‘Ik ruik angstzweet bij bedrijven die duurzaamheid moeten bewijzen’

“Wil je bij ons werken?” Een logische vraag tijdens een sollicitatiegesprek, maar een vreemde vraag tijdens een klantgesprek over een duurzame lening. Het bedrijf uit de voedselverwerkende industrie was al maanden op zoek naar een duurzaamheidsexpert zoals ik. Het stond daarin niet alleen; het afgelopen jaar zag ik de vacatures naar dit soort functies explosief groeien en stuurden meerdere headhunters me een DM. De reden? Frans Timmermans.

Timmermans is de man achter de Europese Green Deal, het plan om Europa naar een duurzame en circulaire economie te sturen. Een belangrijke hoeksteen van deze deal is de Corporate Sustainability Reporting Directive, afgekort CSRD. Deze richtlijn verplicht de 50.000 grootste Europese bedrijven – denk aan Ahold Delhaize, Bosch en Volkswagen – om vanaf 2025 jaarlijks openheid te geven over hun impact op het milieu. En net zoals bij de financiële cijfers in het publieke jaarverslag moet een accountant inhoudelijk checken of alle cijfers over duurzaamheid kloppen.

In de honderden pagina’s tellende richtlijn staat exact omschreven welke informatie terug moet komen in zo’n CSRD-rapport. Denk aan het tonen van de totale CO2-uitstoot, óók van de spullen die het bedrijf inkoopt. Produceer je veel afval? Dat moet in het rapport. Heb je significante impact op de biodiversiteit? Opschrijven. Bij een grote impact op het milieu moet het bedrijf plannen maken om dat te verminderen. Een radicale verandering.

Zodra ik ‘CSRD’ laat vallen bij klanten, zie ik een mix van werk- en frustratiezweet op het voorhoofd ontstaan. Ze hebben maandenlang koortsachtig moeten wroeten naar betrouwbare duurzaamheidsdata binnen het bedrijf. Bedrijven registreren al jaren de kosten en baten in euro’s, maar de kosten en baten voor het milieu vastleggen is nieuw. Tel daar het gebrek aan mensen met duurzaamheidskennis bij op en de frustratie is compleet.

Ik ruik ook angstzweet. Sommige bedrijven sidderen bij de gedachte dat een milieuorganisatie langskomt om hen met slechte rapportcijfers om de oren te slaan. Ik hoor ook al dat investeerders en banken deze duurzaamheidsinformatie mee gaan nemen in hun investeringsbeslissingen. Bovendien: voldoe je niet aan de CSRD-eisen, dan kunnen boetes of sancties volgen van de Autoriteit Financiële Markten.

De angst om de slechtste van de klas te worden, motiveert bedrijven wel. Enkele maanden na het gesprek met de voedselverwerker ontmoette ik hun nieuwe hoofd duurzaamheid: “Wij worden een duurzame koploper!” Die stoffige richtlijn uit Brussel heeft een grotere invloed dan ik had verwacht. Maar of de impact op het milieu dan ook snel minder wordt? Ik hoop het.

Deze column verscheen in december 2023 in OneWorld Magazine.