Bommen op Vlieland: waarom mogen militaire oefeningen in beschermde natuur?

Bijna dagelijks vallen er bommen op de Vliehors, een beschermd natuurgebied op Vlieland. Defensie houdt er al jaren militaire oefeningen, tot grote zorgen van natuurorganisaties. Want soms hebben die oefeningen grote gevolgen. Zo ontstond in 2019 een hevige duinbrand toen een F-16 zijn doel miste. 

Toch kreeg Defensie een vergunning om militaire oefeningen in beschermd natuurgebied te doen. Een zogeheten ecologisch adviesbureau bracht namelijk positief advies uit aan het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (destijds Landbouw, Natuur en Voedselzekerheid), dat over de vergunning moet beslissen. In het aanvraagproces wordt zo’n ecologisch adviesbureau gevraagd om onderzoek te doen naar de schadelijke gevolgen voor de natuur. En die concludeerde dat significant negatieve effecten ‘met zekerheid’ niet zouden optreden.  

Leefgebied voor beschermde dieren en vogels 

De Vliehors is de grootste strandvlakte van West-Europa. Het atypische duinlandschap, omringd door de Noordzee en Waddenzee, is het leefgebied van zeldzame vogels en beschermde zeezoogdieren als de zeehond. In het najaar is het gebied de rust- en voedplaats voor miljoenen trekvogels. Het is niet voor niks aangemerkt als beschermd Natura 2000-gebied.  

Waarom mag Defensie dit unieke ecosysteem dan toch gebruiken voor militaire oefeningen? “Als de activiteiten van Defensie al geen significante effecten hebben op de natuur, dan hoef je nergens meer een vergunning voor aan te vragen”, stelt Ellen Kuipers, bioloog bij de Waddenvereniging. Zij en Natuurmonumenten stapten daarom in 2022 naar de rechter om de natuurvergunning van Defensie aan te vechten. 

Luister naar de podcast 

De strijd tussen Defensie en natuurorganisaties loopt al jaren. Hoe zit het met natuurvergunningen voor beschermd natuurgebied en wat doen ecologische adviesbureaus precies? Hoe komt zo’n bureau tot de conclusie dat bommen gooien niet schadelijk is voor de natuur? Onderzoeksjournalist Esmée Koeleman trok naar het gebied en geeft antwoorden in de nieuwe OneWorld-podcast Natuurcensuur.