Toch vroeg ik me gaandeweg af of een verblijf in een huisje daadwerkelijk een duurzame (mini)vakantie oplevert. Je zit weliswaar dicht op de natuur, maar er heeft juist ook vaak natuur moeten wijken. Daarnaast zag ik uitpuilende containers met ongescheiden afval en beschikte het park, net als veel andere bungalowparken, over een zwembad. Bij aankomst in ons huisje stond de verwarming op een tropische 24 graden.
Ecologische voetafdruk
“In een Nederlands vakantiepark ligt de voetafdruk op 28 kilo CO2 per bezoeker per dag
Daarbij: vakantiehuisjes staan vaak in bos- of duinrijke gebieden. En omdat een verblijf in een bungalowpark erg populair is – dit jaar waarschijnlijk nog meer dan anders – nam het aantal ‘huisjesterreinen’ in Nederland volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek tussen 2012 en 2015 met maar liefst 28 procent toe. Vooral aan de kust is er flink bijgebouwd om de groeiende stroom van met name buitenlandse toeristen op te vangen. Sinds 2015 bleef het aantal huisjesterreinen ongeveer gelijk.
“Natuurbeschermers waren woedend toen er 80 bungalows waren neergezet op beschermd Zeeuws natuurgebied
In 2017 protesteerden duizenden Zeeuwen tegen de komst van 350 vakantiewoningen op kunstmatige eilanden voor de kust van Schouwen-Duiveland. Volgens de actievoerders zouden hiermee de ‘vergezichten van de historische Brouwersdam voorgoed verloren gaan’. Desondanks kregen de projectontwikkelaars groen licht van de gemeenteraad. Na aanhoudende protsten besloot de Raad van State in 2019 uiteindelijk dat de huisjes toch niet gebouwd konden worden.
Een paar jaar eerder waren inwoners en natuurbeschermers ook al woedend toen er onverwacht tachtig bungalows waren neergezet op het Sophiastrand bij Kamperland, nota bene een beschermd natuurgebied. Het protest kwam te laat om de bouw tegen te houden, de huisjes waren in no time opgebouwd.
Bescherm de kust
De campagne had succes: het bouwverbod bleef gehandhaafd. In een kustpact werd afgesproken dat er alleen nog gebouwd mag worden waar al bebouwing is; lege delen moeten leeg blijven, ook als ze geen beschermd natuurgebied zijn. “De kustprovincies hebben het pact overgenomen in hun ruimtelijke verordening, waardoor het officieel beleid is.” Toch geldt het verbod niet voor projecten die al in de pijpleiding zaten, waardoor er de komende jaren waarschijnlijk toch een paar duizend vakantieaccommodaties (huisjes, hotelkamers, kampeerplekken) bijkomen langs de kust.
“Nieuwe parken worden meestal gebouwd op braakliggend terrein, zoals uitgeputte landbouwgrond
Ook volgens lector duurzaam toerisme Paul Peeters aan de internationale hogeschool in Breda is er voldoende wetgeving die de natuur beschermt. “Al hangt het wel af van de regering hoeveel prioriteit daaraan wordt gegeven, dat zag je bij minister Schultz. Gelukkig is er altijd nog de druk van de publieke opinie en natuurorganisaties.”
Duurzaam scoort
Ondanks deze trend beschikken slechts 86 van de meer dan 1300 vakantieparken in Nederland over een zogenoemd Green Key-keurmerk. De 56 vakantieparken in Nederland van bungalowparkaanbieder Landal GreenParks – dat zich graag laat voorstaan op haar duurzame ambities – zijn allen voorzien van het Green Key-label. Het bedrijf werd in de Sustainable Brand Index genoemd als meest duurzame reismerk in Nederland. “Ons doel is om in 2030 volledig klimaatneutraal te zijn”, vertelt persvoorlichter Jeannette ten Kate-Winter. “We maken onder andere gebruik van groene energie van Greenchoice”.
Green Key is een internationaal duurzaamheidskeurmerk voor bedrijven in de recreatie- en vrijetijdsbranche. Onafhankelijke keurmeesters controleren de leden elke twee jaar op onder meer hun energie, milieu en waterhuishouding. Het keurmerk stimuleert leden energieverbruik te verminderen, maar dat is geen verplichting. Leden zijn wettelijk alleen gebonden aan de Europese EnergieEfficiency Richtlijn (EED), de Europese doelstelling van een 20 procent lager Europees energieverbruik in 2020.
Maar de klimaatneutrale ‘expeditie’ is niet eenvoudig, erkent Ten Kate-Winter; het bedrijf moet zowel milieu- als kostenafwegingen maken. “We moeten vaak grote investeringen doen om te verduurzamen.” Een voorbeeld is een al wat ouder park in het Groene Hart, waar woningen zijn herbouwd tot ze energieneutraal zijn.
Maar nu even niet
“Vakantiegangers zitten niet per se te wachten op duurzame foefjes en gedagsaanpassingen
Tot slot heeft Peeters nog wat adviezen voor vakantieparken die een groene(re) weg willen inslaan. “Zoek samenwerking met bijvoorbeeld lokale recyclebedrijven en natuurorganisaties, alleen ga je het niet redden.” Bezoekers lastigvallen met allerlei duurzaamheidslabels en keurmerken op het park vindt hij geen goed idee. “Gasten zijn niet geïnteresseerd in hoe milieuvriendelijk een schoonmaakmiddel is. Focus je liever op een paar grote thema’s en laat die in kaart brengen, zoals het energieverbruik. Met een overkoepelend energielabel kunnen gasten dan zelf parken vergelijken.
Dit artikel verscheen in maart 2018 in OneWorld-magazine.
