voor zijn vrouw betaalde. “In Zuid-Sudan betaal je een prijs voordat je een vrouw trouwt, dat kan geld zijn of bijvoorbeeld honderd koeien of schapen. Veel mensen denken daarom dat je daarna de volledige controle kunt opeisen.” Voor een gesprek hierover staan weinig mensen open, merkte hij. Ook de overheid niet: “Zuid-Sudanezen vinden gendergelijkheid een westers concept en noemen het ‘voor de witten’. Dat idee proberen we te doorbreken.”

Toch ziet Wani al wat veranderen. “Dat gebeurt ook niet van de ene op de andere dag, het is een proces.” Om genderstereotypen te doorbreken, zijn bijvoorbeeld meer vrouwen in het parlement nodig. Dankzij affirmative action1 vervullen vrouwen in Zuid-Sudan, gezien over alle lagen van de overheid, al 35 procent van de functies, vertelt Wani (volgens het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken is dat 27 procent, red.).

Jongeren uit hun comfortzone

De overheid wordt bovendien steeds jonger, ziet Wani tot zijn grote vreugde. “72 procent van onze bevolking is tussen de 15 en 35 jaar oud. Ze moeten meedenken over hoe ze hun land voorwaarts kunnen helpen.” Hij roept jongeren – waar ook ter wereld – op om politieke betrokkenheid te tonen. “De jeugd is in de meerderheid, maar we zijn nog geen voorvechters van ons eigen leven. Mensen bepalen vóór ons. Jongeren moeten uit hun comfortzone komen als ze willen dat hun land vooruitgaat. Rechten worden niet gegeven, die worden opgeëist.”
Virtual Forum Youth at Heart
Het ministerie van Buitenlandse Zaken organiseert op 2 november 2020 een virtual forum rondom Youth, Education and Work. Het forum gaat over het verbeteren van de perspectieven van jongeren wereldwijd, onder meer met beter onderwijs dat aansluit op de arbeidsmarkt. Ook politieke en maatschappelijke betrokkenheid van jongeren is daarbij belangrijk. Tijdens het forum worden verschillende webinars georganiseerd waarbij 500 jongeren en partners (wereldwijd) kunnen participeren. Aanmelden kan vanaf 1 oktober.
Veel jongeren denken volgens Wani dat politiek niets voor hen is, omdat politiek vaak wordt voorgesteld als iets van de elite, of als een vuil spel. “De mensen die beweren dat zij ons land hebben bevrijd, zoals de South Sudan Liberation Movement, doen vaak alsof politiek gemaakt is voor ouderen en zij de enigen zijn die over het bestuur van het land mee kunnen praten. Ze willen gewoon doorgaan met over ons regeren.” Jongeren kunnen dit doorbreken, denkt Wani, die hoopt dat zij bij lokale verkiezingen actief worden en van zich laten horen.

Niet geïntimideerd

Dat die stap niet makkelijk is, ervaarde hij zelf al vaak. Als jongste lid van de Zuid-Sudanese Commissie van Aanbevelingen voor de Nationale Grondwet wordt hij door zijn tafelgenoten soms ‘het kleinkind’ genoemd. “De eerste keer dat ik bij een vergadering aanschoof, zeiden commissiegenoten: ‘Ga jij maar voetballen’. Maar ik was niet geïntimideerd door leeftijden en titels en zei dat ik fundamentele onderwerpen zou aandragen. Nu gaan ze naar me op zoek als ik er niet ben, want ze weten dat ik zaken op tafel leg die het land kunnen veranderen.”
“

We moeten de leiders zijn van vandaag, niet van morgen

Neem de samenstelling van de regering: Wani is maar wat trots op de invulling van drie ministerposten, waar hij flink voor heeft gelobbyd. De minister van Jeugd en Sport en de minister van Petroleum – “een grote bijdrage aan onze economie”, aldus Wani – zijn in de dertig. De minister van Milieu is jong én vrouw. Zelf wil Wani zich in de toekomst ook verkiesbaar stellen, om gouverneur of misschien zelfs president te worden. “We moeten de leiders zijn van vandaag, niet van morgen.”

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken.

Deze Iraanse vrouwen schrijven een wet die ze beschermt tegen hun man

Podcastmaker Misha Melita volgde de vrouwen in hun strijd.

Mannen hebben het zwaarder dan vrouwen? De cijfers zeggen iets anders⁠

Hoe vergroot de ‘Wet van Sullerot’ de loonkloof?

  1. In het Nederlands wordt ‘affirmative action’ ook wel ‘positieve discriminatie’ genoemd, maar die term is niet helemaal accuraat en niet neutraal. Affirmative action is een geheel aan maatregelen die genomen kunnen worden om een ondergerepresenteerde groep ergens aan bod te laten komen, zoals quota of voorrang geven aan aan bepaalde sollicitanten. ↩︎

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons