Een Galamsey Beeld: Daaf Borren

Atewabos in vizier van Chinese bedrijven

Het rommelt in de Ghanese politiek, nu de regering al enkele maanden een schimmige deal met China bespreekt. Het Atewabos, 70 kilometer ten noorden van Accra, heeft vanwege de vele grondstoffen in het gebied de belangstelling van de Aziaten gewekt. Maar China wil hooguit 15 miljard voor de ontginningsrechten neerleggen. Dat terwijl een dergelijk akkoord grote gevolgen heeft voor het milieu, de omliggende dorpen en de watervoorziening van ruim vijf miljoen Ghanezen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Wanneer Daryl Bosu zijn terreinwagen voorzichtig een hobbelige helling afstuurt, schieten twee mannen met emmers de bosjes in. “Dat zijn illegale mijnwerkers die, koppig als ze zijn, nog steeds naar goud zoeken terwijl de galamsey, de illegale mijnbouw, recent is stilgelegd in Atewa.” Bosu werkt bij natuurorganisatie A Rocha Ghana, en strijdt tegen illegale activiteiten in natuurgebieden.

De galamsey vormt in andere delen van Ghana nog steeds een grote uitdaging voor de organisatie. “In Atewa hebben we bijna alle galamsey aan banden weten te leggen, maar in Accra wordt ondertussen een miljardendeal met China onderhandeld voor grootschallige mijnbouw, die ernstige gevolgen kan hebben voor het Atewabos”, legt Bosu uit.

BauxietBeeld: Daaf Borren
Jan Kamstra maakt duidelijk waar China’s interesse op is gebaseerd. Kamstra werkt voor de International Union for Conservation of Nature (IUCN NL) en lobbiet met A Rocha voor behoud van het bos. “De Ghanese regering heeft met een conglomeraat van Chinese bedrijven een principeakkoord gesloten voor de ontwikkeling van de bauxietindustrie”, zegt hij. “Met die deal is tussen de tien en vijftien miljard dollar gemoeid.” Bauxiet is de belangrijkste grondstof voor aluminium, en zeer gewild in het sterk groeiende China.

“Er is weinig bekend over de plannen”, vervolgt Kamstra. “De regering onderhandelt achter gesloten deuren met China omdat de deal controversieel is en ernstige gevolgen heeft voor het bos, de omliggende gemeenschappen en de watervoorziening.”

"Als China hier grootschalig bauxiet gaat delven, zijn de gevolgen voor Atewa niet te overzien.”

Recent onderzoek van Bellingcat laat zien dat de deal verstrekkende gevolgen kan hebben voor ruim vijf miljoen mensen. Het bos herbergt een flinke hoeveelheid bedreigde bomen, primaten en amfibieën, het voedt diverse boerengemeenschappen, en vormt de bron van drie grote rivieren. De Densu, Ayensu en Birim zijn niet alleen de watertoevoer voor lokale dorpen, maar leveren ook schoon drinkwater voor ruim vijf miljoen mensen stroomafwaarts, waaronder ook de hoofdstad Accra.

Bosu wandelt over een onvruchtbare rode vlakte, de grond is er gortdroog. Aan de hand van de galamseymijnen die in maart van dit jaar zijn gesloten, laat hij zien welke verstrekkende consequenties mijnbouw voor het milieu heeft. “Als China hier grootschalig bauxiet gaat delven, zijn de gevolgen voor Atewa niet te overzien.” Hij wijst in de verte, waar soortgelijke rode zandvlaktes te zien zijn, met her en der een achtergelaten roestende bulldozer.

Een achtergelaten bulldozer op een galamseyvlakteBeeld: Daaf Borren
Bosu legt uit waarom de grond zo droog is. “Mijnbouw vindt veelal plaats langs de oevers van rivieren, omdat er water nodig is bij de winning van grondstoffen. Ook wordt de rivier gebruikt om afvalstoffen makkelijk te lozen, zodat het water enorm vervuild raakt.” Hij vertelt dat op het hoogtepunt van de illegale mijnbouw nog slechts een derde van het rivierwater drinkbaar was, zodat de lokale bevolking genoodzaakt was water uit nabijgelegen regio’s in te voeren. “Als China groen licht krijgt om bauxiet te delven, wordt het water uit de rivieren vrijwel ondrinkbaar”, voorspelt Bosu.
“Ook sociaaleconomisch zullen de gevolgen groot zijn”, vertelt Bosu. Pal daarna trapt hij op de rem van zijn auto, stapt uit en rent een cacaoveld in. Even later komt hij terug met Coco Jean, een cacaoboer. “Mijn cacaoveld ligt relatief ver van de oevers van de Birim, waardoor mijnwerkers weinig interesse hadden in mijn grond”, vertelt Coco Jean. “Niettemin heb ik al meermalen een bod op mijn grond afgeslagen.” De cacaoboer legt uit dat hij kampt met de gevolgen van de galamsey. “Voor de mijnbouw was mijn grond goed voor vijf zakken cacao, tegenwoordig oogst ik er nog maar drie.”
Coco JeanBeeld: Daaf Borren
Op weg naar een nabijgelegen dorp vertelt Bosu hoe de mijnindustrie hele gemeenschappen heeft ontwricht. Terwijl boeren hun land kwijtraken, is de Ghanese jeugd vatbaar voor de ‘easy money’ in de mijnindustrie. Het dorpshoofd onderschrijft dat, wanneer we hem even later spreken. “In korte tijd verdienen mijnwerkers relatief veel geld en dat werkt aanlokkelijk voor de jeugd, met excessief alcoholgebruik en ongeplande zwangerschappen als gevolg.”

Hij verwacht dat de ontwrichtende effecten van China’s bauxietindustrie enorm zullen zijn. “Mijnbouwbedrijven zijn niet bang om een tekort aan werkkrachten met kinderen op te vangen. Ouders zullen het extra geld niet weigeren, waardoor de klaslokalen leegstromen en de kinderarbeid in de regio toeneemt.”

Op weg naar een nabijgelegen dorp vertelt Bosu hoe de mijnindustrie hele gemeenschappen heeft ontwricht

Toch blijft het dorpshoofd opgewekt, terwijl hij de bron van de Densu toont. Tijdens zijn rondleiding door het dorp blijkt dat de gemeenschap volledig leunt op haar eigen inwoners. Langs de Densu woekert bamboe, die de oevers van de rivier tegen erosie beschermt. Het kraakheldere water kabbelt door het dorp, waar vrouwen water uit de rivier scheppen. Jongeren wassen kleren, terwijl een kind bovenstrooms een paar slokken water drinkt.

Dit dorp is kwetsbaar, en zal het niet redden als hier Chinese mijnbouwbedrijven neerstrijken, nadat ze een slordige vijftien miljard hebben neergeteld voor het Atewabos. Alleen de Ghanese overheid kan de ondergang van deze ‘onbetaalbare’ samenleving verhinderen – maar dan moet kortetermijndenken plaats maken voor een langetermijnvisie.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons