Verwoestende storm Idai komt door ónze CO₂-uitstoot

Idai kwam op 14 maart in Beira aan wal; stortregens en zware windhozen overvielen de stad, en twee grote rivieren – de Pungue en Buzi – traden buiten hun oevers. Hele dorpen kwamen daardoor onder water te staan. Meer dan vijfhonderd mensen werden gedood en zo’n vijftienhonderd mensen raakten gewond. De storm vernietigde verschillende infrastructuren, en gewassen werden door het water weggespoeld – waardoor boeren plotseling niets meer te oogsten hadden.

Het totale dodental in Mozambique, Zimbabwe en Malawi bedraagt nu al meer dan zevenhonderd. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) waarschuwde bovendien voor een mogelijke uitbraak van door water verspreide ziektes, zoals cholera.

Tegelijkertijd onthulde de Afrikaanse Ontwikkelingsbank (AfDB) dat zeven van de tien landen die wereldwijd het meest worden blootgesteld aan de gevolgen van klimaatverandering in Afrika liggen. Dat terwijl het continent verantwoordelijk is voor minder dan 4 procent van de wereldwijde uitstoot van broeikasgassen – die de opwarming van de aarde versnellen en daarmee bijdragen aan klimaatverandering.

“Zoals ik vaker heb gezegd over de verergering van klimaatverandering: wij hebben het probleem in het noorden gecreëerd, maar de zuidelijke landen dragen de zwaarste gevolgen – niet omdat de natuur discrimineert tegen de armen, maar omdat ontwikkelingslanden niet in staat zijn om het geld bij elkaar te krijgen dat nodig is om de infrastructuur te verbeteren, en zo de effecten van klimaatverandering te beperken”, aldus Gelbspan.

Gelbspan noemt het een ironisch toeval dat op het moment dat Zuidoost-Afrika door de cycloon werd getroffen, de staat Nebraska in het Amerikaanse Midwesten ook onder water stond, als gevolg van een van de ergste overstromingen uit haar geschiedenis.

Volgens Gelbspan toont het langslepende herstel aan hoe immoreel de wereldwijde welvaartskloof tussen noord en zuid daadwerkelijk is. “Tenzij de wereld snel van koers verandert, kunnen wij allemaal geconfronteerd worden met de grillen van de natuur.” Uiteindelijk is het zoals een voormalig klimaatonderhandelaar van de Verenigde Naties zei: ‘We zitten allemaal in hetzelfde schuitje en als de ene helft zinkt, zinken we allemaal.’

De kwetsbaarheid van de Mozambikaanse bevolking wordt vergroot door extreme armoede, die nog eens extra wordt versterkt door een sinds 1975 – toen het land onafhankelijk werd van Portugal – steeds opnieuw oplaaiende burgeroorlog. Zodoende herstelt het land nog steeds langzaam van de verwoestende cycloon van 2000. “Door de burgeroorlog zijn belangrijke delen van de fysieke en commerciële infrastructuur op het platteland verwoest. Talloze wegen, bruggen, winkels, scholen en gezondheidszorginstellingen werden vernietigd, wat leidde tot 15 miljoen dollar aan schade”, aldus de Voedsel- en Landbouworganisatie (FAO).

“De landen die het minst bijdragen aan klimaatverandering en voor wie het economisch gezien het moeilijkst is om de gevolgen van klimaatverandering het hoofd te bieden, krijgen te maken met de grootste toenames in temperatuur-variabiliteit”, stelde Sebastian Bathiany, hoofdauteur van de studie, in het persbericht.

Ngakane legt uit dat Mozambique kwetsbaar is voor klimaatverandering, en vertelt dat onderzoek aantoont dat het land nu al kampt met de negatieve gevolgen ervan, zoals droogte, overstromingen en cyclonen zoals Idai – die vooral de armste bevolking zwaar treffen. “Als de opwarming van de aarde toeneemt als gevolg van CO2-emissies, zullen kustlanden als Mozambique in de toekomst waarschijnlijk steeds vaker zware klimaatrampen meemaken,” zegt ze.

“In Beira zijn meer dan 92.000 huizen en 3.200 scholen verwoest, wat respectievelijk zo’n 150.000 mensen en nog eens 91.000 studenten heeft getroffen. Dat zijn slechts een paar voorbeelden van de negatieve gevolgen van zulke rampen op gewone burgers.” Volgens Ngakane is het duidelijk dat er meer dan ooit een fundamentele machtsverschuiving nodig is.

Vertaling: Inge Oosterhoff.