Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
De Nederlandse consument heeft het licht gezien. Zo’n 70 procent van de huishoudens heeft inmiddels een contract voor groene stroom, zo staat te lezen in de jaarlijkse
Stroomranking1, die vorige week verscheen. Ook de elektrische auto blijkt geliefd; in januari 2019 reden er in Nederland 45.000 volledig elektrische exemplaren rond. Een
verdubbeling vergeleken met een jaar eerder.
Niet alleen burgers, maar ook overheden zetten in op elektrisch. Nog enigszins omstreden was de aankondiging eerder dit jaar dat Amsterdam vanaf 2030 alle niet-elektrische auto’s uit de bebouwde kom wil weren. Als het aan de Nederlandse overheid ligt, zijn vanaf dat jaar sowieso alle nieuw verkochte auto’s elektrisch. Met tal van belastingvoordelen en subsidies wil de overheid burgers aansporen tot de aanschaf van elektrische auto’s en de afsluiting van hun gaskraan, waarvoor ze honderden miljoenen steekt in het programma Aardgasvrije Wijken.
Achterloper
Nederland op de goede weg dus? Niet echt, lezen we ook meteen in de Stroomranking. In 2018 werd namelijk slechts 16,3 procent van de elektriciteit die we hier produceren, opgewekt uit hernieuwbare bronnen. Een schamele 1,4 procentpunt meer dan het jaar daarvoor. Nederland blijkt daarmee een achterloper; gemiddeld produceren EU-landen voor 17 procent aan duurzame energie.
Hoe kan het aantal ‘groene’ huishoudens en de totale hoeveelheid duurzaam opgewekte energie zó erg verschillen? Daarvoor moeten we allereerst naar de industrie kijken. De zakelijke markt neemt namelijk ruim drie keer zoveel energie af als de Nederlandse huishoudens. En die zakelijke energiemarkt is aanzienlijk grijzer dan die voor consumenten. Kijken we naar het aantal leveranciers dat in de Stroomranking een 8 of hoger scoort op duurzaamheid, dan wordt dat verschil pijnlijk duidelijk: 11 van de 31 consumentenleveranciers, tegenover 8 van de 37 leveranciers voor de industrie. Gemiddeld scoren de zakelijke leveranciers met een 5,3 een vol punt lager dan de consumentenleveranciers (6,3).
“
Het is goed mogelijk dat jouw energie grijs is terwijl er wel een groen certificaat aan hangt
Energieleveranciers kunnen hun grijze stroom daarnaast als groen verkopen door aan die stroom aangekochte certificaten te hangen – zogenaamde GvO’s (Garanties van Oorsprong). Die certificaten kunnen bedrijven binnen Europa aan elkaar doorverkopen, en vormen een levendige handel. Dit werkt zo: een energieproducent die groene energie opwekt, krijgt voor elke opgewekte megawattuur (MWh) een GvO toegekend. Die MWh gaat dan het energienet op en de GvO de handelsmarkt. Noorwegen genereert bijvoorbeeld veel energie uit waterkracht (uit bijvoorbeeld bergmeren) en kan dus veel GvO’s verkopen – aan Nederlandse energieleveranciers bijvoorbeeld. Cumulatief zijn er net zoveel GvO’s op de markt als er groene stroom in het Europese energienetwerk zit, maar het is dus heel goed mogelijk dat jouw energie grijs is terwijl er wel een groen certificaat aan hangt.
Steeds schoner
Nu kun je je afvragen of een overstap naar elektrisch zinvol is als er nog zoveel grijze energie in omloop is. Het antwoord daarop is simpel: ja. Hoewel de groene-energieproductie in Nederland op het moment nog weinig voorstelt, is het streven om in 2030 70 procent van de in Nederland opgewekte energie uit hernieuwbare bronnen te halen, aldus
het Klimaatakkoord. Daarbij is elektrisch ook op dit moment al duurzamer dan koken op gas of rijden op benzine – zelfs wanneer je auto volledig op grijze stroom rijdt, leidt dat tot aanzienlijk minder schade aan klimaat en gezondheid,
weet Natuur & Milieu.
Biomassa: duurzaam of niet?
Wat ook een hernieuwbare energiebron wordt genoemd, is biomassa – denk aan organische materialen als hout, gft-afval, rioolslib en plantaardige olie. In theorie mooi: het zorgt hooguit voor een circulatie van CO2 die toch al in de lucht hangt (bomen bijvoorbeeld, nemen CO2 op, wat bij de verbranding ervan weer vrijkomt, waarmee weer nieuwe bomen kunnen groeien, et cetera.), waar bij de verbranding van aardoliën en gas CO2 uit de grond wordt gehaald die daar voor eeuwig opgeslagen had kunnen liggen. Toch wordt het etiket ‘duurzaam’ daarmee ook geplakt op bijvoorbeeld de verbranding van bomen die we in de Verenigde Staten laten kappen of van palmolie uit Indonesië.
Vorige maand concludeerde de European Academies Science Advisory Council (EASAC) dan ook dat biomassa geen duurzaam alternatief is om energie op te wekken. Veel van de brandstoffen, zoals hout en palmolie, worden naar Nederland verscheept (wat veel uitstoot veroorzaakt) en zijn afkomstig van plantages waarvoor de natuur ruim baan moest maken. De verbranding van biomassa was een paar jaar geleden nog goed voor ruim 60 procent van de ‘duurzame’ energie die we in Nederland produceren.
“Neem de CO2-uitstoot van de elektrische auto”, zegt Marieke Reisinger, Communicatieadviseur Mobiliteit en klimaat bij Milieu Centraal, “die stoot nu al zo’n 50 procent minder CO2 uit dan een auto die op brandstof rijdt. Dat verschil wordt alleen maar groter naarmate meer stroom die uit het stopcontact komt duurzaam is opgewekt. Naar de toekomst toe worden elektrische auto’s dus steeds ‘schoner’.”
Het Klimaatakkoord (hoewel
volgens critici niet ambitieus en daadkrachtig genoeg) zet in op energie uit wind en zon. De productie en het gebruik van grijze energie moet onaantrekkelijker worden door onder meer een jaarlijks hoger wordende heffing op CO
2-uitstoot (emissierechten). Er worden daarnaast vanaf 2020 elk jaar enkele tientallen miljoenen vrijgemaakt voor de ondersteuning van nieuwe innovatie.
Klaarstomen voor de toekomst
Idealisme zal waarschijnlijk niet lang meer de enige drijfveer zijn om over te stappen op elektrisch. Belastingen op auto’s die rijden op fossiele brandstoffen worden vermoedelijk hoger. Deze auto’s worden tegelijkertijd tweedehands minder waard naarmate elektrisch rijden voordeliger wordt. Groene energie zal goedkoper worden, grijze energie duurder en de terugverdienperiode voor het laten aanleggen van zonnepanelen korter.
“
Overstappen op elektrisch is een manier om jezelf, je huis en je producten klaar te stomen voor de toekomst
Er wordt zelfs
geëxperimenteerd met slim energieverbruik waarmee je geld verdient – energieleverancier Vandebron trapte een pilot af waarin elektrische auto’s alleen in de ‘daluren’ worden opgeladen – het laden stopt tijdelijk wanneer het energieverbruik van Nederland piekt. Op dit moment schakelt energienetbeheerder TenneT grote (grijze!) gascentrales in wanneer het energienet zwaar belast wordt – als we om 6 uur ’s avonds met z’n allen de verwarming aanzetten en staan te koken bijvoorbeeld. De gascentrales vragen daarvoor bijzonder hoge bedragen aan TenneT. TenneT betaalt Vandebron voor het opvangen van de piekmomenten, en Vandebron op haar beurt keert deelnemers aan de pilot gemiddeld 250 euro per jaar uit.
Overstappen op elektrisch is dus niet alleen op dit moment al zinnig, maar is ook een manier om jezelf, je huis en je producten klaar te stomen voor de toekomst. Daarbij geldt: hoe eerder hoe beter. Wel even checken of die energieleverancier écht groene stroom levert of enkel de certificaten aankoopt.
Wel een écht groene bijdrage leveren met je energieverbruik?
Check welk cijfer jouw energieleverancier krijgt in de Stroomranking en stap over als dat niet een 8 of hoger is. En wist je dat je een investering in zonnepanelen er vaak al in vijf tot zeven jaar uit hebt? Daarna heb je de groenste stroom mogelijk, gratis en vanaf je eigen dak. Milieu Centraal ontwikkelde de tool Verbeterjehuis, waarmee je kunt bekijken hoe jouw huis groener kan.
