Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Meestal snel ik wat koppen, en gaat het gemeentekrantje vervolgens bij het oud papier (glas, plastic en groen, alles wordt hier gescheiden). Maar nu heeft ieder woord mijn volledige aandacht. Ja, het staat er echt: ‘De Banne aardgasvrij’. Mijn huis dus ook. De dag die je wist dat zou komen toch? Op zich wel. Maar nu al?
Het nieuws verspreidt zich als een lopend vuurtje door mijn straat. Vriendelijke rijtjeshuizen, diep in Amsterdam-Noord. Een buurvrouw heeft gehoord dat ze in 2019 al de straat openbreken. Iemand anders dat het huiseigenaren zo’n dertigduizend euro gaat kosten. Misschien moet je wel je huis uit, oppert een vriendin. Ik krijg het steeds benauwder: wij (gezin met twee kinderen) hebben net een enorm gat in onze financiën geslagen met een verbouwing. Waarbij overigens ook een nieuwe radiator is geïnstalleerd. Waar halen we het geld vandaan?
Salonsocialist
“Is dit mijn ware gezicht? Ben ik een salonsocialist, een NIMBY?
Tegelijkertijd voel ik me schuldig. Is dit mijn ware gezicht? Ben ik een salonsocialist, een NIMBY? Iemand die alleen aan zijn portemonnee denkt als het er echt op aankomt? Die naar anderen wijst en zeurt dat de overheid geen daadkracht toont, maar schrikt als de maatregelen haar persoonlijk treffen? Die wel mede-eiser is in een rechtszaak tegen Shell en bij demonstraties “Keep it in the ground!” roept, maar niet thuis geeft als ze zelf moet omschakelen?
Voor de goede orde: Shell stoot twee keer zoveel broeikasgassen uit als heel Nederland bij elkaar en weet al sinds midden jaren 80 dat fossiel het klimaat ontwricht. Oliebedrijf ExxonMobil, ook betrokken bij de gaswinning in Groningen, wist het nog eerder, namelijk eind jaren 70. Zij hebben decennia de tijd gehad om over te stappen op schone energie. Mag ik even slikken nu ik het onverwacht in een paar jaar moet fiksen? Ja, misschien toch wel.
Klein bier
Vergeleken met de impact van deze grote reuzen is ons gasgebruik in ons redelijk goed geïsoleerde huis (energielabel B) natuurlijk klein bier. Dat ik mijn planten regenwater geef of mijn groenafval composteer ook. Denk ik dat ik met mijn Fairphone, mijn groene bankieren of mijn vleesloos eten de wereld ga redden? Nee. Toch weerhoudt dat me er niet van. Omdat ik geloof dat het die kant op moet. Het punt is uiteindelijk: ben ik bereid om (tien)duizenden euro’s te lenen voor een onduidelijke klimaatwinst? Als er op andere fronten van alles blijft liggen?
“En ja hoor, de dooddoener klinkt: 'de energietransitie gaat ons allemaal geld kosten.'
Mijn gematigde enthousiasme komt deels door onzekerheid. Een gebrek aan overzicht. Want wat er precies gaat gebeuren? Geen idee. “De gemeente kijkt, samen met woningcorporaties, warmtebedrijven, netbeheerder Liander en bewoners wat de slimste oplossingen zijn”, lees ik in het krantje. Ik mis iets in dit rijtje. Waarom staat er geen organisatie bij met specifieke kennis over de energietransitie? Die als enig doel een rechtvaardige en groene omschakeling nastreeft en daar geen enkel commercieel belang in heeft?
Gelukkig is er een voorlichtingsavond. De vraag die op ieders lippen brandt: wie gaat het betalen? En ja hoor, de dooddoener klinkt: “de energietransitie gaat ons allemaal geld kosten.” En er gaan zeker weten ook partijen aan de transitie verdienen.
Waar gaat het eigenlijk om?
In 2050 moeten zeven miljoen Nederlandse huishoudens van het gas zijn. Waarom is duidelijk: het terugdringen van de klimaatverandering en het afbouwen van de gaswinning in Groningen. Amsterdam wil al in 2040 aardgasvrij zijn en moet daarvoor 340.000 woningen afkoppelen. Het lijkt veel milieuwinst op te leveren: het verstoken van aardgas (door Amsterdamse woningen en bedrijven) staat voor 30 procent van de CO₂-uitstoot. De uitstoot van de alternatieven is echter onbekend.
In 2050 moeten zeven miljoen Nederlandse huishoudens van het gas zijn. Waarom is duidelijk: het terugdringen van de klimaatverandering en het afbouwen van de gaswinning in Groningen. Amsterdam wil al in 2040 aardgasvrij zijn en moet daarvoor 340.000 woningen afkoppelen. Het lijkt veel milieuwinst op te leveren: het verstoken van aardgas (door Amsterdamse woningen en bedrijven) staat voor 30 procent van de CO₂-uitstoot. De uitstoot van de alternatieven is echter onbekend.
Dikke onvoldoende
“Nuon wordt in duurzamheidslijstjes geschaard onder de vervuilers. Hebben ze nu ineens het groene licht gezien? Of zien ze een verdienmodel?
Al snel krijg ik de indruk dat de neuzen bij het projectbureau Amsterdam Aardgasvrij in de richting van een warmtenet staan. Een van gespreksleiders werkt voor netwerkbedrijf Alliander, nu een nutsbedrijf maar voorheen van Nuon. Hij vertelt over de City Deal ‘Naar een Stad zonder Aardgas’, waarin naast de gemeente en de woningbouwverenigingen ook Nuon en Westpoort Warmte BV zitten. Ik krijg er een ongemakkelijk gevoel bij: Nuon werpt zich nu op als groot voorstander van stadswarmte, maar heeft als energieleverancier een slechte track record. Ik kies mijn energieboer op basis van de Groene Energievergelijker. Nuon scoort daar een dikke onvoldoende en wordt geschaard onder de vervuilers. Hebben ze nu ineens het groene licht gezien? Of hebben ze een verdienmodel?
Los daarvan, waar komt die warmte voor stadsverwarming vandaan? Nooit gedacht dat ik me daar ooit in heb moeten verdiepen, maar ik heb wel gelezen dat er afval uit Italië wordt gehaald voor onze afvalcentrales, lees stadswarmte. Dat kan toch niet CO₂-neutraal zijn? Daarnaast: wordt onze economie niet circulair, en hebben we straks minder afval? Een bron is ook restwarmte uit de zware industrie. Moet die straks blijven bestaan omdat Amsterdam het anders koud krijgt? Ik weet het niet, het roept vooral ontzettend veel vragen op. Net als dat er een week eerder een gesprek blijkt te zijn geweest met ‘sleutelfiguren’. Wie zijn dat eigenlijk? Waarom gaan zij beslissen wat er in mijn huis gaat gebeuren?
Hoe nu verder?
De participatiestrateeg van de gemeente laat een maand na de voorlichtingsdag weten dat er na de zomer weer een bijeenkomst is. Ze verwijst naar de website die ik de laatste weken steeds uitgebreider en specifieker heb zien worden. Ik krijg ontzettend de behoefte om een actieve burger te worden. Want anders wordt alles over mijn hoofd heen besloten. Ik ga me helemaal suf lezen over warmtenetten en het alternatief: all-electric gaan. Er zijn nog zoveel vragen. Is het eigenlijk wel eerlijk om een burger daarmee op te zadelen?
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
Terugkerende klant? Klik hier om in te loggen
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen
