Klimaat

Boeren gedupeerd door ‘mislukte’ pijpleiding

De Trans Adriatische Pijpleiding (TAP) dreigt zijn politieke doel mis te lopen, maar heeft ondertussen al het nodige leed veroorzaakt op het platteland van Albanië. Boeren verliezen hun land, hun zonen zijn aan handen en voeten gebonden.

Door 13 november 2017
Albanie boeren klimaatonrecht politiek
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Agim Bendo heeft een smalle strook pruimenbomen, ingeklemd tussen graan. Dwars door zijn land lopen rupssporen. Onder de strook van zo’n dertig meter ligt inmiddels een gaspijpleiding. “We probeerden de machines tegen te houden. Een jaar lang. Ze zeiden: ‘stop ons en je vliegt de gevangenis in’. Uiteindelijk gaven we op. Dat was emotioneel.”

Bendo krijgt compensatie van TAP. De pijpleiding moet niet-Russisch gas naar Europa brengen door Griekenland, Albanië en Italië. Graanboeren krijgen minder compensatie, fruittelers meer. TAP heeft het op papier goed gespecificeerd. “Maar ze doen alsof mijn bomen twee jaar oud zijn. Ze zijn tien jaar oud”, zegt Bendo, die dus te weinig geld zou krijgen door creatieve boekhouding.

Van het kastje naar de muur

Lange tijd probeerde Bendo de machines tegen te houden. Hij toog ook naar Tirana met zijn overall – en werd van het kastje naar de muur gestuurd. Thuis rest enkel onvrede. “Hier”, zegt hij. “Probeer dit.” Zelfgemaakte rakia. Sterker dan rum, de keel pijnigend. “Ik drink iedere ochtend een glas. Met koffie. Dat heelt. We doen het allemaal hier.”

In het dorp knikt men afkeurend als de naam van Bendo – die een goud horloge draagt – ter sprake komt. Jaloezie, vermoedelijk. Het geld van TAP wordt gezien als overdadig. Verrassend veel boeren die we spreken, zijn positief. Graanboeren bijvoorbeeld verliezen slechts één jaar werk, terwijl ze goed worden gecompenseerd. Vanwaar die verdeeldheid? “Luister”, vertelt een landeigenaar. “Mensen zijn hier arm. Ze hebben niet eens eten. Dan ben je blij met alles. Maar nee, het is niet genoeg, als je goed rekent”, vertelt de man, die bang is om zijn naam te geven. “Want u weet hoe het hier werkt.”

Bron: youtu.be
Fatalisme typeert dit land. Men weet dat de overheid ‘samenspant’ met TAP om de doordrammers van hun land te gooien; acquisitie in jargon. Een echte vuist kunnen de Albanezen niet maken. “Ik ging naar een advocaat, die zeer ervaren is”, zegt Bendo. “Hij zei: blijf vooral stil en neem het geld aan. Als u zo doorgaat, krijgt u niets. Als zelfs advocaten ons niet kunnen helpen, wat moeten we dan?”

Dat Gazprom de TAP-pijpleiding straks vermoedelijk zal gebruiken, maakt de zaak extra ironisch. Het idee achter TAP is het tegenovergestelde: gas uit Azerbeidzjan en later Turkmenistan moet de unie minder afhankelijk maken van Rusland. Doordat Azerbeidzjan slechts de helft gebruikt, mag Rusland de rest gaan ‘parasiteren’, tot grote teleurstelling van Brusselse energieambtenaren.

Protestbeweging

Op de oprit van Urim Bajzektari ligt graan te glanzen. Terwijl zijn vrouw börek maakt van eigen meel, pakt Bajzektari een grote map met stapels brieven uit de kast, en spreidt ze neer over de tafel. Allemaal geschreven aan TAP. Bajzektari is de leider van het dorp geworden, welbespraakt en intelligent. Een uitzondering. “In het begin luisterden de mannen niet. Ze tekenden, op hetzelfde moment, mijn petities tegen de pijpleiding én de contracten van TAP!”.
“

Er is een verschil tussen wat er hier staat beschreven en wat daadwerkelijk is betaald

Later kreeg hij de neuzen in dezelfde richting. Een protestbeweging ontstond met Bajzektari in het middelpunt. Nu zit hij voorovergebogen over de stapel brieven. Hij heeft verloren. “Onze grootste problemen zijn gerelateerd aan de compensatie. Er is een verschil tussen wat er hier staat beschreven en wat daadwerkelijk is betaald”, zegt Bajzektari, die ook naar de lange termijn kijkt: zijn familie mag het land 400 jaar lang niet voor andere doeleinden gebruiken. “In economisch betere tijden wil je misschien het land misschien verkopen. Of zelf iets beginnen. Nu zitten de volgende generaties hieraan vast. Raar toch? Vroeger waren we gewoon eigenaar”, zegt Bajzektari.

Bron: youtu.be
Hij bekijkt de stapels brieven. “Als we dit voor de rechter brengen, dan winnen we. Het staat hier allemaal geschreven! Maar we geloven niet in gerechtigheid in dit land”, vertelt de boer, die ook werd gedreigd met acquisitie, maar toch iets meer geld kreeg toegestoken na de klachten. “Maar niet genoeg.”

Als hij ons later naar zijn land rijdt – in een oude Mercedes, zoals iedereen hier – rijden we over een weg die TAP heeft aangelegd. Het energiebedrijf financierde ook scholen en heeft een rits aan sociale programma’s. “Uiteindelijk is TAP goed voor ons land”, zegt Bajzektari. “Vooral economisch. Maar voor ons, de boeren, is het verschrikkelijk.”

Burgers en lokale gemeenschappen zijn de dupe van peperdure pijpleidingen

Lees hier meer over de inmiddels omstreden Trans-Adriatische Pijpleiding

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Lees en steun

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons