Nsimba Valene Lontanga
Achtergrond

De enige kleur die de beauty-industrie ziet is groen

Er komen steeds meer verantwoorde crèmes en foundations op de markt, maar zijn die ook beschikbaar voor elke huidskleur? Nsimba Valene Lontanga zoekt naar duurzame opties voor haar huid: ‘Ik kan nauwelijks terecht bij Etos of de Bijenkorf.’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Als zwart meisje met Congolese roots zag ik hoe mijn tantes en andere vrouwen die op mij leken hun huid bleekten – de zichtbare naweeën van decennia brute Belgische kolonisatie. Van mijn moeder kreeg ik juist de boodschap mee om mijn kleur te vieren, vooral om me te sterken als enige Afrikaanse kind in een wit dorp. Maar hoe trots ik ook was op mijn zwarte huid, via de media kreeg ik juist mee dat er in een witte wereld geen ruimte was voor mijn schoonheid. Dat uitte zich ook bij mijn lokale drogist, waar tussen de tien tinten foundation maar één variant zat die voor mij zou moeten zijn. Alsof zwarte mensen in één tint geboren worden, in plaats van in honderden. Alsof er maar één zwarte persooon ‘het waard is’ – naar de bekende slogan van L’Oréal. Die gold blijkbaar niet voor mij.

Het aanbod van cosmetica voor de donkere huid is in Nederland beperkt. Ik kan nauwelijks terecht bij Etos of de Bijenkorf

Het aanbod van cosmetica voor de donkere huid is in Nederland nog beperkt. Ik kan nauwelijks terecht bij Etos of de Bijenkorf en moet vertrouwen op de zogeheten black beauty shops. Maar ook dat zijn niet bepaald safe spaces: Aziatische eigenaren bepalen de standaard en verkopen niet zelden zeer schadelijke producten. De schappen vol met relaxers (chemische middelen om krulhaar stijl te maken) en huidbleekmiddelen symboliseren de tegenstrijdigheid: een ‘zwarte ruimte’ die tegelijkertijd tegen zwarte schoonheid is.

Safe spaces

Mijn werkelijke safe space vind ik tegenwoordig bij de #blackgirlmagic-beweging, een in de VS ontstane wereldwijde online beweging van zwarte vrouwen die hun natuurlijke uiterlijk waarderen. De vrouwen geven elkaar schoonheidstips om hun donkere huid niet te camoufleren, maar juist te accentueren. Mede door de invloed van #blackgirlmagic veranderde het gesprek over en het aanbod van cosmetica voor zwarte mensen. Vooral invloedrijke Amerikaanse vloggers zoals Jackie Aina dwongen de grote merken om ook zwarte mensen mee te nemen in hun productontwikkeling.

Door tips van vrouwen uit de #blackgirlmagic-beweging kan ik nu nudelipgloss vinden die geschikt is voor mijn lippen

Mede door Aina’s tips en die van andere zwarte vrouwen in de #blackgirlmagic-beweging kan ik nu nudelipgloss vinden die niet meteen wit uitslaat, en ook voor mijn lippen geschikt is. Vroeger moest ik verschillende tinten mengen om mijn ‘naakte’ kleur te creëren. Mijn beautyroutine is niet langer een manier om me te conformeren aan een witte schoonheidsnorm, maar is een manier geworden om bij te dragen aan een beter zelfbeeld en een diversere wereld.
Beeld: Carline Huge
Zangeres Rihanna is één van de eerste supersterren die duidelijk het groeiende zelfbewustzijn onder zwarte mensen heeft meegenomen in haar cosmeticalijn Fenty Beauty. Met de lancering in 2017 veroorzaakte ze een wervelstorm met make-up in veertig tinten. Elke tintgroep – licht, medium, taankleurig, diep – heeft weer tien schakeringen. Inmiddels is haar lijn uitgebreid naar vijftig kleuren. Er was duidelijk behoefte aan dit soort diversiteit: in het eerste jaar leverde het haar al een omzet op van 500 miljoen euro. Met haar inclusieve en zeer succesvolle merk heeft Rihanna de schoonheidsnorm opgerekt. Haar boodschap: de donkere huid verdient een net zo divers en kwalitatief aanbod als alle andere huidtinten.

Fenty Beauty maakt een sterk statement voor een inclusievere toekomst en de producten zijn niet op dieren getest, maar wat nog ontbreekt is aandacht voor duurzaamheid. De consument wil dat wel graag: 66 procent van de millennials is bereid meer geld uit te geven aan duurzame merken, blijkt uit de studie Business of Fashion van McKinsey uit 2018. Steeds meer consumenten verwachten dat beautymerken en hun leveranciers zich zullen richten op een groenere wereld. Hoe consumenten van kleur daarover denken, daar is nauwelijks iets te vinden. Wellicht worden zij op dit vlak over het hoofd gezien.

Cosmetica speciaal voor zwarte vrouwen wordt grotendeels niet gemáákt door zwarte vrouwen

De beauty-industrie speelt wel actief in op de zorgen om het milieu en een gezonde leefstijl onder millennials, maar het lijkt erop dat consumenten met een donkere huid nauwelijks in deze plannen worden meegenomen. De Environmental Working Group (EWG), een Amerikaanse activistische organisatie die onderzoek doet naar onder meer chemicaliën in producten, concludeerde dat cosmetica speciaal bedoeld voor zwarte mensen slecht scoren op veiligheid. Zo geldt voor cosmetica voor een algemeen publiek dat 40 procent ‘weinig zorgwekkend’ is als het gaat om ‘potentieel gevaarlijke ingrediënten’. Denk daarbij aan stoffen die mogelijk hormoonverstorend zijn, in verband worden gebracht met huidkanker of het risico op huidallergieën verhogen.

Bij cosmetica voor zwarte vrouwen is dat flink lager: minder dan 25 procent. EWG schreef ook dat de cosmetica speciaal voor zwarte mensen grotendeels niet is gemaakt door zwarte mensen. Je zou dus kunnen zeggen dat er een tekort is aan mensen van kleur die veilige keuzes maken voor de donkere huid.

Alles uit dezelfde fabriek

Iemand die wél de weg kent achter de schermen van de cosmetica-industrie, is de Senegalees-Amerikaanse schoonheidsexpert Diarrha Ndiaye. Ze werkte onder andere als socialemediastrateeg bij L’Oréal en als productontwikkelaar bij het Amerikaanse cosmeticamerk Glossier. In de Amerikaanse podcast Naked Beauty deelde ze onlangs haar belangrijkste lessen en ervaringen. “Racisme zit heel diep”, zegt ze. “Uiteindelijk gaan alle merken naar dezelfde fabrieken, waar dezelfde chemici werken. Deze scheikundigen creëren formules voor mensen die niet mijn huidtype hebben. Er wordt gekozen voor one size fits all.”

Ndiaye wil nu een eigen, duurzaam merk voor mensen van kleur ontwikkelen onder de naam Ami Cole. Het is tijd voor een wereld waarin ook alle zwarte mensen zich veilig voelen tijdens het smeren, vindt ze. Daarbij hoeft ze niet het wiel opnieuw uit te vinden, maar kan ze voortbouwen op wat de Indiaas-Amerikaanse online influencer en ondernemer Deepica Mutyala heeft neergezet. Zij stond aan de wieg van het inclusieve schoonheidsmerk Live Tinted, dat begon als een discussieplatform over schoonheid en cultuur met tegenwoordig 60.000 Instagram-volgers. Live Tinted bracht dit jaar een duurzame multicorrectiestick voor alle huidtinten op de markt. Alle ingrediënten zijn veganistisch, niet op dieren getest en de producten zijn vrij van mogelijk hormoonverstorende stoffen als parabenen en ftalaten.

Beeld: Carline Huge

Zwart en groen

Los van de initiatieven van Ndiaye en Mutyala is duurzame make-up voor de donkere huid nog nauwelijks binnen handbereik, merk ik als liefhebber. Toch vind ik een aantal voorlopers die zwart zijn en groen leven. Zo is er BLK + GRN (Black + Green), een Amerikaanse ‘marktplaats’ waar zwarte ondernemers make-up en verzorgingsproducten aanbieden die niet giftig zijn voor mens en natuur. Oprichtster Kristian Henderson, expert in volksgezondheid, gelooft in een holistische benadering; de kracht van planten en natuur inzetten om je gelukkiger te voelen. Toch is ook het aanbod bij BLK + GRN beperkt: er zijn maar enkele opties voor foundationtinten, mascara, lippenstift en highlighter.

Dichterbij, in Europa, stuit ik op Maréna Beauté, een Zweeds-Senegalees merk voor mensen van kleur met een grote verscheidenheid aan tinten. Het is alleen, behalve dierproefvrij, niet uitgesproken duurzaam. Grotere Amerikaanse merken als de haarverzorgingslijn SheaMoisture en natuurlijk make-upmerk BLAC Minerals zijn dat wel, maar hun assortiment – dierproefvrij en zonder mogelijk hormoonverstorende stoffen – is dan weer niet compleet genoeg om er je hele schoonheidsritueel mee te kunnen doen. De basis, foundation, ontbreekt bijvoorbeeld.

Het Amerikaanse Plain Jane is het enige duurzame merk met opties voor alle huidtinten én een vrouw van kleur als eigenaar

Het Amerikaanse merk Plain Jane heeft een niet-giftige, plantaardige basis en is het enige duurzame merk dat speciaal voor mensen van kleur is, opties heeft voor alle huidtinten én een vrouw van kleur als eigenaar heeft. Aan de andere kant van dit spectrum is er het populaire Color FX, ook een in de Verenigde Staten gevestigd merk dat veganistisch en dierproefvrij is. Het richt zich niet alleen op vrouwen van kleur, maar heeft een foundationaanbod met veertig tinten, waarvan de helft bruintinten zijn. Het merkenaanbod is dus maar klein, maar er is hoop.

Alleen online

Zwarte vrouwen buiten de VS kunnen voor deze groen-zwarte schoonheidsproducten niet zomaar naar een winkel. We zijn aangewezen op het internet, met een enorme klimaatvoetafdruk als gevolg. Denk aan de CO₂-uitstoot bij transport, maar ook aan alle extra verpakking voor vervoer. Liever zou ik naar de drogist om de hoek gaan, in plaats van online te moeten bestellen. Over verpakkingen van de inclusieve, duurzame cosmetica is niet bij elk merk iets vermeld. Plain Jane heeft sinds vorig jaar wel de plastic flacon voor de concealer en de corrector vervangen door een papieren variant, maar over het algemeen lijken zero-waste-verpakkingen nog een brug te ver voor deze niche. De producten zullen ook niet voor iedereen betaalbaar zijn: voor een matte lippenstift van Maréna Bauté betaal je al gauw 30 euro (inclusief verzendkosten), de correctiestick van Live Tinted is 23 euro (exclusief verzendkosten vanuit de VS) en voor een foundation van Plain Jane moet je bijna 38 euro (weer exclusief verzenden vanuit de VS) neerleggen.

Veilige en milieuvriendelijke cosmetica zijn dus voor vrouwen zoals ik nog niet bepaald binnen handbereik, maar er is wel steeds meer informatie te vinden. Als je twijfelt over je aankoop, kun je in de database Skin Deep van kenniscentrum EWG opzoeken hoe het product scoort op potentieel schadelijke ingrediënten. Onlangs zijn er 1100 producten voor de zwarte huid toegevoegd. Ik hoop dat ik daar binnenkort ook cosmetica van zwarte, vrouwelijke ondernemers als Ami Cole tussen kan vinden.

Dit artikel verscheen eerder in OneWorld-magazine.

‘Koester je kroeshaar’

‘Ik wil lelijk mogen zijn’

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons