Achtergrond

Een groen dak: dé remedie tegen hete zomers

Ze bieden verkoeling bij hete dagen, vangen regenwater op bij hoosbuien, zijn een oase voor insecten en vogels én laten je zonnepanelen meer opbrengen. Nu de aarde verder opwarmt zijn groene daken in de stad onmisbaar.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Wie dacht dat deze hittegolf een uitzondering was, zou wel eens bedrogen uit kunnen komen. Mogelijk hebben we nog tot 2022 grote kans op weersextremen: loeihete zomers, toenemende orkaanactiviteit. Dan is het ook voor de verstokte zonaanbidder geen lolletje meer. “De meeste mensen vinden 27 à 28 graden nog aangenaam, daarboven houdt het op, zeker in de stad. Daar wordt de hitte weerkaatst door al het steen en er komt nog extra warmte vrij die de airco’s in de kantoren afgeven. Dat is het Heat Island Effect”, zegt landschapsarchitect en groenadviseur Dirk Roosendaal.
Dirk Roosendaal
In zijn kas op een steenworp afstand van de Theaterhangaar Valkenburg toont hij zijn remedie: het begroeide dak. Hij heeft vier varianten ontwikkeld, van het eenvoudige, onderhoudsarme sedum(vetplant) dak, tot zijn paradepaardjes: het Triple B dak, en de SpongeTop. De eerste trekt Birds, Bees & Butterflies. De tweede, een waterretentiedak, kan enorm veel water vasthouden, tot 80 liter per vierkante meter. De groene dakbedekking verkoopt hij met zijn bedrijf Universal Greenfields via de websites groenedakendenhaag.nl en groenedakenleiden.nl aan particulieren, kantoren en scholen.

Zijn prestigeproject is de Dalton-school in Voorburg, waar hij een SpongeTop op heeft gelegd. “De leerlingen hadden eerst bij mij een project gedaan. Toen vroegen ze aan de schoolleiding: waarom heeft onze school geen groen dak? Nu zijn we het effect van het dak aan het meten. De temperatuurverschillen bovenop het dak en in de klaslokalen. En de afgifte van het hemelwater. Een standaard sedumdak neemt de helft van het water op en geeft het via verdamping terug aan de atmosfeer. De andere helft verdwijnt in de grondlaag, en wordt geleidelijk naar het riool afgevoerd. We zijn benieuwd hoe de SpongeTop zich in de praktijk gedraagt.”

Het groene dak met zonnepanelen van de Voorburgse Dalton-school

RTL op bezoek bij Dirk in Katwijk Bron: youtu.be
De voordelen van het groene dak zijn legio, doet Roosendaal uit de doeken. Naast de verkoelende en waterbergende werking is er dus de winst in biodiversiteit – meer insecten en vogels –, het opvangen van fijnstof, demping van geluid en gebleken positieve effecten op de gemoedstoestand van de bewoners. Ook zij ‘koelen af’ van de aanwezigheid van groen in de stad. En stadskinderen leren wat modder, insecten, aarde zijn.

Een sluitend verdienmodel heeft Roosendaal nog niet, maar hij wijst wel op de verlenging van levensduur van je dak. De dakbedekking gaat minimaal twee keer zolang mee. “Een standaard bitumendak kan in de zomer tot 80 graden opwarmen. Met een groen dak verlaag je dat tot 30 graden.” De energiebesparing laat zich nog wat lastig becijferen. ’s Zomers is het effect significant, ’s winters schommelt het. Als het groene dak vochtig is, isoleert het minder goed. Daarnaast, zegt hij, is de groenbeleving en een mooie leefomgeving moeilijk in geld uit te drukken.

De demping van opwarming door een groen dak zorgt ook voor een hoger rendement van je zonnepanelen. In felle hitte presteren die niet optimaal. Roosendaal haalt een Duits onderzoek aan dat uitkomt op een 6 procent hogere opbrengst. Daarnaast ziet hij verdienmogelijkheden in het ontlasten van het riool. “Een aantal waterschappen wil daar wel in investeren. Alleen moet ik het Hoogheemraadschap van Rijnland hier in de buurt nog overtuigen.”

Vooruitzicht van kokendhete steden

Veel gemeentes zijn inmiddels enthousiast, vanwege de vooruitzichten van kokend hete steden en overstromende riolen. En groene daken zijn een stuk makkelijker aan te leggen dan tiny forests, die nu ook in opmars zijn.

Met name Rotterdam – versteend en met 14,5 vierkante kilometer plat dak – gaat hard. In het Oude Westen begint een project waarbij bewoners groene daken met zonnepanelen kunnen combineren. De groene daken bekostigen ze uit de opbrengst van de zonnepanelen.

Op de kale daken zag ik bij de afgelopen hittegolf het bitumen smelten

De meeste gemeenten willen graag een handje helpen. Ze vergoeden tussen de 20 en 30 euro per vierkante meter groen dak. Ook al leg je het op je schuurtje of carport en isoleer je er dus niet je huis mee. Zo werd Leidenaar Ckees van Oijen drie jaar geleden over de streep getrokken toen hij een lezing met Dirk Roosendaal bij het Groene Ideecafé Leiden organiseerde. Op zijn beurt enthousiasmeerde hij drie straatgenoten waarmee Roosendaals offerte lager uitviel. “Ik deed het vooral vanuit esthetische overwegingen. We kijken op een rij met carports die met kaal bitumen zijn bekleed. Dat ziet er niet uit.”

Maar hij ervaart nu wel de effecten. “Helaas deden niet alle buren mee. Maar op de kale daken zag ik bij de afgelopen hittegolf het bitumen smelten. Op ons dak ontstonden wel wat kieren tussen de sedummatten. Ik hield mijn hart vast. Maar uiteindelijk bleken de sedumplantjes zes weken droogte gewoon te kunnen doorstaan. En toen de regen viel, waren ze in een mum van tijd weer groen.”

Proefopstelling voor een insect- en vogelvriendelijk dak achter Dirks kas in Katwijk
Het is geen oerwoud dat zich op je dak ontwikkelt, zegt Van Oijen, maar hij vindt het toch mooi dat het dak insecten trekt en de kauwen er nestmateriaal vinden. “Je merkt ook de nalevering aan het riool als er een fikse bui is geweest. Maar om echt water vast te houden moet de substraatlaag dikker zijn dan bij ons.”

Een groen dak heeft geen vijanden

Wil het echt zoden aan de dijk zetten voor de luchtkwaliteit en de waterberging, dan moet het groene dak zich over de hele stad verspreiden, vinden Roosendaal en Van Oijen. Nu gaat het in Leiden nog om groene speldenprikken.

Roosendaal: “De gemiddelde stadsbewoner komt pas in beweging als het pijn doet. Als zijn uitbouw of slaapkamer in de zomer veel te benauwd wordt bijvoorbeeld.” Maar bij gemeentebesturen, woningcorporaties en Verenigingen van Eigenaren vindt hij steeds vaker een gewillig oor. “Ik ga binnenkort aan de slag in de Leidse Zeeheldenwijk. Het is een versteende buurt, die het regenwater slecht verwerkt.” Bij de hoog nodige renovatie komt ook de buitenruimte aan de beurt. “De ruimte is beperkt. Openbaar groen gaat al gauw ten koste van parkeerplaatsen en dat willen de mensen niet. Daar begin ik met groene gevels, die dezelfde voordelen hebben als een groen dak. Een groen dak – of een groene gevel – heeft geen vijanden.”

Hoeveel kost zoiets nou?

Heb je genoeg aan een eenvoudig sedumdak en kun je met de buren samen een offerte aanvragen voor je schuur, carport of het platte dak van je huis, dan ben je 50 à 60 euro per vierkante meter kwijt. Daar gaat dan in veel gemeenten nog een royale subsidie van tussen de 20 en 30 euro per vierkante meter vanaf. Zelf doen met speciale pakketten kán bij een eenvoudig dak en bespaart aanzienlijk.
De kosten lopen op als je een intensiever begroeide daktuin wil, met verschillende planten die insecten en vogels aantrekken. Voor extra waterberging betaal je nog een opslag van enkele tientjes.
Bezit je zelf geen plat dak, maar heeft je huurhuis wel een dakterras, dan moet je je huisbaas overtuigen. Vertel je huisbaas dat hij subsidie kan krijgen, de levensduur van zijn dak verlengt én heel tevreden huurders krijgt omdat ze niet meer wegbranden op het dakterras.

(Dit artikel verscheen eerder op 19 augustus 2018.)

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons