Veerle Vrindts Beeld: Chavez van den Born

Door haar is de Hema-appeltaart nu vegan (en niemand die het wist)

Van jongs af aan wilde Veerle Vrindts mensen overhalen om geen dieren te eten, maar ze merkte al snel dat filmpjes van slachthuizen en een overdaad aan feiten niets uithaalden. Als ProVeg-directeur gebruikt ze een tactiek die wél werkt. ‘Ik ga ervan uit dat mensen het goede willen doen.’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Konijntjes. De jeugd van Veerle Vrindts (33) zat er vol mee. De ouders van haar beste vriendin in het Vlaamse dorp Bilzen, op een uurtje fietsen van Maastricht, hadden een konijnenfokkerij. Knuffelen met die beestjes was een geliefde activiteit. Maar eens in de zoveel tijd gebeurde er iets duisters: de konijnen werden geslacht voor consumptie. Haar vriendin scheen het normaal te vinden, de kleine Veerle niet. “Dat contrast tussen konijn op schoot en konijn op het bord vond ik onbegrijpelijk.” Ze schreef er zelfs een gedichtje over: achter tralies / wortel naast brood / zit hij te groeien / naar zijn dood.

Waar andere kinderen dromen van hun zestiende verjaardag omdat ze dan eindelijk een scooter mogen, keek Vrindts reikhalzend uit naar de dag dat ze 12 werd omdat ze dan vegetariër mocht worden. “Mijn ouders waren bang dat ik als klein kind essentiële voedingsstoffen zou missen.” Uiteindelijk werd ze het op haar elfde, ‘dankzij’ de dioxinecrisis die België in 1999 trof (veevoer was besmet geraakt met giftige stoffen, met als een van de gevolgen twintigduizend extra gevallen van kanker onder vrouwen).

“Op tv zag ik hoe dieren werden geruimd, daarna weigerde ik nog vlees te eten. Mijn ouders deden zelfs een tijdje mee; veel Belgen hadden een kortstondige vleesfobie toen.”

ProVeg

ProVeg Nederland begon in 2011 als Viva Las Vega’s. In de eerste jaren richtte deze stichting zich vooral op consumenten, met food festivals en de Veggie Challenge. Later kwam daar lobbywerk bij, en het begeleiden van bedrijven bij de uitbreiding van hun vega(n)-assortiment. In 2018 besloot Viva Las Vega’s zich aan te sluiten bij de internationale organisatie ProVeg, met in totaal 100 medewerkers met 22 verschillende nationaliteiten. Veerle Vrindts: “We kwamen al regelmatig samen om informatie uit te wisselen. Het voelde logisch om onze krachten te bundelen.” Het Nederlandse team bestaat uit tien betaalde medewerkers, stagiairs en vrijwilligers.

Slachthuisfilmpjes

Beeld: Chavez van den Born
Haar familie begreep maar weinig van haar nieuwe menu. En ook op school lukte het niet om mede-vegetariërs te kweken, hoeveel slachthuisfilmpjes ze in haar spreekbeurten ook liet zien. Maar Vrindts zette door. Al lezende groeide bij haar de motivatie om geen vlees te eten: “Milieu, gezondheid – ik kon gewoon genoeg eiwitten en vitamines binnenkrijgen. En een eerlijke voedselverdeling; door de grote hoeveelheid land die nodig is voor vee(voer), is er minder ruimte voor voedsel voor iedereen. Alle puzzelstukjes kwamen samen. Ik dacht: als het zo goed is en zo makkelijk, dan moet ik dat aan iedereen laten weten.”

Brochures uitdelen en schokkende filmpjes van slachthuizen tonen werkt averechts

Gaandeweg wisselde ze van tactiek. “Ik merkte dat brochures uitdelen, schokkende filmpjes tonen en met rationele argumenten komen averechts werkte. Mensen gaan zich dan verzetten tegen de informatie en de boodschapper.” In plaats daarvan kwam vega-verleiding: mensen op een positieve manier de goede kant op ‘nudgen’. “Ik ga ervan uit dat mensen het goede willen doen, en dat je dat moet vergemakkelijken door obstakels weg te nemen.”

Als student antropologie en sociale ecologie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam organiseerde ze in 2010 het eerste Viva las Vega’s Festival, waar bezoekers werden gebombardeerd met kraampjes vol vega-lekkers. Het leverde vijfhonderd inschrijvingen voor hun Veggie Challenge op. Een van de medeorganisatoren was haar huidige man, met wie ze nu een dochter van 7 heeft. “Ik zie hoe erg het haar raakt dat zoveel mensen dieren eten en hoe bang ze is voor haar toekomst op een opwarmende aarde. Dat heeft mijn passie om hieraan te werken versterkt.”

Beeld: Chavez van den Born
OneWorld portretteert mensen die zich inzetten voor een betere buurt, school, of werkomgeving. De Verenigde Naties en miljoenen betrokken burgers spraken hiervoor de duurzame werelddoelen af (SDG’s), die we in 2030 moeten halen. Denk aan gendergelijkheid, géén armoede, betaalbare en duurzame energie en kwaliteitsonderwijs voor iedereen. De Goal Getters in deze rubriek gaan daar nu al voor. Geïnspireerd? Check hier wat jij kunt doen.

Veggie Challenge

Beeld: Chavez van den Born
Viva las Vega’s werd in 2011 een stichting, waar Vrindts naast haar bijbaantjes vrijwillig voor werkte. Inmiddels werkt ze er fulltime. In de eerste jaren was de stichting vooral bekend om het festival en de Veggie Challenge. Mensen konden één maand per jaar de uitdaging aangaan om minder vlees, vegetarisch of veganistisch te eten.

“In het begin zat ik elke dag een nieuwsbrief te tikken, nu hebben we het meer geautomatiseerd en is het traject beschikbaar in vijf talen – er doen intussen mensen uit meer dan dertig landen mee. Je kunt op elk gewenst moment beginnen, en je krijgt de inhoud te zien die voor jouw challenge relevant is.” Sinds dit jaar krijg je tijdens de Veggie Challenge dagelijks recepten en tips via mail of de app, toegang tot een Facebookgroep en gratis hulp van een mentor en een diëtist.

De vleesconsumptie daalt nog steeds nauwelijks

Is dat allemaal nog nodig, nu de supermarkt vol ligt met vegaburgers en kipstuckjes? Veel mensen ervaren toch een drempel, merkt Vrindts. Dat blijkt ook uit de cijfers: de vleesconsumptie daalt nog steeds niet spectaculair ten opzichte van vijftien jaar geleden. “Mensen kampen vaak met dezelfde vragen. Krijg ik genoeg voedingstoffen binnen? Wat als ik veel sport? Hoe zit het met kinderen? Daar geven we informatie over.

En sociale situaties zijn vaak een punt: bij een groepsetentje als enige je vinger opsteken dat je geen vlees wil. Daar zetten we op in door mensen te verbinden met een vrijwillige mentor uit hun eigen buurt, met wie je dat soort situaties kunt bespreken. Tot slot zien we dat mensen kookinspiratie willen. Soms denken deelnemers dat alles rauw en suikervrij moet zijn. In de app kun je weekmenu’s samenstellen en ook zien hoeveel dierenlevens, CO2, land en water je hebt bespaard.”

Kinderboeken
Naast directeur van ProVeg is Veerle Vrindts ook schrijver. Ze is co-auteur van gids/kookboek De Vegarevolutie en schreef ook twee jeugdboeken en een dichtbundel. Ze hoopt met haar dochter binnenkort een kinderboek te schrijven over een plantaardige wereld.
Vrindts brengt nu in kaart hoe divers de challenge-gemeenschap is, met een vragenlijst onder deelnemers over leeftijd, culturele achtergrond en gezinssamenstelling. “We willen ook weten wat de favoriete gerechten zijn van verschillende culturele groepen, zodat we die kunnen veganizen. Wij zijn zelf als team een overwegend witte organisatie en dan kijk je al snel in je eigen bubbel als je zoekt naar influencers of mensen die een lezing willen geven.

Nu zoeken we bewuster naar mensen die niet passen in het stereotype plaatje van jonge, witte, bloggende fitgirl.” Activist Jay Brave, primatologe Jane Goodall en tv-kok Sharon de Miranda (bekend van BinnensteBuiten) zijn bijvoorbeeld ambassadeur. “Ook werven we momenteel mentoren met zo divers mogelijke achtergronden, die ook worden getraind in diversiteit en inclusie en inclusief taalgebruik.

Smullers en Brussel

Individuen helpen hun eetpatroon aan te passen is al heel wat, maar het is niet genoeg, vonden de Vega’s. “Sinds 2015 focussen we op de hele voedselomgeving. Want als er om de hoek nauwelijks vega(n)-opties zijn, vergt die eerste stap heel veel wilskracht.” Het begon met veel belletjes en mails naar snackbar Smullers vanuit de Viva Las Vega’s-community, met een vriendelijk verzoek voor vegan mayonaise. “Ze dachten eerst dat ze werden gehackt. Maar er was een medewerker die er wat in zag en ons uitnodigde.”

Beginnende vleesminderaars hebben veel aan producten die lijken op wat ze kennen

Sindsdien hebben ze ook bedrijven als New York Pizza, Johma en Hema geholpen met onderzoeken bij wat voor producten behoefte is aan een vega(n) variant, en hoe die er dan uit moet zien. “De Hema-appeltaart is nu vegan. Dat zetten ze er niet groot op, om het toegankelijker te maken.” Wil de winkel daar niet juist mee pronken? “Het ligt aan de doelgroep. Het Hema-publiek kan juist denken: die is niet voor mij want ik ben geen veganist. Daar is veel onderzoek naar gedaan, bijvoorbeeld met restaurantmenu’s. Als je een apart kopje ‘vega/vegan’ hebt, dan worden die gerechten veel minder besteld dan als je ze over de kaart verspreidt met een vinkje erbij.”

Lobbyen in Den Haag en Brussel doen Vrindts en haar collega’s ook, zeker nu ze sinds 2018 onderdeel zijn van de internationale organisatie ProVeg. Zo schreef de onderzoeksafdeling van de organisatie een rapport over de relatie tussen corona en veeteelt, om beslissers bewust te maken. Daarnaast zit ProVeg in adviesorganen van de VN en Wereldgezondheidsorganisatie WHO. En ze lobbyen tegen een Europees verbod op vleesnamen voor vega(n)-producten. “Uit onderzoek blijkt dat beginnende vleesminderaars veel hebben aan producten die lijken op wat ze kennen, met vergelijkbare namen. In Nederland mag het nu wel, maar in Europa wordt daar deze maand over beslist.”

De overheid is bang om te betuttelen of boeren af te schrikken

In Den Haag praatte ProVeg als onderdeel van de Transitiecoalitie Voedsel mee over de Nationale Eiwitstrategie, het overheidsplan om plantaardige eiwitten te stimuleren. “De definitieve eiwitstrategie zou voor het zomerreces gepubliceerd worden, maar er lijkt vertraging te zijn. Wat we wel weten, is dat het plan verre van ambitieus wordt en dat de focus vooral ligt op productie van plantaardige eiwitten voor veevoer en niet op consumptie door mensen.

De overheid is bang om te betuttelen of boeren af te schrikken. We vinden dat menselijke consumptie juist een prioriteit moet zijn, bijvoorbeeld door een milieuheffing op dierlijke producten. Daar pleiten we voor met de TAPP-coalitie. Ook vinden we dat ondernemers en startups met plantaardige innovaties ondersteund moeten worden.”

Er is in twintig jaar tijd een hoop veranderd. Waar Vrindts op school de enige vegetariër was en er nauwelijks aandacht voor het onderwerp was, kunnen middelbare scholieren en mbo’ers nu bij een ProVeg-gastles via een mobiele escaperoom leren over de eiwittransitie. En Vrindts’ familieleden, die haar menukeuze maar vreemd vonden, sturen haar nu artikelen door over de vee-industrie en klimaatverandering. “Ze zeggen soms: ja, ik weet dat jij het daar toen al over had, maar nu zijn er meer vleesvervangers en die zijn best lekker. Ik denk ook dat ze de boodschap eerder accepteren nu die van de publieke omroep komt en niet van hun irritante nichtje.”

Dit artikel is mede mogelijk gemaakt door DOEN. Stichting DOEN ondersteunt groene, sociale en creatieve initiatieven van voorlopers, zoals Veerle Vrindts.

'Ik wil (veel) meer betalen voor mijn vlees'

Heftig, die slachtbeelden. Maar eten we er minder vlees door?

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons