In de documentaire 'Marcher sur l'eau' worstelt een dorp in Niger met watertekort, tot ze onder hun huizen water vinden. Beeld: Still uit Marcher sur l’eau

5 films waarin de klimaatramp al in volle gang is

Het nieuwste IPCC-rapport laat er geen twijfel over bestaan: een minderheid van welvarende landen is verantwoordelijk voor de meerderheid van de uitstoot van broeikasgassen. Toch dragen zij veel minder de gevolgen van de crisis, zo is allang bekend. Filmjournalist Omar Larabi tipt vijf films vanuit het perspectief van hen die die gevolgen wel dragen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Opnieuw een alarmerend rapport van VN-Klimaatpanel IPCC. Het is het derde in een reeks van drie en maakt pijnlijk duidelijk: er rest de wereld heel weinig tijd om de doelen uit het beroemde Klimaatakkoord van Parijs (2015) te behalen. Bovendien heeft het rapport oog voor de relatie tussen klimaatverandering en armoede: een minderheid van welvarende landen is verantwoordelijk voor de meerderheid van de uitstoot van broeikasgassen.

De klimaatcrisis kan vaag en ver weg lijken

Films kunnen helpen de klimaatcrisis invoelbaar te maken. Maar wat als die films dat alleen doen vanuit een westers perspectief, waarin een eventuele klimaatramp iets in de toekomst is? Filmjournalist Omar Larabi tipt vijf films waarin de catastrofe al in volle gang is, vanuit het perspectief van hen die die gevolgen wel dragen.

El abrazo de la serpiente (2015)

(Embrace of the Serpent)

De Colombiaanse filmmaker Ciro Guerra laat door de ogen van een sjamaan zien hoe het Amazonegebied in de toekomst wordt verwoest door de hebzucht van de westerse mens. In dit historische drama gidst de sjamaan tijdens twee perioden westerse wetenschappers door de wildernis. In 1909 helpt de sjamaan een Duitse etnograaf die aan malaria lijdt bij de zoektocht naar een medicijn; in 1940 wijst hij een Amerikaanse botanist de weg naar een middel om rubberbomen ziektevrij te maken. In beide gevallen denken de westerlingen dat yakruna – een fictieve geneeskrachtige plant – de heilige graal is. Maar de sjamaan weet dat de plant alleen zaligmakend is als je hem met mate gebruikt.

In de film staat de tegenstelling tussen het samenleven met de natuur en de ontginningsdrift van de westerling centraal. Sjamaan Karamakate is net als de acteur die hem vertolkt, Nilbio Torres, een van de laatste overlevenden van zijn volk.

Marcher sur l’eau (2021)

(Above Water)

In de dorpsschool van Tatis in Niger legt een meester aan zijn leerlingen uit waarom er niet altijd water is: “Dat komt door klimaatverandering.” In het droge seizoen moet de 12-jarige Houlaye namelijk dagelijks noodgedwongen samen met haar dorpsgenoten en bepakt met waterzakken een kilometerslange tocht naar een waterbron maken. Ter plaatse doen ezels het werk: via een katrol trekken zij emmers vol water uit de grond.

Het begin van de oplossing voor de crisis is het besef dat we allemaal onderdeel zijn van het probleem

Totdat de inwoners van Tatis erachter komen dat er onder hun huizen ook water stroomt, op 200 meter diepte. Al die jaren liepen ze over water. Misschien kan een non-profit organisatie helpen een put te slaan? Alle dorpelingen zijn bereid een steentje bij te dragen om het waterprobleem op te lossen. Deze korte documentaire van filmmaker, actrice en activist Aïssa Maïga heeft een hoopgevende boodschap: het begin van de oplossing voor de klimaatproblematiek is beseffen dat we allemaal onderdeel zijn van het probleem.

Angry Inuk (2016)

(Te zien bij Filmzie en Dafilms.com)

Filmmaker Alethea Arnaqua-Baril verdedigt in haar eerste lange documentaire de zeehondenjacht van haar gemeenschap, de Inuit. Acties van dierenwelzijnsorganisaties en overheidsbeleid tegen de jacht op babyzeehondjes – waar de Inuit juist niet op jagen – hebben ervoor gezorgd dat ook de markt voor de huiden van volwassen zeehonden volledig is ingestort. Terwijl de oorspronkelijke bewoners van het noorden van Canada economisch afhankelijk zijn van deze handel. Daarnaast maakt smeltend ijs door klimaatverandering de jachtgronden steeds moeilijker begaanbaar.

De jachtgronden van de Inuit worden steeds moeilijker begaanbaar

Arnaquq-Baril neemt de kijker mee naar dorpen als Kimmirut en Iqaluit, plekken die PETA en Greenpeace volgens haar nooit hebben bezocht. Daar laat ze de levenswijze van haar volk zien. Ze zet haar woede – zie de titel – om in een activistische, prikkelende film.

Beasts of the Southern Wild (2012)

Als een flinke storm zich aandient dan kan geen dijk de geïsoleerde vissersgemeenschappen ver buiten New Orleans redden. De 6-jarige Hushpuppy, die met haar vader in een klein vissersdorpje in de laaggelegen ‘bayou’ woont, een streek die de inwoners liefkozend ‘de Badkuip’ noemen, realiseert zich hoe kwetsbaar deze mooie plek is. In magisch-realistische visioenen met mythische wezens ziet ze hoe de ijskappen smelten en hoe een overstroming onafwendbaar lijkt.
Beeld: Still uit Beast Of The Southern Wild
Filmmaker Ben Zeitlin laat zien hoe weinig oog de Amerikaanse overheid heeft voor de gevolgen van klimaatverandering voor mensen uit achtergestelde gebieden. Juist die mensen castte hij voor zijn met prijzen overladen drama. Zo wordt de vader van Hushpuppy gespeeld door Dwight Henry, die nog geen acteur was en ten tijde van orkaan Katrina in 2005 ‘tot aan zijn nek in het water’ stond. Intussen maakte Henry furore in verschillende andere speelfilms.

Parasite (2019)

(Te zien bij verschillende VOD-diensten)

De met vier Oscars bekroonde komische thriller van Zuid-Koreaan Bong Joon-ho draait in beginsel om de klassenstrijd, maar zinspeelt ook op de gevolgen van klimaatverandering. De familie Kim – vader, moeder, dochter en zoon – woont in een smoezelig kelderappartement en heeft het plan bedacht om zich te laten inhuren door het rijke gezin Park door zich voor te doen als chauffeur, huishoudster, bijlesdocent en kunsttherapeut. Als hun nieuwe bazen vertrekken op een campingtrip nestelen de Kims zich in het geniep in hun luxueuze villa, waar ze dromen van een rijk bestaan.

De have-nots lijden onder extreem weer, de haves hebben hun schaapjes op het droge

Totdat de familie Park onverwachts terugkeert na te zijn natgeregend door een storm. De familie Kim treft thuis een met rioolwater overstroomde kelder aan, waardoor ze hun toevlucht moeten zoeken in de noodopvang. Bong laat zien dat de have-nots nu en in de toekomst lijden onder extreem weer, terwijl de haves hun schaapjes op het droge hebben.

Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 7 januari 2022.

Te huur in Zimbabwe: ruime woning met uitzicht op milieuramp

Hoe bereid ik me voor op een klimaatramp?

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons