Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
We staan er nauwelijks bij stil: een groots, doch kruimelend ijscontinent beslaat de onderzijde van onze aardbol. Antarctica, een onontgonnen landschap van ijzige vlakten en besneeuwde bergen. Grote oceanen komen rondom het continent bijeen en vormen tezamen de Antarctische Oceaan.
Het gebied op en rondom Antarctica is haast onherbergzaam. Mensen kom je er niet snel tegen. Maar leven is er volop: pinguïns, zeeluipaarden, zeehonden en walvissen. Maar ook vele algensoorten en krill (een garnaalachtig dier) vertoeven er. Het gebied bevat een rijke biodiversiteit, maar deze staat onder druk.
Krill vormen een essentiële schakel in de voedselketen van Antarctica. Krill zijn een belangrijke eiwitbron voor veel dieren rondom het ijscontinent. Mensen vangen krill om er onder andere dierenvoeding en omega3-pillen van te maken.
Vissen naar krill
De krill populatie neemt hard af door klimaatverandering. De ijsrotsen die de primaire voeding van krill – algen – herbergen, brokkelen af. “Wetenschappers zien mede hierdoor veel schommelingen in de hoeveelheid krill op Antarctica”, zegt Greenpeace campagneleider Oceanen Pavel Klinckhamers.
Daarnaast wordt er veel naar krill gevist in de Antarctische Oceaan. De industriële visserij – met name afkomstig uit Noorwegen, Rusland, Zuid-Korea en China – wist jarenlang geen maat te houden bij de vangst. Hun overdadige activiteit werd beperkt door een in 1982 aangenomen verdrag, dat een visquotum instelde in het gebied.
Beschermd natuurgebied
Toch staat het leefgebied van dieren in de Antarctische Oceaan nog steeds onder druk. Vandaar dat de EU in oktober vorig jaar voorstelde om een groot gedeelte van de Antarctische Oceaan uit te roepen tot beschermd natuurgebied. Dit voorstel werd toen niet aangenomen door de commissie die hierover gaat: de Commission for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources (met de hoogst aanstekelijke acroniem CCAMLR).
Het gaat om een gigantisch oppervlak van maar liefst 1,8 miljoen vierkante kilometer: potentieel het grootste natuurreservaat ter wereld. Het voorstel wordt in oktober dit jaar heroverwogen. Duitsland en Groot-Brittannië hebben hun steun voor het voorstel al toegezegd. Landen met belang bij de visserij in de Antarctische Oceaan, zoals Rusland en China, sputteren nog tegen – een benoeming tot natuurreservaat gaat namelijk gepaard met een visserijverbod.
Greenpeace startte gisteren een campagne om het belang van het behoud van de biodiversiteit in en rondom de Antarctische Oceaan op de kaart te zetten en om steun te vergaren voor het voorstel.
Een zorg minder
Hoewel de zogeheten Antarctische landen unaniem voor het voorstel moeten stemmen, put de campagneleider van Greenpeace, Klinckhamers, hoop uit het precedent dat in 2016 werd gezet: “Toen besloot diezelfde commissie – de CCAMLR, red. – om een ander zeegebied bij Antarctica, de Rosszee, uit te roepen tot natuurreservaat.”
Maar ook al komt er een toekenning, het zal niks doen aan de oorzaken van klimaatverandering. Die wordt voortgestuwd door de CO2-uitstoot van de mens, en is op twee fronten de belangrijkste geweldpleger op Antarctisch leven is. “Mocht dit gebied worden uitgeroepen tot natuurreservaat, dan kan het plaatselijke ecosysteem iets robuuster worden, en zal het iets beter opgewassen zijn tegen de grillen van klimaatverandering, omdat het dan niet wordt verstoord en verzwakt door de industriële visserij”, zegt Klinckhamers.
“Binnen een natuurreservaat zal het ecosysteem beter opgewassen zijn tegen de grillen van klimaatverandering
Dat laatste is erg belangrijk. Experts benadrukken in The Guardian dat het natuurreservaat namelijk zeer voordelig zal zijn voor de gezondheid van ecosystemen in oceanen wereldwijd. Het kan gezondere vispopulaties stimuleren en daarmee zorgen voor meer voedselzekerheid voor talloze mensen.
Net zoals een ongezonde schakel in de voedselketen (denk aan de algen of de krill) binnen een ecosysteem de hele keten (pinguïns incluis) in gevaar brengt, zo verzwakken ongezonde ecosystemen ook andere systemen.
Greenpeace start nu een expeditie die drie maanden zal duren, waarbij wetenschappelijk onderzoek naar het ecosysteem in de Antarctische Oceaan centraal staat. “Er is nog zo weinig bekend over het leven op de zeebodem van de Antarctische Oceaan, dit onderzoek zal baanbrekend zijn”, stelt Klinckhamers. De ontdekkingen – waaronder van nieuwe flora en fauna – zullen worden gedeeld met het grote publiek en worden ingezet om het voorstel om een groot gedeelte van de Antarctische Oceaan om te dopen tot natuurreservaat, te ondersteunen.
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
