‘s Ochtends half zeven. Ik sluit de deur van de auto en loop in de stilte van de vroege dag naar de open schuur. Daar hangt mijn overall. Over de houten nepkoe
als ie schoon gewassen is, over de steunbalk als ie nog gewassen moet worden.
Schuin steek ik over naar de melkstal. Deur open, licht aan. De geur van melk,
aangedikt door de warmte van de koeling. Jas uit, aan de haak, tas met appel en
banaan ook, overall aan en m’n voeten in de laarzen. Licht uit, deur open en met
de handen in de zakken loop ik naar de potstal. Kijken wat de koeien uitspoken:
niks doen, eten, herkauwen of ongeduldig wachten op het melken. Dat is wat
koeien doen.
Natuurlijk beestengedrag
Veel liggen er vandaag kalm bij, het weer is maar zozo dus haast om te worden
gemolken en daarna naar het grasland te gaan, hebben de dames niet.
De koeien liggen in een potstal, typisch voor een biologische boer. De mest wordt
niet opgevangen in een kelder onder de koeien maar wordt verwerkt in stro, of
in dit geval, door houtsnippers. De koeien lopen de mest zelf vast en er wordt
regelmatig een nieuwe laag snippers bij gestrooid.
Dat is wat anders dan de standaard ligboxenstal, waar koeien op roosters boven de mestkelder lopen en in een ligbox kunnen dutten. En zonder dat ik in de kop van een koe kan kijken, denk ik dat ze zo’n potstal prettiger vinden. Koeien vertonen meer natuurlijk gedrag, voor zover dat kan bij deze gedomesticeerde beesten. Vinden wij ook prettiger, en wij zijn immers ook gedomesticeerd.
De koeien liggen en herkauwen langer, zijn rustiger en vertonen synchroon gedrag. En dat is belangrijk bij kuddedieren. Ze doen meer met z’n allen, ze eten samen, lopen samen en rusten samen. Dat schept een band. Lekker en veilig gevoel. En dan blijven ze er ook nog eens fysiek gezonder van, de klauwen zijn stukken sterker en ze glijden niet snel uit. Minder blessuregevoelig.
Composthoop
En de impact op het milieu, die pakt ook beter uit bij een potstal. Zo’n potstal is
eigenlijk een composthoop, en compost dat is een natuurlijke verwerking van
afval. Het herfstige bos met de bladeren is een composthoop in optima forma. En
het voordeel van die natuurlijke verwerking in die composthoop-potstal is dat er
weinig tot geen ammoniak vrijkomt. Ammoniak is slecht voor het milieu, een potstal is goed voor het milieu.
Nadelen zijn er ook. Ik loop de potstal in en jaag de koeien op naar de wachtruimte voor de melkstal. Het loopt zwaar en de koeien en ik worden er vies van. Maar last hebben we daar niet van. Last heb ik wel van de vieze uiers waar de dames de melkstal mee binnenlopen. Het kost me een minstens kwartier per melkbeurt om de uiers
schoon te maken.
Slowfood in de maak. Dat kost meer moeite en gaat, tja, langzaam.
Pfff, een boer moet klagen.
