Het gas bij de buren is altijd groener

“Wie weet hoe hoog zijn energierekening is?” Ik had het antwoord niet direct paraat toen Chantal van Schaik van Energyparty.nl deze vraag stelde. Ze deed dat bij de aftrap van een zogenaamde Energy Party, waarvoor mijn vrouw en ik ons huis beschikbaar hadden gesteld. Samen met tien buurtgenoten, evenveel energierekeningen en wat extra glaasjes wijn gingen we onder haar leiding aan de slag om meer inzicht in ons energieverbruik te krijgen.

Het basisprincipe van deze Energy Parties is heel eenvoudig. Ze appelleren aan de basisbehoefte van mensen om niet onder te willen doen voor mensen in hun sociale omgeving, in dit geval de buren. Onderzoek heeft aangetoond dat veel van de gangbare argumenten om mensen te bewegen tot energiezuiniger gedrag geen effect hebben. Zo zijn er veel initiatieven die benadrukken dat je geld kunt besparen door zuiniger met energie om te gaan. Anderen doen weer een beroep op burgerschap en de plicht goed voor het milieu te zorgen. Maar wat blijkt: de enige factor die tot een significante (meetbare) verandering in gedrag leidt is de vergelijking met de buren!

De Energy Parties danken hun succes hier aan. Alleen al in Den Haag deden meer dan 1.000 mensen mee, van wie een groot aantal nadien ook concrete stappen heeft gezet. Tijdens de bijeenkomst bij ons thuis begonnen we met het onderling vergelijken van elkaars energierekeningen. Dit werd gedaan door ze om te zetten in een vergelijkbare eenheid, gecorrigeerd voor oppervlakte en gezinssamenstelling. Door ze vervolgens weer te geven in een grafiek met op de assen elektriciteit- en gasverbruik, werd meteen inzichtelijk wie een grootverbruiker was en wie al aardig op de goede weg is. De groepsdynamiek deed daarna de rest.

Van Schaik vertelde dat je op 75 procent van je energierekening invloed kunt uitoefenen. Voor de meesten bestaat dit deel voor 2/3 uit de kosten voor het gasverbruik en voor 1/3 uit stroom. De deelnemers begonnen gelijk vragen aan elkaar te stellen en elkaar te adviseren. Doordat we in vergelijkbare huizen wonen komen er dan meteen handige tips en soms ook herkenbare obstakels boven tafel. Voor de meesten lagen er mogelijkheden om al gelijk de volgende dag simpele besparingstips door te voeren. 

Voor sommige besparingstips moeten installateurs en monteurs in huis gehaald worden. Met de nieuwe kennis wordt een gesprek met deze vakmensen echter ook anders. Nog lang niet altijd komen deze uit zichzelf met besparingstips, en moet je daar specifiek naar vragen. Maar als je niet weet wat ‘het waterzijdig inregelen van je cv-installatie’ is, dan kun je er ook niet naar vragen. En dan mis je een simpele kans om je energierekening te verlagen zonder aan comfort in te leveren.

Een ander leuk weetje vond ik de tip om te ventileren na het koken. Dat op zichzelf is geen groot nieuws, mensen doen dat omdat ze van etensluchtjes af willen. Vanuit energieperspectief ligt de logica echter bij de luchtvochtigheid. Het kost meer energie om vochtige lucht op te warmen dan droge lucht. Tijdelijk wat koudere lucht binnenlaten om vervolgens je huis weer op te warmen is dus toch voordeliger, ook al druist dat tegen je gevoel in.

Voor mij was dit een hele nuttige avond. Gewoon als bewoner van een huis met een eigen energierekening. En als zorgzame burger die graag duurzamer wil leven. En natuurlijk ook als buurtbewoner die met een schuin oog naar zijn buren kijkt. Maar het leverde mij ook inzichten op die helpen om abstracte internationale afspraken te vertalen naar de dagelijkse praktijk. We weten dat iedereen een rol heeft te spelen in de energietransitie. De vraag is alleen vaak: hoe dan? Gewoon een avond met je buren om de tafel gaan zitten zou weleens een antwoord kunnen zijn.