Deze gelovigen staan op voor het klimaat

Volgens Sheikh Rashid is het niet moeilijk geloofsgenoten te overtuigen van het belang van duurzaamheid. “Ik heb nog nooit meegemaakt dat mensen het ermee oneens zijn. Duurzaamheid is niets nieuws, het is een oud principe uit de Koran, dat mensen deels ook al naleven. Daar herinner ik ze aan: je bent er al mee bezig. Ik probeer dan een gesprek aan te gaan over wat er nog meer binnen hun bereik ligt om te veranderen. Iedereen kan op zijn eigen manier bijdragen. Elk mens heeft daartoe een plicht, moslim of niet.”

Dat moslims niet vooraan lijken te staan in de klimaatstrijd, heeft volgens Sheikh Rashid te maken met het feit dat het nog een relatief nieuwe gemeenschap is in Nederland. Het is in ieder geval niet zo dat het moslims niet aan het hart gaat. “Het is een kwestie van tijd. Binnen mijn vakgebied, economie, zie ik in Nederland ook nog weinig moslims op de voorgrond. Ik ben ervan overtuigd dat moslims zich in de komende jaren steeds meer zullen laten zien, ook op het gebied van klimaatverandering.”

Maar ja, de HvA verdient geld aan de verkoop van die flesjes. Dus haalt de directie ze niet uit de verkoop, onder het mom van ‘te weinig draagvlak’. Dan kun je dus als school veel pr creëren rondom groene projecten van studenten, maar het probleem wordt er niet mee opgelost.” Dus stapte Poolman naar de rector om over deze ‘greenwashing’ zijn zegje te doen. “Hij wilde wel luisteren, maar hij heeft het beleid niet veranderd. Het doel moet toch zijn dat zulke projecten niet meer nodig zijn? Ik vond het heel frustrerend.”

Een rabbijn vertelde mij ooit dat bij de ‘hoogst mogelijke gift’ de gever en de ontvanger elkaar niet kennen. Zo zie ik het doorgeven van de aarde ook: wij zijn verantwoordelijk voor hoe we de aarde achterlaten voor de volgende generaties. En op dit moment leven we ‘parasitair’: we nemen meer dan we nodig hebben, maken dingen onherroepelijk kapot, zoals ecosystemen en soortenrijkdom. Dat vind ik echt heel erg. Maar ik geloof ook in maakbaarheid. Dat we ook de kracht hebben om het anders te doen. Óf we het ook anders gaan doen is een kwestie van wilskracht. We hebben er echt een teringzooi van gemaakt. En we moeten hard gaan werken om die op te ruimen.”

Afval scheiden, fietsen, op vakantie met de trein. Maar ook bedrijven en overheden moeten hun verantwoordelijkheid nemen, vindt Poolman. Als iedereen zo handelt als de HvA schiet het niet op, denkt hij. “Israël voert vooruitstrevend duurzaam beleid. Als een van de weinige landen ter wereld staan er nu méér bomen in het land dan een eeuw geleden. In Israël wordt water ontzilt om te drinken en wordt landbouw ontwikkeld in de woestijn. Dat is wel inspirerend.”

Dat de joodse gemeenschap in Nederland desondanks niet de barricades op gaat voor de klimaatstrijd, heeft een hele andere oorzaak, aldus Elias. “Het antisemitisme leeft nog steeds in Nederland. Dat is een van de redenen dat de joodse gemeenschap niet zo snel als groep naar buiten treedt op publieke evenementen of om publiek een standpunt in te nemen. Bij demonstraties kunnen ook wel eens radicale en fanatieke groepen meelopen, daar voel ik me bijvoorbeeld niet prettig bij. En in het algemeen voel ik me ook niet zo aangetrokken tot demonstraties waarbij elke organisatie zo in een groep loopt. We kunnen toch gewoon strijden als mensen, samen, zonder al die verschillen zo te benadrukken? Bij de scholierenstaking waren bijvoorbeeld veel joodse jongeren, dat zijn mooie, en ook gezellige acties.”

Sinds ze bij Tear werkt en bewust is geworden van de verbinding tussen onrecht en klimaatverandering, heeft Van der Horst de nodige veranderingen doorgevoerd in haar eigen huishouden. Maar haar principes zijn niet in beton gegoten. Thuis eet het gezin vaak biologisch, kopen ze kleding op Marktplaats en laten ze het vliegtuig staan. Maar Van der Horst reist ook graag met de auto en als haar dochter van 9 naar een barbecue van een vriendinnetje wil, dan mag dat. “Het gaat om bewustzijn. Wij praten met onze kinderen over waarom we bepaalde keuzes maken. Zij moeten later weer hun eigen keuzes gaan maken. We doen wat we kunnen. Wij zijn ook niet perfect.”

Ook al voelt ze zich nog wel eens ‘een roepende in de woestijn’, zijn volgens Van der Horst toch steeds meer christenen bezig met het klimaat en het milieu. “Steeds meer gelovigen vinden het klimaat een belangrijk thema en verbinden dat aan hun geloofsovertuiging. Dat zagen we bijvoorbeeld aan het aantal deelnemende gelovigen aan de klimaatmars. Via GroeneKerkenactie meldden ruim honderd kerken zich aan. Voorafgaand aan de mars vond een openingsdienst met gebed voor het klimaat plaats in de Dominicuskerk in Amsterdam, daarbij waren meer dan achthonderd mensen aanwezig.”