Groene wijken: koeler, gezonder en duurder

De inwoners van Nieuw Noord verdienen gemiddeld het minst van heel Zandvoort en zijn het laagst opgeleid. Een ‘achterstandswijk’, concludeerde het Noordhollands Dagblad begin dit jaar, maar dan wel een ‘waar je wilt wonen’. Want, zo vervolgt de krant: ‘Nieuw Noord moet uit een achterstandspositie worden gehaald en de groenste wijk van Zandvoort worden.’ Eind vorig jaar publiceerde Zandvoort een masterplan dat we als volgt kunnen samenvatten: heel veel meer groen. In het plan zien we foto’s van straten zoals die er nu uitzien (grijs) naast impressies die een ware utopie beloven. Meer groenstroken en bomen, auto’s parkeren voortaan op zogenaamde grastegels en kinderen spelen tussen het lavendel op keien en boomstammen.

Parken zijn voor Hiemstra pas kwalitatief als ze ook toegankelijk zijn, en uitnodigen tot gebruik. “Ze moeten een veilig gevoel uitstralen en er moet iets te doen zijn. Alleen dán helpen wandelpaden, fietspaden en bijvoorbeeld een speeltuintje of een vijver.”

Ama Koranteng-Kumi creëerde in Amsterdam-Zuidoost (waar de Bijlmermeer onder valt) stadstuinen. Zij kent het groen daar dus op haar duimpje. “Als je Amsterdam-Zuidoost vergelijkt met bijvoorbeeld het welgestelde Amsterdam-Zuid, dan was het groen in Zuidoost verwaarloosd. Er zat geen visie of doordacht beleid achter.”

Tekst gaat verder onder de foto.

De wetenschap onderbouwt haar werk; (kwalitatief) groen kan flink wat gezondheidsvoordelen opleveren. Marian Stuiver, als sociaal wetenschapper en verantwoordelijke voor het programma Green Cities verbonden aan de Wageningen Universiteit, lepelt met de minste moeite onderzoek na onderzoek op waaruit een correlatie blijkt tussen groen en (mentale) gezondheid. Hoewel het nog altijd gissen is naar het precieze hoe en waarom, reageren mensen positief op interactie met een groene omgeving – wandelen in het groen, spelen tussen het groen, met je vingers in het groen.

Tekst gaat verder onder de foto.

Veenstra legt uit dat besluitvorming over groen in de eerste plaats gebaseerd is op verkaveling en bestemmingsplannen. Nederland is tot in de puntjes verkaveld en voor elke vierkante centimeter bestaat een bestemmingsplan. Barst een stad uit z’n voegen, dan wordt in de omgeving gezocht naar gebieden waarnaar uitgeweken kan worden. “Als een gebied vervolgens is bestemd als woongebied, gaan ontwikkelaars aan de slag om dat gebied in te richten. Dan zul je zien dat de betere plekken worden bestemd voor de duurdere woningen. Op de minder gunstige plekken, vaak bij verkeersknooppunten, komen de goedkoopste woningen – al dan niet huur. Dat is marktmechanisme.”

Uiteindelijk zou een stad van de mensen moeten zijn, vindt Koranteng-Kumi. “Voor ons gaat inclusie over eigenaarschap en zeggenschap”, legt ze uit. “Samen met bewoners kijken we wat hun wensen zijn voor de stadstuinen en hoe zo’n tuin iets voor hen kan betekenen. We werken nu toe naar een model waarin de bewoners zelf de tuin runnen. Bijvoorbeeld met onze academie, waar we vrouwen opleiden tot tuincoaches die elders in de wijk en in de rest van Amsterdam hun eigen vergroeningsprojecten opzetten. De eerste vrouwen hebben nu die opleiding afgerond en de vergroeningsprojecten zien we van de grond komen.”

Dit artikel verscheen eerder in een andere vorm in OneWorld Magazine van juni/juli 2022. Dit is deel 2 van een tweeluik over (stads)groen en ongelijkheid.